Bosnia e Hercegovina: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
lig ints
Saraievo-> Saraxevo
Liña 10:
| lema_nacional =
| himno_nacional = [[Intermeco]]
| capital = [[SaraievoSaraxevo]]
| capital_poboación = 297.416 ([[2006]])
| cidade_principal = [[SaraievoSaraxevo]]
| idiomas = [[Lingua bosníaca|Bosníaco]], [[Lingua serbocroata|serbocroata]], [[Lingua croata|croata]]
| goberno = [[Federación|República federal]]
Liña 61:
Densamente poboada durante o [[neolítico]], a rexión da Bosnia e Hercegovina estivo habitada dende o século IV a.C. polos ilirios. No século III a.C., o [[Imperio Romano]] incluíu este territorio como parte da provincia da [[Iliria]]. Eslavizada dende o [[século VII]], formou parte do [[Imperio Bizantino]]. A primeira vez que se empregou o nome ''Bosníaca'' foi en [[950]], nun libro chamado ''De administrando imperio'' do emperador bizantino [[Constantino VII]] no que se consigna a Bosnia como parte do territorio dunha incipiente [[Croacia]] (o actual territorio de Bosnia era coñecido como a Croacia Vermella). No [[século XII]] fórmase un reino de Bosnia, que permanece [[independencia|independente]] ata [[1463]], cando é anexionada ao [[Imperio Otomán]] por [[Mehmet II]].
 
Coa chegada dos [[Imperio Otomán|otománs]], remata a [[idade media]] en Bosnia. A maioría dos habitantes aceptan o [[Islam]] como nova relixión, que ata hoxe segue sendo un factor social moi importante na Bosnia-Hercegovina. A maior parte do patrimonio cultural da Bosnia, como a [[Mostar|Ponte de Mostar]], proveñen dese período. Ata [[1878]] o país permaneceu baixo dominio [[Turquía|turco]], coa excepción do período comprendido entre [[1718]] e [[1739]], en que estivo baixo control [[Austria|austríaco]]. No [[século XIX]] creceu a inimizade entre o sultán e o pobo, alentada polo triunfo nacionalista na veciña [[Serbia]]. A represión de [[Abdulhamit II]] das revoltas de [[1875]] provocarían a intervención [[Rusia|rusa]], que declarou a guerra ao Imperio Otomán en [[1877]]. Rematado o conflito, o Congreso de Berlín outorga en [[1878]] a administración do país ao [[Imperio Austrohúngaro]], que en [[1908]] a anexionaría, formando parte deste ata a súa disolución en [[1918]], tralo final da [[Primeira Guerra Mundial]], que se iniciou co asasinato do arquiduque [[Francisco Fernando]] e a súa [[Sofía Chotek|dona]] en [[SaraievoSaraxevo]] (véxase ''[[Atentado de SaraievoSaraxevo]]'').
 
Trala finalización da contenda integraríase no [[Reino de Iugoslavia|Reino dos Serbios, Croatas e Eslovenos]], que en [[1929]] adoptou o nome de [[Iugoslavia]]. Durante a [[Segunda Guerra Mundial]], entre [[1941]] e [[1944]], o territorio foi anexionado polo estado fascista [[Croacia|croata]]. Con todo, derrotado o [[Potencias do Eixo|Eixo]], volveu formar parte da Iugoslavia como unha das seis repúblicas constituíntes da [[República Federal Socialista de Iugoslavia]]. En [[1992]] proclamou a súa independencia tralo referendo do [[1 de marzo]] de [[1992]].
Liña 73:
Bosnia atópase ao oeste dos [[Balcáns]], facendo fronteira con [[Croacia]] (932 km) ao norte e ao sudoeste, [[Serbia]] (302 km) ao leste, e [[Montenegro]] (225 km) ao sueste. O país é principalmente montañoso, abarcando o centro dos [[Alpes Dináricos]] e tan só ten vinte e dous quilómetros de costa ao redor da cidade de [[Neum]], ao sur do Estado. Aínda que a cidade está rodeada por penínsulas [[Croacia|croatas]], mais pola lei das Nacións Unidas Bosnia ten un dereito a un paso até o mar exterior, ademais Neum ten moitos hoteis e é un importante destino turístico.
 
O nome do país provén de dúas rexións [[Bosnia (rexión)|Bosnia]] e [[Hercegovina]], que teñen unha fronteira moi pouco definida entre eles. Bosnia ocupa as zonas do norte, que son aproximadamente catro quintas partes de todo o país, mentres que Hercegovina ocupa o resto na parte sur do país. As cidades principais son a capital [[SaraievoSaraxevo]], [[Banja Luka]], [[Bijeljina]] e [[Tuzla]] ao nordés, [[Zenica]] e [[Doboj]] na parte central de Bosnia e [[Mostar]], a capital da [[Hercegovina]].
[[Ficheiro:Visoko Bosna Pyramid.jpg|miniatura|200px|Río Bosna, coa "pirámide" en Visoko]]
A parte sur de Bosnia ten [[clima mediterráneo]] e unha gran cantidade de terreo agrario. A parte central é a parte máis montañosa, ao igual que e a oriental, onde se levaron a cabo os [[Xogos Olímpicos]] de Inverno de [[1984]]. Bosnia oriental é moi boscosa ao longo do río Drina, e en xeral preto do 50% do país está cuberto de bosques.
Liña 80:
* O [[Río Sava|Sava]], o río máis grande do país, que constitúe parte da fronteira natural con [[Croacia]].
* O Una, Sana e Vrbas, afluentes á marxe dereita do río Sava. Están situados na rexión de Bosanska Krajina.
* O [[río Bosna|Bosna]], río que deu o seu nome ao país, sendo ademais o máis longo contido dentro do territorio. Esténdese a través de Bosnia central, desde a súa orixe preto de [[SaraievoSaraxevo]] até Sava ao norte.
* O [[río Drina|Drina]], que flúe a través da parte oriental de Bosnia, formando na súa meirande parte unha fronteira natural con [[Serbia]].
* O [[río Neretva|Neretva]], é o río principal de Hercegovina e o único gran río que flúe cara ao sur, ao [[Mar Adriático]].
Liña 92:
 
[[Ficheiro: BiHParliament.jpg|200px|miniatura|Edificio do Parlamento de Bosnia.]]
Despois do nivel dos cantóns están os concellos. A Federación de Bosnia e Hercegovina está dividida en setenta e catro municipios, e a República Srpska en sesenta e tres. Os municipios tamén teñen o seu propio goberno local, normalmente con sede na cidade máis importante do seu territorio. Como tal, moitos municipios teñen unha longa tradición e historia coas súas fronteiras actuais. Algúns outros, con todo, só foron creados como consecuencia da recente guerra despois de que algúns dos municipios tradicionais foran divididos durante as [[guerras iugoslavas]]. Ademais das entidades, os cantóns e as municipalidades, Bosnia e Hercegovina tamén ten catro cidades oficiais, [[Banja Luka]], [[Mostar]], [[SaraievoSaraxevo]], e [[SaraievoSaraxevo|SaraievoSaraxevo Oriental]]. O territorio e o goberno das cidades de Banja Luka e Mostar corresponde aos municipios do mesmo nome, mentres que as cidades de SaraievoSaraxevo e SaraievoSaraxevo Oriental oficialmente constan de varios municipios.
 
Como resultado dos [[Acordo de Dayton|Acordos de Dayton]], a aplicación da paz civil é supervisada polo Alto Representante para Bosnia e Hercegovina, seleccionado polo Consello de Aplicación da Paz. O Alto Representante ten moitos poderes executivos e lexislativos, incluíndo o despedimento de funcionarios electos e non electos. Máis recentemente foron estabelecidas varias institucións centrais (como o Ministerio de Defensa, o Ministerio de Seguridade, o Tribunal do Estado, etc) no proceso de transferencia de parte da xurisdición das entidades do estado.
Liña 114:
| [[Ficheiro:CoA_of_the_Federation_of_Bosnia_and_Herzegovina_(1996-2007).svg|20px|centro|Escudo da Federación de Bosnia e Hercegovina]]
| [[Federación de Bosnia e Hercegovina]]
| [[SaraievoSaraxevo]]
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | 2.852.732
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | 26.110
Liña 125:
| [[Ficheiro:Seal_of_Republika_Srpska.svg|25px|centro|Escudo da República Srpska]]
| [[República Srpska]]
| [[Banja Luka]]<ref>Oficialmente [[SaraievoSaraxevo]]</ref>
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | 1.439.673
| style="text-align: right; padding-right: 1em;" | 24.857
Liña 174:
name="Newfound">[http://features.us.reuters.com/destinations/news/L20239376.html Bosnia's newfound tourism, Reuters]</ref>
 
Ademais Lonely Planet, no ranking das mellores cidades do mundo, clasificou a [[SaraievoSaraxevo]], o [[capital]] do país e anfitrioa dos [[Xogos Olímpicos|Xogos Olímpicos de Inverno]] de [[1984]], como a número 43, por diante doutras cidades dos [[Balcáns]] como [[Dubrovnik]] no 59, [[Ljubljana]] no 84, [[Belgrado]] no 113 ou [[Zagreb]] no 135.<ref>{{cite web|url=http://www.bosniatravel.net/news/2006/lonely-planet-on-sarajevo.html|title=Bosnia Travel}}</ref> O [[turismo]] de [[SaraievoSaraxevo]] está principalmente centrado en monumentos históricos, relixiosos e aspectos culturais. Bosnia converteuse tamén nun destino de esquí cada vez máis popular e nun destino do ecoturismo.
 
Bosnia e Hercegovina é ademais unha das últimas rexións sen descubrir dos [[Alpes|Alpes do Sur]], con amplas extensións de natureza salvaxe e virxe, que atraen aventureiros e amantes da natureza. Ademais os centrais [[Alpes Dináricos]] son favorables para os excursionistas e paseantes, xa que se poden atopar climas tanto [[clima mediterráneo|mediterráneo]] como alpino. O rafting é algo parecido a un deporte nacional practicado en tres ríos, entre os que se atopa o que ten canón do río máis profundo de Europa, o río Tara.
 
As principais atracción turísticas do país son [[SaraievoSaraxevo]], cidade olímpica e histórica, [[Banja Luka]], a "Cidade Verde" e das artes, [[Bihać]] co río Una e ás súas fervenzas, [[Doboj]] cunha fortaleza do [[século XIII]], a cidade histórica de [[Počitelj]], a coñecida cidade de [[Mostar]] coa súa ponte, a cidade costeira de [[Neum]], [[Visoko]] onde se atopan as "pirámides" naturais bosníacas, [[Tešanj]] unha das cidades máis antigas de Bosnia ou [[Tuzla]] a "cidade do amor".
 
== Demografía ==