Afonso I de Portugal: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Xoio (conversa | contribucións)
Xoio (conversa | contribucións)
introducín xenealoxía, e arranxiños
Liña 37:
[[Ficheiro:Europe-south-west-kingdoms1064.png|miniatura|dereita|200px|Mapa do reino durante o goberno de [[Sancha]] e [[Fernando I de Castela|Fernando I]] antes do ano [[1065]].]]
[[Ficheiro:Europe-south-west-kingdoms.png|miniatura|dereita|200px|Mapa que amosa a fragmentación do reino despois do ano [[1065]], dividíndose da seguinte maneira:
{{legend|#b97f45|Dominios de [[García de Galicia|García II]] ([[GalizaGalicia]]).}}
{{legend|#c2a542|Dominios de [[Afonso VI de León|Afonso VI]] ([[reino de León|León]]).}}
{{legend|#dcc882|Dominios de [[Sancho II de Castela|Sancho II]] ([[reino de Castela|Castela]]).}}]]
Liña 43:
{{legend|#6982bc|Dominios de [[Afonso Henriques]].}}]]
 
Coa morte de Vermudo III, o trono galego recae na súa irmá, Sancha ([[Sancha I de Galicia|Sancha]]), que sería coroada como raíña ([[Sancha I de Galicia|Sancha I]]). Finalmente, o casamento de Fernando propiciará que este sexa considerado "rei consorte" de toda Galicia (''domus Fernandus princeps super omnem Galletiam'')<ref>Documento n. 534 do Tombo de Celanova, ano 1060.</ref>, gobernando desde a cidade de [[León, España|León]]. Ambos conseguiron non só manter o territorio herdado senón tamén amplialo, recuperando algunhas cidades perdidas como a importante [[Coimbra]], que volvía render vasalaxe aos reis galegos, pese a que o seu gobernador fose [[musulmán]].
 
Pero a morte do rei Fernando I en [[1065]] supuxo un novo conflito interno, pois no canto de recaer a coroa nun único herdeiro, o goberno foi disputado polos seus tres fillos maiores, que pasaron a gobernar autonomamente os territorios nos que conseguiran establecer relacións familiares. Se ben é verdade que parte da historiografía considera tal feito como un reparto xa predisposto por Fernando I antes da súa morte, a titulación de Sancha como raíña aínda, e a ausencia de calquera documento de reparto feito por Fernando I ou Sancha induce a pensar que non existiu tal reparto. Anos máis tarde, cada un dos tres fillos aparecía gobernando diferentes territorios en calidade de reis, así o maior, [[Sancho II de Castela|Sancho II]] dominou as terras orientais, o [[condado de Castela]] ''grosso modo'', [[Afonso VI de León|Afonso VI]] a capital, León, e as súas terras próximas así como Asturias, o terceiro [[García de Galicia|García III]] herdou as terras galegas entre [[Coimbra]] e o [[Cabo Ortegal]]. Aínda que esta situación tivo por consecuencia a fragmentación política do reino de Galicia, "Galicia" (po Galiza) seguiu sendo o termo que se empregaba para denominar o conxunto destas terras.
 
García III restaurou as séssedes de [[Tui]] e [[Braga]] (a antiga metrópole sueva), e venceu varios conatos de anexión, pero finalmente foi derrotado polos exércitos dos seus irmáns Sancho II de Castela e Afonso VI en [[1071]]<ref>Esta historia chegou a inspirar a [[Victor Hugo]] a creación da epopea [http://fr.wikisource.org/wiki/Le_Petit_roi_de_Galice ''Le Petit Roi de Galice''] (traducida como [http://palabrasdesconxeladas.com/Palabras_Desconxeladas/Traducions_files/O%20REICINO%20DE%20GALICIA%20-%20Unknown%20-%20Harguindey.pdf O reiciño de Galicia]), incluída na primeira serie da obra ''[[La Légende des siècles]]''.</ref>, que o encarceraron no Castelo de Luna ([[reino de León|León]])<ref>{{cita libro| autor =Alonso-Cortés, C.-D.| título =[http://books.google.com/books?id=bdZAGX3nrp0C&pg=PA49&dq=Castillo+de+Luna,+rey+Garc%C3%ADa&hl=en&ei=sE1ETMr1IpSSjAf055kW&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6&ved=0CD8Q6AEwBQ#v=onepage&q=Castillo%20de%20Luna%2C%20rey%20Garc%C3%ADa&f=false Sota de copas, reina de espadas]| ano =| publicación =| id = ISBN 84-505-3492-5}}{{es}}</ref> sendo prisioneiro até a súa morte no ano [[1090]]. Os irmáns de García II asinarían xa no ano 1071 co título de reis de Galicia na documentación galega do momento. García morreu en marzo de 1090 na prisión do castelo, e sempre se lle recoñeceu a dignidade real.
 
Esta nova situación non se acadou sen resistencias, pois García II contaba con nobres leais que se opuxeron á usurpación de Afonso VI, tales como o conde [[Rodrigo Ovéquiz]] que encabezou unha rebelión no ano [[1080]] abertamente respaldada polo bispo de Santiago [[Diego Páez]]. Este foi finalmente deposto no [[Concilio de Husillos]] (1088), e entre os motivos de tal deposición cítase un presunto intento de concertar un acordo con [[Guillerme o Conquistador]]<ref>{{cita libro| autor =Rivero González, I.| título =Compendio de historia medieval española| ano =| publicación =ISTMO| id = ISBN 978-84-7090-125-6}}{{es}}</ref>.
 
Tras a morte de García II en prisión, en [[1096]] Afonso VI dividiu o territorio galego en dous [[condado]]s. En [[1091]] a súa filla, a princesa [[Urraca de León e Castela|Urraca]] casara co nobre [[Borgoña|borgoñón]] [[Raimundo de Borgoña]], que asistira a Afonso na loita cos [[almorábides]]. As vitorias militares de Raimundo e a altura das súas relacións familiares en Europa propiciaran a conveniencia do enlace matrimonial, matrimonio ao que Afonso VI outorgou un importante dote: o goberno das terras galegas, desde o Ortegal até Coimbra, co título de condes.
[[Ficheiro:UrracaRegina TumboA.jpg|200px|miniatura|esquerda|A princesa [[Urraca de León e Castela|Urraca]] gobernou Galicia xunto co seu marido Raimundo até que en 1093 Afonso VI decide separar o condado de Portugal de Galicia e concederllo a Henrique e [[Tareixa de Portugal|Tareixa]].<br>Miniatura medieval. [[Catedral de Santiago de Compostela]].]]
 
Dous anos máis tarde, en [[1093]], outro cruzado francés, [[Henrique de Borgoña]], neto do duque [[Roberto I]], tomaba a man da filla menor de Afonso VI, [[Tareixa de León]] recibindo o goberno do [[Condado Portucalense|Condado de Portugal]], así como o de [[Coimbra]], fundado o ano 868 polo nobre galego [[Vimara Pérez]], e que comprendía as terras situadas entre os ríos [[río MiñoLimia|MiñoLimia]] e [[río Douro|Douro]].
 
Artellábase deste xeito, unha complexa rede de relacións feudais; por unha parte, o rei Afonso VI, que gobernaba toda a Galicia e Toledo, recibía vasalaxe feudal de Raimundo e Urraca, que gobernaban s terras galegas desde Ortegal até Coimbra, e estes, á súa vez recibíana, de Tareixa e Henrique de Borgoña.
 
As constantes derrotas sufridas ante os almorábides e o crecente descontento do rei coa política administrativa do seu xenro Raimundo, levaron a Afonso VI a retirar os dereitos feudais que este e Urraca tiñan sobre o Condado Portucalense, equiparando o dominio destes ao de Henrique e Tareixa. Así pois, aínda que o Condado Portucalense seguía a formar parte de Galicia, na práctica os seus condes deixaban de servir vasalaxe a Raimundo de Borgoña e Urraca, para prestaren vasalaxe directamente ao rei de toda Galicia, Afonso VI, provocando certo descontento entre a nobreza galega ao norte do río Miño.
[[Ficheiro:Condado portucalense carte-1070-fr.png|miniatura|200px|Mapa do [[Condado Portucalense]] contra [[1070]].]]
 
Así pois, aínda que o Condado Portucalense seguía a formar parte de Galicia, na práctica os seus condes deixaban de prestárenlle vasalaxe a Raimundo de Borgoña e Urraca, pasando a prestallo directamente ao rei de toda Galicia, Afonso VI, o que provocou certo descontento entre a nobreza galega ao norte do río Miño.
Á morte de Henrique no ano [[1112]] sucedeulle a viúva deste, Tareixa, no goberno dos dous condados durante a menoridade do seu fillo Afonso Henriques. Formábanse dúas tendencias, a de achegamento á política común galega, co novo rei, o ambicioso [[Afonso Raimúndez]], ou o mantemento dun forte poder condal con aspiracións á proclamación real do herdeiro condal, do non menos ambicioso, seu primo [[Afonso Henriques]]. O ascenso de [[Santiago de Compostela|Compostela]] á condición de metropolitana en detrimento da histórica [[Braga]] e a tendencia de achegamento de Tareixa á política ao norte do Miño, materializado no casamento con [[Fernando Pérez de Traba]] precipitaron os acontecementos no condado de Portugal. O arcebispo de Braga —arrebatado das reliquias de [[Froitoso de Braga|San Froitoso]] polo mesmo [[Diego Xelmírez|Xelmírez]] en 1102,<ref>{{cita libro| autor =Lieber Gerson, Paula; Stones, Alison e Krochalis, Jeanne| título =[http://books.google.com/books?id=CofpAAAAMAAJ&q=%22relics+from+Braga+by+Diego+Gelmirez+in+1102%22&dq=%22relics+from+Braga+by+Diego+Gelmirez+in+1102%22&hl=en&ei=cxgSTbjOKISEOrWRkKwJ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCgQ6AEwAA The pilgrim's guide to Santiago de Compostela: the pilgrim's guide : a critical edition]| ano =1998| publicación =Harvey Miller Publishers,| id = ISBN 0905203526}}{{en}}</ref>— e os grandes aristócratas portugueses —interesados nun maior poder territorial— foron os principais valedores das pretensión reais de Afonso Henriques. Ante tal situación o rei galego [[Afonso VII]] viaxou a Portugal sitiando a Afonso Henriques en [[Guimarães]], até conseguir a súa promesa de fidelidade, que finalmente lle comunicou Egas Muñiz.
 
Á morte de Henrique no ano [[1112]] sucedeulle a viúva deste, Tareixa, no goberno dos dous condados durante a menoridade do seu fillo Afonso Henriques. FormábanseFormáronse dúas tendencias, a de achegamento á política común galega, co novo rei, o ambicioso [[Afonso Raimúndez]], ou o mantemento dun forte poder condal con aspiracións á proclamación real do herdeiro condal, do non menos ambicioso, seu primo [[Afonso Henriques]]. O ascenso de [[Santiago de Compostela|Compostela]] á condición de metropolitana en detrimento da histórica [[Braga]] e a tendencia de achegamento de Tareixa á política ao norte do Miño, materializado nona súa estreita casamentorelación con [[Fernando Pérez de Traba]] precipitaron os acontecementos no condado de Portugal. O arcebispo de Braga —arrebatado das reliquias de [[Froitoso de Braga|San Froitoso]] polo mesmo [[Diego Xelmírez|Xelmírez]] en 1102,<ref>{{cita libro| autor =Lieber Gerson, Paula; Stones, Alison e Krochalis, Jeanne| título =[http://books.google.com/books?id=CofpAAAAMAAJ&q=%22relics+from+Braga+by+Diego+Gelmirez+in+1102%22&dq=%22relics+from+Braga+by+Diego+Gelmirez+in+1102%22&hl=en&ei=cxgSTbjOKISEOrWRkKwJ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCgQ6AEwAA The pilgrim's guide to Santiago de Compostela: the pilgrim's guide : a critical edition]| ano =1998| publicación =Harvey Miller Publishers,| id = ISBN 0905203526}}{{en}}</ref>— e os grandes aristócratas portugueses —interesados nun maior poder territorial— foron os principais valedores das pretensión reais de Afonso Henriques. Ante tal situación o rei galego [[Afonso VII]] viaxou a Portugal sitiando a Afonso Henriques en [[Guimarães]], até conseguir a súa promesa de fidelidade, que finalmente lle comunicou seu aio [[Egas Muñiz]].
 
== Os primeiros anos de goberno de Afonso: nace Portugal ==
[[Ficheiro:PortugueseFlag1143.svg|miniatura|230px|Bandeira do [[condado Portucalense]] de [[Henrique de Borgoña]], a primeira bandeira do [[reino de Portugal]].]]
Pouco despois das pro,mesaspromesas de fidelidade, a penas uns meses, en [[1128]], ante o incumprimento de Afonso Henriques, ''o pérfido galego, señor de Coimbra''<ref>{{cita libro| autor =De Almeida, Fortunato.| título =[http://books.google.com/books?id=ulITAAAAQAAJ&q=%22p%C3%A9rfido+galego+Afonso+Henriques,+senhor+de+Coimbra%22&dq=%22p%C3%A9rfido+galego+Afonso+Henriques,+senhor+de+Coimbra%22&hl=en&ei=j2MPTZ3qM87usga5yY3-DA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCMQ6AEwAA História de Portugal, Volume 1]| ano =1922| publicación =Oxford University| id =}}{{pt}}</ref> —como o denomina o cronista [[Ibn Sahib al-Salah]]—, as tropas de Tareixa e Fernando Pérez de Traba libran a [[batalla de San Mamede]] ([[1128]]), onde as tropas portucalenses saen vitoriosas, asumindo Afonso o pleno goberno do condado e concentrando entón todos os seus esforzos en obter o recoñecemento deste como reino.
 
ÁDespois da morte de Tareixa, e tras a [[batalla de Ourique]] contra os musulmáns, consolidanen [[1139]], Afonso consolida finalmente o condado, proclamándose Afonsoautoproclamándose rei, sendo aclamado polos seus soldados, en [[1139]].
{{VT|Batalla de Ourique}}
 
A independencia de Portugal pronto foi recoñecida por [[Afonso VII de León e Castela]], o curmán de Afonso Henriques, pese as tensións pasadas, como a invasión de [[Tui]] por Afonso Henriques en [[1137]], finalizada tras a sinatura do [[Tratado de Tui]]). A independencia de Portugal foi recoñecida por Castela no [[tratado de Zamora]] en [[1143]], no [[tratado de Zamora]], debido ao desexo deAfonso VII de tomar o título de ''emperador de toda a Hispania'' e, como tal, necesitar ter reis como vasalos. Finalmente, o recoñecemento formal do Reino de Portugal foi en [[1179]], cando o [[Alexandre III, papa|papa Alexandre III]], a través da bula ''[[Manifestis Probatum]]'', recoñece a Afonso como ''rex'' (rei).<ref>{{cita libro| autor =Associaçom Galega da Língua| título =[http://books.google.com/books?id=06MjAAAAMAAJ&q=Manifestis+Probatum,+Galiza&dq=Manifestis+Probatum,+Galiza&hl=en&ei=nh9ETI_NFYm6jAf69_RW&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCgQ6AEwAA Actas I Congresso Internacional da Língua Galego-Portuguesa na Galiza]| ano =1984| publicación =Ourense| id = }} {{pt}}</ref>.
Liña 75 ⟶ 79:
[[Ficheiro:Estatua Dom Afonso Henriques.JPG|thumb|230px|right|Estatua de Afonso Henriques en [[Guimarães]]]]
 
Desde entón, Afonso I procurou consolidar a independencia. Fixo importantes doacións á Igrexa e fundou diversos conventos. E dedicouse con grande empeño ao emgrandecemento do territorio cara ao sur, conquistando terras aos musulmáns: [[Leiria, Portugal|Leiria]] ([[1145]]), [[Santarém, Portugal|Santarém]] ([[1147]]), [[Lisboa]] (coa axudo dos [[Cruzadas|cruzados]]), [[Almada]] e [[Palmela]] ([[1147]]), [[Alcácer do Sal]] ([[1160]]) e depois case todo o [[Alentejo]], que posteriormente sería recuperado polos mouros, pouco antes de que Afonso falecera (en [[1185]]). Esta actividade mereceulle o alcume de ''O Conquistador''.
{{AP|Batalla de Sacavém|Toma de Lisboa}}
 
Liña 106 ⟶ 110:
** [[Afonso de Portugal, gran mestre do Hospital|D. Afonso]], [[Orde de Malta|11º Mestre da Orde de San Xoán de Rodes]] ([[1135]]-[[1207]]).
** [[Teresa Afonso (1135)|D. Teresa Afonso]] (c. [[1135]]-?).
 
== Xenealoxía ==
 
<center>{{ahnentafel-compact5
|style=font-size: 90%; line-height: 110%;
|border=1
|boxstyle=padding-top: 0; padding-bottom: 0;
|boxstyle_1=background-color: #fcc;
|boxstyle_2=background-color: #fb9;
|boxstyle_3=background-color: #ffc;
|boxstyle_4=background-color: #bfc;
|boxstyle_5=background-color: #9fe;
|1= 1. '''Afonso I de Portugal'''
|2= 2. [[Henrique de Borgoña]]
|3= 3. [[Tareixa de León|Teresa de León]]
|4= 4. [[Henrique de Borgoña (1035-1066)|Henrique de Borgoña]]
|5= 5. [[Sibila de Barcelona]]
|6= 6. [[Afonso VI de León]]
|7= 7. [[Ximena Muñoz]]
|8= 8. [[Roberto I de Borgoña]]
|9= 9. [[Hélie de Semur]]
|12= 12. [[Fernando I de León]]
|13= 13. [[Sancha de León]]
|16= 16. [[Roberto II de Francia]]
|17= 17. [[Constanza de Arlés]]
|24= 24. [[Sancho III O Maior|Sancho Garcés III de Pamplona]]
|25= 25. [[Muniadona de Castela|Maior de Castela]]
|26= 26. [[Afonso V O Nobre|Afonso V de León]]
|27= 27. [[Elvira Menéndez (m. 1022)|Elvira Menéndez]]
}}</center>
</div></div>
 
 
 
{{s-start}}
Liña 125 ⟶ 162:
=== Outros artigos ===
* [[Lista dos reis de Portugal]]
* [[Condado Portucalense]]
* [[Batalla de San Mamede]]
* [[Batalla de Ourique]]