Revisión como estaba o 6 de abril de 2014 ás 18:03 editar Alfonso Márquez (conversa \| contribucións) 115.679 edicións m →‎Historia das ecuacións polinómicas: arranxiño ← Edición máis vella		Revisión como estaba o 6 de abril de 2014 ás 18:08 editar desfacer Alfonso Márquez (conversa \| contribucións) 115.679 edicións m →‎Historia das ecuacións polinómicas: Boloña Edición máis nova →
Liña 23: á ecuación cúbica. A faísca puido ser acendida, sen querer, por un pai Franciscano, Luca Pacioli, quen en [[1492]] publicou un compendio de álxebra, a ''"Suma Aritmética"''. Con ela transmitiu a [[álxebra]] inventada ata a data e terminou coa irritante observación de que os matemáticos non poderían aínda solucionar ecuacións cúbicas por métodos alxebraicos. O primeiro home en recoller o desafío de Pacioli en torno ás cúbicas foi Scipio do Ferro, o fillo dun fabricante de papel, que chegou a ser catedrático de matemática na [[Universidade de ~~Bolonia~~Boloña]]. Tendo atopado a solución xeral para todas as ecuaciones cúbicas da forma simplificada <math>x^3 + n x = h \,\!</math>. Do Ferro mantivo en segredo o seu descubrimento, probablemente para confundir aos adversarios durante as competencias. Pero nos seus últimos días confiou a súa solución a un estudante, Antonio Fior, quen a utilizou nunha disputa de álxebra cun rival, Nícolo Fontana, chamado [[Tartaglia]] ('tartalla') por mor de que padecía este defecto. Na época da contenda con Fior, Tartaglia pasara a ser un dos máis sagaces solucionadores de ecuacións de Italia, e ideara un arma secreta propia: Unha solución xeral para as cúbicas do tipo Liña 30: Así, cando Fior lle deu un grupo de exemplos específicos do tipo <math>x^3 + px + q = 0 \,\!</math>, respondeulle con exemplos do tipo <math>x^3 + m x^2 = n \,\!</math>. Durante o intervalo concedido para obter as respostas, tanto Tartaglia como Fior traballaron arreo, e oito días antes de rematar o prazo, Tartaglia atopou unha solución xeral para as ecuaciones do tipo <math>x^3 + p x = q \,\!</math> e en dúas horas resolveu tódalas ecuacións de Fior; desta sorte, cando se acabou o tempo e chegou o día de facer o cómputo, Tartaglia solucionara os problemas de Fior e este non solucionara os de Tartaglia. Como novo e insigne calculador de Italia, Tartaglia pronto se atopou cun rival máis forte: [[Gerolamo Cardano]], fillo ~~ilegítimo~~ilexítimo dun avogado e á súa vez pai dun asasino. Cardano era un astrólogo que facía [[horóscopo]]s para os reis, un médico que visitaba aos seus enfermos e un escritor científico de cuxa pluma emanaron montañas de libros. Foi tamén un xogador inveterano, sempre balanceándose ao bordo da prisión. Pero Cardano sempre saía ben parado. O Papa outorgoulle unha pensión, solucionándolle así os seus problemas económicos e Cardano, a base de adulacións, obtivo de Tartaglia a solución da ecuación cúbica. Aínda que Cardano xurou manter secreta a solución de Tartaglia, publicouna uns cantos anos despois, en [[1545]], nun tratado monumental sobre ecuacións chamado "Ars Magna" (Grande Arte). Tartaglia, que estivera a piques de escribir o seu propio libro, pasou o resto da súa vida maldicindo a Cardano pola súa estafa. No entanto, o libro de Cardano recoñecía o descubrimento de Tartaglia. Tamén no mesmo libro, Cardano fixo pasar á historia a outro matemático: Lodovico Ferran, que morreu á idade de 43 anos envelenado pola súa propia irmá. Así como Tartaglia solucionara a cúbica, da mesma forma Ferran, cando aínda estudaba con Cardano, deu solución das de cuarto grao ou cuárticas (con fórmulas máis complicadas que as de terceiro grao). Ao descubrir a obra de ambos homes, Cardano na súa "Ars Magna" puido dar ao mundo as solucións xerais das cúbicas e as cuárticas, divulgando os dous avances da álxebra máis trascendentais desde a morte de [[Diofanto]], 1300 anos antes.

Ecuación: Diferenzas entre revisións