Lingua latina: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
EmausBot (conversa | contribucións)
arranxiños
Liña 15:
|sil=LTN}}
 
[[Ficheiro:Calligraphy.malmesbury.bible.arp.jpg|miniatura|dereita|350px|Caligrafía nunha Biblia en Latín do ano 1407 que se atopa en Malmesbury Abbey, Wiltshire, Inglaterra. A Biblia foi escrita a man en Bélxica por Gerard Brils, para ser lida nun monasteriomosteiro.]]
 
O '''latín''' é unha [[lingua indoeuropea]] extinta que foi utilizada polos antigos [[Roma Antiga|romanos]]. Mantívose como [[lingua litúrxica]] da relixión [[catolicismo|católica]], e aínda é oficial no [[Vaticano]], factores polos que era aprendida polos cregos e falada nos seminarios. Por extensión, o adxectivo ''latino, latina'' emprégase para designar ás persoas que proceden de países con [[linguas neolatinas]] (que proceden do latín) ou que falan estas linguas. En termos xerais, úsase en [[Europa]] para designar ós habitantes [[meridional|meridionais]] e ennos [[EEUUEUA]] para designar ós habitantes de procedencia [[Latinoamérica|iberoamericana]].
 
== Morfoloxía ==
Liña 40:
 
== Historia ==
[[Ficheiro:LAZ-Mappa.png|miniatura|dereita|200px|Rexión do Lacio onde xurdíuxurdiu o latín.]]
 
O lugar ancestral da lingua latina corresponde exactamente ao ''Vetus Latium'', unha rexión considerabelmente moito menor do que hoxe é a [[Italia]]. Estaba limitada polo [[río Tíber]] ao norte, polo curso baixo do río Anio a nordeste, pola cadea dos [[Apeninos]] a leste, polo territorio Volsciano ao sur e polo [[Marmar Tirreno]] a oeste. Cando a influencia militar e política de [[Roma]] se espallou, a lingua latina tamén se difundiu tanto nas cidades como nas zonas rurais, mesmo que con características dialectais propias.
 
Hai unha serie de datas que marcan a expansión de [[República Romana|Roma]] e con elas a súa lingua: en 241 a.C. a [[Sicilia]] tórnase provincia romana; en 238 a.C. tamén a [[Sardeña]] e a [[Córsega]]; en 197 a.C. a [[Hispania]]; en 146 a.C. a [[África]]; en 167 a.C. a [[Iliria]]; en 120 a.C. a [[Galia]] Meridional; en 50 a.C. a Galia Setentrional; en 15 a.C. a [[Retia]] e por último, en 107 d.C. baixo [[Traxano]], a [[Dacia]].
Liña 93:
::* OSCULUS → BASIUS → beixo
::* INVENIRE → AFFLARE → achar
 
Con todo, o latín vulgar xa traía grecismos e xermanismos incorporados no seu [[Sistema de escrita|sistema]] que conformaban o adstrato do latín:
::* CAPUT → CARA → cara
Liña 101:
 
== Véxase tamén ==
 
=== Outros artigos ===
* [[Wikipedia en latín]]
* [[neutroNeutro#etimos neutros latinos|Étimos latinos con xénero neutro]]
* [[Literatura latina]]