Escola de Tradutores de Toledo: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m Bot: Modifico: la:Escuela de Traductores de Toledo→la:Schola translatorum Toletana |
arranxos, e ampliación |
||
Liña 1:
[[Ficheiro:
A denominación '''
A conquista en [[1085]] de [[Toledo]] e a tolerancia que os reis casteláns cristiáns ditaron con [[islam|mahometanos]] e [[xudeu]]s facilitaron este comercio cultural que permitiu o renacemento [[filosofía|filosófico]], [[teoloxía|teolóxico]] e [[ciencia|científico]], primeiro, de [[España]], e logo de todo o [[occidente|occidente cristián]].
== Historia e características ==
No [[século XII]] a «Escola de tradutores de Toledo» verteu principalmente textos filosóficos e teolóxicos (Domingo Gundisalvo interpretaba e escribía en latín os comentario de [[Aristóteles]] que o xudeu converso Juan Hispano lle traducía ao castelán, no que se entendían). Na primeira metade do [[século XIII]] esta actividade mantívose. Por exemplo, reinando [[Fernando III de Castela|Fernando III]], [[Lista de monarcas de Castela|rei de Castela]] e de [[Reino de León|León]], compúxose o ''«Libro dos Doce Sabios»'' ([[1237]]), resumo de sabedoría política e moral clásica pasada por mans «orientais». Na segunda metade do [[século XIII]] o Sabio rei-emperador [[Afonso X]] (rei de Castela e de León, en cuxa corte se compuxo a primeira «''Crónica Xeral de España''») institucionalizou en certa maneira en Toledo esta «Escola de tradutores», centrada sobre todo en verter textos [[Astronomía|astronómicos]] e [[Medicina|médicos]].▼
A partir de [[1085]], ano en que [[Afonso VI de Castela|Afonso VI]] conquistou Toledo, a cidade constituíuse nun importante centro de intercambio cultural. O [[arcebispo]] [[Raimundo Ximénez de Rada]] quixo aproveitar a conxuntura que facía convivir en harmonía a cristiáns, musulmáns e xudeus auspiciando diferentes proxectos de tradución cultural demandados en realidade por todas as cortes da Europa cristiá.
Por outra parte, coa fundación dos ''studii'' de Palencia e de Salamanca por [[Afonso VIII de Castela|Afonso VIII]] e [[Afonso IX]], respectivamente, propiciárase xa unha relativa autonomía dos mestres e escolares respecto ás ''scholae'' catedralicias e, en consecuencia, foi establecéndose unha mínima diferenciación profana de coñecementos de tipo preuniversitario, que xa en tempo de [[Fernando III de Castela|Fernando III]] vai acercándose á Corte e espera a protección e apoio decidido dun monarca para se consolidar por enteiro.
Tamén se incorre en confusión ao querer equiparar traducións realizadas noutros lugares ao núcleo vertebrador triunfante que representa Toledo. Sería ridículo supor que toda a traslación do legado clásico alexandrino pasara por mans «toledás», pois mecanismos similares producíronse noutros sitios, mais disolver o significado e a importancia da tarefa realizada en Toledo só pode entenderse desde unha vontade anacrónica de exaltar certas independencias culturais de moita menor influencia, e en todo caso incomparábeis ao curso triunfante que callou en Toledo, momento importante da consolidación e expansión definitiva da lingua castelá.▼
[[Raimundo de Sauvetat]], coñecido como Raimundo de Toledo, arcebispo desta ciade entre [[1126]] e [[1152]], foi o que lle deu o máis importante impulso á Escola, onde un grupo de traballo que incluía a [[mozárabes]], [[xudeu]]s e profesores da [[madrasa]] toledana e a novos pensadores, fundamentalmente monxes cluniacienses se encargaba do estudo dos libros e a súa tradución. Raimundo mandou reconstruír o [[palacio]] [[diocese|episcopal]] fronte á antiga [[mesquita]] maior, convertida na [[Catedral de Toledo|Catedral de Santa María]], á que deu o seu primeiro estatuto, e deixou unha parte do edificio para a Escola.
A riqueza das [[biblioteca]]s toledanas en libros [[lingua árabe|árabes]] e o coñecemento desta lingua por parte dos cristiáns mozárabes impulsárono a recuperar textos perdidos da [[Antigüidade clásica]] e a fomentar a transmisión dos importantes avances da Escola Toledana en [[medicina]], [[álxebra]] e [[astronomía]]; este empeño cristalizou na tradución de numerosas obras do árabe ao [[lingua castelá|castelán]], e do castelán ao [[latín]] (ou directamente do árabe ou do [[lingua grega|grego]] ao latín) e, pouco a pouco, deu a coñecer tamén a importante [[filosofía|filosofía árabe]] e [[hebreo|hebrea]] de orientación [[Aristóteles|aristotélica]], o que supuxo unha renovación radical da [[Escolástica (filosofía)|escolástica]] europea.
No [[século XII]] a Escola de tradutores de Toledo verteu principalmente textos filosóficos e teolóxicos (Domingo Gundisalvo interpretaba e escribía en latín os comentario de [[Aristóteles]] que o xudeu converso Juan Hispano lle traducía ao castelán, no que se entendían).
▲
▲Por iso é grave anacronismo atribuír só a Escola de tradutores de Toledo ao período afonsí. Como se explicaría a posibilidade dun [[Tomé de Aquino|San Tomé de Aquino]] sen o labor realizado polos tradutores españois do [[século XII]]? Tamén se incorre en confusión ao querer equiparar traducións realizadas noutros lugares ao núcleo vertebrador triunfante que representa Toledo. Sería ridículo supor que toda a traslación do legado clásico alexandrino pasara por mans
[[Ficheiro:Las Siete Partidas.jpg|miniatura|dereita|200px|Miniatura de ''"Las Siete Partidas"'' que mostra a [[Afonso X o Sabio]] ditando.]]
[[Afonso X|Afonso X o Sabio]] impulsou o centro tradutor que existía en Toledo desde a época de Raimundo Ximénez de Rada, que se especializara en obras de astronomía e de leis. Por outra parte, fundou en Sevilla uns ''Studii'' ou Escolas xerais de latín e de arábigo que naceron xa cunha vinculación claramente cortesá. Igualmente, fundou en 1269 a Escola de Murcia, dirixida polo matemático [[Al-Ricotí]].
É así, pois, que non cabe falar dunha Escola de tradutores propiamente dita, e nin sequera exclusivamente en Toledo, senón de varias e en distintos lugares. A tarefa de todas estas escolas foi continua e nutrida polos proxectos de iniciativa rexia que as mantiveron activas polo menos entre 1250 e a morte do monarca en 1284, aínda que a actividade de tradución non se cinxira exclusivamente a esa paréntese.
== Algúns tradutores coñecidos ==
Coñecemos algúns nomes de tradutores: o segoviano [[Domingo Gundisalvo]], que traducía ao latín desde a versión en lingua vulgar do xudeu converso sevillano [[Juan Hispalense]], por exemplo. Grazas ás súas traducións de obras de astronomía e astroloxía e doutros opúsculos de [[Avicena]], [[Algazel]], [[Avicebrón]] e outros, chegaron a Toledo desde toda Europa sabios desexosos de aprender ''in situ'' deses marabillosos libros árabes. Estes empregaban xeralmente como intérprete algún [[mozárabes|mozárabe]] ou xudeu que vertía en lingua vulgar ou en latín bárbaro as obras de [[Avicena]] ou [[Averroes]]. Entre os ingleses que estiveron en Toledo cítanse os nomes de [[Roberto de Retines]], [[Adelardo de Bath]], Alfredo e Daniel de Morlay e [[Miguel Scoto]], a quen serviu de intérprete Andrés o xudeu; italiano foi [[Gerardo de Cremona]], e alemáns [[Hermann o Dálmata]] e [[Hermann o Alemán]]. Grazas a este grupo de autores os coñecementos árabes e algo da sabedoría grega a través destes penetrou no corazón das universidades estranxeiras de Europa. Como froito secundario desa tarefa, a lingua castelá incorporou un numeroso [[léxico]] científico e técnico, frecuentemente [[arabismo]]s, civilizouse, axilizou a súa sintaxe e fíxose apta para a expresión do pensamento, chegando á [[Normalización lingüística|norma]] do chamado "castellano drecho" afonsí.
== Véxase tamén ==
=== Bibliografía ===
* Fernando Gómez Redondo, ''Historia de la prosa medieval castellana''. Madrid, Cátedra, 1998, 2 vols.
* Ángel González Palencia, ''Don Raimundo y los traductores de Toledo'', Madrid, 1942.
=== Outros artigos ===
* [[Raimundo de Toledo]]
[[Categoría:Historia]]
| |||