Wikipedia

Maryland: Diferenzas entre revisións

Explorar o historial de forma interactiva
← Edición máis vellaEdición máis nova →
Contido eliminado Contido engadido
VisualTexto wiki
MerlIwBot (conversa | contribucións)
62.905 edicións
m Bot: Engado: kk:Мэриленд
arranxiños diversos
Liña 36:
}}
 
'''Maryland''' é un dos 50 [[Estados dos Estados Unidos da América|estados]] dos [[Estados Unidos de América]]. Maryland recibiu o seu nome en homenaxe á [[Raiña]]Raíña [[Henrietta María de Francia]], esposa do [[Rei]] [[Carlos I de Inglaterra]]. Maryland foi unha das [[Trece Colonias]] que se rebelaron contra o dominio [[Reino Unido|británico]] na rexión. O cognome do estado é ''Old Line State'', en homenaxe ás súas "tropas de liña" (''troops of the line''), que foron por varias veces eloxiadas por [[George Washington]] pola súa excelente actuación na [[Revolución Americana de 1776]].
 
O actual himno dos Estados Unidos, ''[[The Star-Spangled Banner]]'', escribiuno [[Francis Scott Key]], un [[poeta]] que se inspirou ao ver as tropas americanas defendéndose con éxito dun ataque das tropas navais do Reino Unido (na época, a maior potencia militar do mundo) contra [[Baltimore]], na [[Guerra de 1812]].
 
== Historia Xeografía==
[[Ficheiro:Susquehanna River 700.jpg|250px|right|thumb|Vista do [[Río Susquehanna]].]]▼
=== Ata [[1775]] ===▼
 
Maryland está situado na [[Rexión Sur (Estados Unidos)|Rexión Sur]]. Limita ao norte con [[Pensilvania]], ao oeste con [[Virxinia Occidental]], ao leste con [[Delaware]] e o [[Océanoocéano Atlántico]] e ao sur, separados a través do [[Ríorío Potomac]], con [[Virxinia]]. Próximo ao centro do estado, ás marxes do Ríorío Potomac, localizase a capital americana, o [[Distrito de Columbia]]. A [[Baía Chesapeake]], case divide o estado en dous. Contándose o [[Ríorío Susquehanna]], que desemboca na Baía, o estado efectivamente está dividido en dous.▼
 
A extensión do litoral de Maryland co [[Océanoocéano Atlántico]] é de 50 quilómetroskm. Porén, contándose a Baía Chesapeake e illas dentro da baía, este número aumenta para 5,.134 quilómetros. A maior parte dos [[río]]s do Estado desembocan na Baía Chesapeake. Non existen [[lago]]s naturais, aínda que existan lagos artificiais, criados por [[encoro]]s coa intención de xerar [[electricidade]]. O maior deses lagos posúe 1,6 mil.600 hectáreas. Cerca de 40 % do estado é cuberto por [[bosque]]s.▼
 
Maryland está dividido en cinco distintas rexións xeográficas:▼
* Os ''Planaltos do Apalaches'', que se estende de [[Xeorxia - Georgia|Xeorxia]] ata [[Estado de Nova York|Nova York]], ocupan o extremo occidente do Estado; caracterízase polo terreo accidentado e montañoso. O punto máis alto de Maryland, ''Backbone Mountain'', cos seus 1 .024 metros de [[altitude]], localízase nesta rexión.▼
* O ''Val do Apalache'', que se estende desde [[Alabama]] ata a [[Nova Jersey]], pasa por Maryland, localizándose inmediatamente ao leste dos Planaltos do Apalache. A sección do Val do Apalache en Maryland caracterízase pola súa largura. Esta sección separa a [[Pensilvania]] da [[Virxinia Occidental]], e posúe apenas algúns quilómetros de largura - apenas 2,9 na parte máis estreita. Caracterizado polo seu terreo montañoso, accidentado, e polas seus bosques, que ocupan máis de 70 % da rexión.▼
* A ''Blue Ridge'', que se estende desde Xeorxia ata a Pensilvania, pasa por Maryland, localízase inmediatamente ao leste do Val do Apalache. A Blue Ridge posúe apenas algúns quilómetros de largura. Caracterizado polas as súas altas montañas (a rexión posúe unha media de 600 metros de altitude) e pola néboa azul que por veces cobre a rexión.▼
* O ''Piemonte'', que se estende desde Alabama ata a Nova Jersey, forma en Maryland unha faixa de 80 quilómetros de largura, que se estende ata as proximidades da Baía de Chesapeake. O Piemonte efectivamente cerca ao norte e ao sur a Baía. Caracterízase polo seu solo extremadamente fértil, a maior parte da produción agrícola do estado procede desta rexión.▼
[[Ficheiro:Maryland 90.jpg|250px|right|thumb|Mapa político de Maryland e os seus 23 condados.]]▼
* As ''Planicies do Atlántico'', que ocupan aproximadamente 45% do estado, localízanse no leste e no extremo sur de Maryland. Caracterízase pola súa baixa altitude e polos seus [[pantano]]s, localizados primariamente á leste da Baía.▼
 
=== Clima ===▼
Maryland posúe un [[clima temperado]]. Para un estado relativamente pequeno como Maryland, a temperatura e a precipitación media anual varían moito de rexión a rexión. Maryland, grazas á a súa proximidade co [[Océanoocéano Atlántico]], posúe [[inverno]]s relativamente amenos e [[verán]]s quentes. A temperatura media no inverno é de 1  °C en Baltimore e de -3  °C no extremo noroeste do estado, con mínimas entre -16  °C e 10  °C, e máximas entre -12  °C e 17  °C. No verán, a temperatura media é de 27  °C en Baltimore e de 22  °C no extremo noroeste, con mínimas de ata 13  °C, e máximas de ata 38  °C.▼
 
A temperatura máis baixa xa rexistrada en Maryland foi en [[Oakland, Maryland|Oakland]], onde foi rexistrada unha mínima de -40  °C en [[13 de xaneiro]] de [[1912]]. A temperatura máis alta xa rexistrada no Estado foi no [[Condado de Allegany]], en [[3 de xullo]] de [[1898]], e en [[Cumberland]] en [[10 de xullo]] de [[1936]], onde foron rexistradas máximas de 43  °C.▼
 
Maryland recebe en media preto de 1091.090 centímetrosmm de precipitación anual (choiva, saraiba), e preto de 1981.980 centímetrosmm de neve por ano.▼
 
==Historia==
▲=== Ata [[1775]] ===
Nativos indíxenas [[algonquino]]s vivían na rexión hai aproximadamente dez mil anos atrás da chegada dos primeiros [[Europa|europeos]] á rexión que constitúe actualmente o Estado de Maryland. O primeiro europeo a explorar a rexión foi o [[España|español]] [[Pedro Menéndez de Avilés]], entón o gobernador da colonia española de [[Florida]], tendo explorado o que actualmente a [[Baía de Chesapeake]], actualmente parte de Maryland, en [[1572]]. O primeiro posto comercial foi fundado en [[1631]], polo comerciante [[Reino Unido|británico]] [[Willian Claiborne]], da [[Virxinia]].
 
Liña 49 ⟶ 70:
Cæcilius era un católico, mais era obrigado a obedecer aos costumes da Igrexa Anglicana de Inglaterra. Porén, el quería que católicos británicos tivesen un lugar onde puidesen gozar de liberdade relixiosa. Cæcilius fixo do seu irmán Leonard o gobernador da colonia. Ao mesmo tempo, incentivaba os colonos a suxeriren [[lei]]s e auxiliar Leonard na administración da colonia. En [[1649]], a Asemblea Colonial aprobou unha lei garantindo a todos os cidadáns da provincia o dereito de liberdade relixiosa, atraendo numerosos católicos doutras provincias americanas, en especial, da [[Virxinia]].
 
Willian Claiborne e o seu asentamento comercial facían parte da colonia. Porén, Claiborne, un protestante, recusouse a recoñecer a autoridade dos Calvert sobre a rexión. En [[1654]], Claiborne liderou un grupo de protestantes que forzaron os Calvert a saíren do goberno. Claiborne controlou Maryland ata [[1658]], cando a coroa británica forzouno a ceder o goberno novamente para os Calvert. Cæcilius presionoufixo presión ante a Asemblea Colonial a manter a lei que permitía a liberdade relixiosa na colonia, e foi atendido. Porén, grupos protestantes non aceitaban un líder católico. En [[1689]], novamente os Calvert perderon a pose da rexión, desta vez, para un grupo protestante chamado ''The Protestant Asociation'', que esixiu ao goberno británico un novo gobernador, protestante, que foi enviado á rexión en [[1691]]. Practicamente todas as igrexas católicas na provincia foron queimadas polos protestantes, desde a primeira revolución liderada por Claiborne.
 
Os Calvert gañaron novamente a pose da rexión en [[1715]]. A rexión pasou a ser gobernada por [[Benedict Leonard Calvert]], un protestante. Os católicos da provincia perderían o dereito a voto en [[1718]]. Os Calvert continuarían a gobernar Maryland ata o inicio da [[Revolución Americana de 1776]]. A poboación da colonia inglesa pasou a crecer drasticamente despois da [[década de 1750]], coa prosperidade da industria do [[tabaco]].
 
=== [[1775]] - [[1900]] ===
 
Maryland participou activamente ao longo da [[Revolución Americana de 1776]]. Oficiais da colonia atenderon á todas as Conferencias Continentais. Na primeira delas, realizada en [[Filadelfia]], os oficiais de Maryland soportaron activamente un corte entre toda e calquera relación comercial cos británicos. Tropas de Maryland loitaron activamente ao longo da guerra de independencia, e [[Baltimore]] desempeñou papel esencial ao longo da guerra, como un pólo industrial e fabricante de armas e suprimentos. Poucas batallas ocorreron no estado, mais a braveza dos soldados de Maryland fixeron que [[George Washington]] eloxiase constantemente as tropas de Maryland que loitaron ao longo da guerra contra os británicos. Maryland ratificou a [[Constitución dos Estados Unidos de América|Constitución Americana]] en [[28 de abril]] de [[1788]], tornándose así o oitavo Estado a entrar á Unión. En [[1791]], un pedazo rectangular de terra ao sueste do estado foi cedida ao goberno para a construción da nova e actual capital americana, [[Washington, DC]].
 
Maryland foi atacada dúas veces por tropas británicas durante a [[Guerra de 1812]]. Na primeira, os británicos, en [[1813]], derrotaron unha forza americana no norte do estado, para posteriormente proseguiren en dirección á capital Washington DC, onde as tropas británicas queimaron diversas estruturas gobernamentais americanas. Estas mesmas tropas británicas proseguiron en dirección á [[Baltimore]]. Esta foi cercada por terra e mar por forzas terrestres e navais británicas. Mais os americanos defenderon con suceso a cidade. [[Francis Scott Key]], un poeta amador que testemuñara a defensa da cidade, inspirouse nas imaxes da batalla para escribir o actual himno americano, [[The Star-Spangled Banner]].
 
Baltimore tornouse un dos maiores centros industriais do país durante as primeiras décadas do [[século XIX]]. A cidade tornouse o maior fabricante de navíos durante a [[década de 1840]] nos Estados Unidos, e tamén un grande fabricador de [[tren]]s a vapor. Foi aquiaquí onde foi construída a primeira [[locomotivalocomotora]] a vapor americana foi construída. Porén, a economía do Estado aínda dependía en parte da [[agricultura]]. Maryland soportaba a práctica do [[traballo escravo]]. En [[1861]], a [[Guerra Civil Americana]] tivo inicio. A poboación do Estado estaba dividida. Moitos querían a secesión do estado da Unión e a unión do estado co recentemente formado [[Estados Confederados de América]] - de cuño escravista. Outros, pola súa vez, querían que o estado permanecese na Unión - os Estados do norte industrializado dos Estados Unidos, ou os Estados Unidos propiamente dito, que eran contra a escravitude.
 
A Unión non perdeu tempo esperando se Maryland continuaba na Unión ou pasaba para a Confederación. Isto porque o estado de [[Virxinia]] foi un dos estados que se separaron dos Estados Unidos. Caso Maryland se separase tamén, a capital americana, Washington DC, localizada entre Maryland e Virxinia, estaría completamente cercada pola Confederación. Tropas da Unión invadiron Maryland logo no inicio da guerra, e o Estado participou ao longo da Guerra Civil Americana como un estado do norte. Varias persoas do estado loitaron do lado da Unión. Porén, moitos outros fuxiron do estado e xutaranse ás tropas da Confederación. O Estado foi palco de numerosas batallas, tales como a ''Batalla de Antietam'', onde morreron nun único día máis de 22 mil soldados (12 mil nortistas e 10 mil sudistas). En [[1864]], Maryland aprobou unha nova Constitución que abolía a escravitude e adoptaba penas severas aos cidadáns que axudasen a Confederación.
 
=== [[1900]] - Tempos atuaisactuais ===
 
Maryland prosperou economicamente durante as primeiras décadas do [[século XX]], especialmente nos anos da [[primeira guerra mundial]]. Baltimore, entón a maior fabricante de navíos militares dos Estados Unidos, tornouse un grande [[porto (transporte)|centro portuario]] coa construción de diversas fábricas na cidade, ben como dunha base militar.
 
En [[1919]], o Congreso americano aprobou unha lei que prohibía a produción, venda, compra e transporte de bebidas alcólicasalcohólicas. A maioría da poboación do estado era contra esta medida, e varios líderes políticos destacaranse como críticos e opoñentes desta lei, considerando esta unha violación dos seus dereitos estatais. Como consecuencia, o estado pasou a ser coñecido como ''The Free State'' ("O Estado Libre"), sendo que este cognome é usado aínda actualmente, como unha homenaxe ás tradicións de liberdade política e relixiosa do Estado.
 
A [[Gran Depresión]] afectou seriamente a economía do Estado. Varias empresas faliron, varias fábricas fecharon, e moitos traballadores tornaranse desempregados. [[Baltimore]], unha cidade primariamentebasicamente industrial, foi moi afectada pola Depresión. En [[1933]], máis de 40 % da poboación da cidade estaba desempregada. Para minimizar os efectos da Depresión, o Estado criou programas de axuda social e construíu numerosos abrigos para abrigar os varios sen-teto do Estado, sen abrigo porque non tiñan como arcar cos custos de aluguer.
 
A economía do estado recuperouse co inicio da [[segunda guerra mundial]]. Os anos da segunda guerra mundial foron anos de gran desenvolvemento industrial no estado, e o éxodo rural, isto é, migración da poboación rural para [[cidade]]s, aumentou drasticamente. No final da guerra, Maryland tornaraseconverteuse unnun estado primariamentemaioritariamente urbano e industrial. A industrialización e urbanización do Estado continuaron nas décadas despois do fin da guerra. O estado tamén pasou a recibir grandes números de [[afroamericano]]s procedentes dos estados do Sur, que se instalaranse primariamenteprincipalmente en Baltimore. Como consecuencia, moitas familias brancas mudaranse de Baltimore para suburbios próximos.
 
Ata [[1954]], as escolas de Maryland eran segregacionistas, con escolas para brancos e outras, xeralmente de menor calidade, para afroamericanos. Porén, neste ano, o Supremo Tribunal de Xustiza dos Estados Unidos xulgou que tal segregación era inconstitucional. Baltimore uniu o seu sistema escolar inmediatamente, mais en outras cidades, menos poboadas e de poboación primariamentemaioritariamente branca, a desegregación demorou moito máis tempo para, ata tres décadas en algunhas pequenas cidades do interior.
 
Despois da [[década de 1960]] en diante, moitas das industrias de manufaturamanufactura moveransemovéronse paracara a outros estados que dispuñan de man de obra máis barata. A industria naval e ferroviaria do estado, anteriormente a maior fonte de renda de Maryland, practicamente desapareceu, despois do peche de numerosas fábricas e a mudanza de varias outras para outros estados do Sur. Actualmente, a industria de manufaturamanufactura pouco contribúe á economía do Estado, dominada actualmente polo comercio e servizos.
 
En [[1985]], o goberno de Maryland comezou un programa de limpeza das augas da Baía de Chesapeake, naquela época altamente contaminadas. Este programa posúe apoio dos Estados de [[Virxinia]], [[Pensilvania]] e [[Delaware]], ben como o [[Distrito de Columbia]]. Prevese que este programa estea finalizado en torno de [[2010]].
 
== Xeografía ==
▲[[Ficheiro:Susquehanna River 700.jpg|250px|right|thumb|Vista do [[Río Susquehanna]].]]
 
▲Maryland está situado na [[Rexión Sur (Estados Unidos)|Rexión Sur]]. Limita ao norte con [[Pensilvania]], ao oeste con [[Virxinia Occidental]], ao leste con [[Delaware]] e o [[Océano Atlántico]] e ao sur, separados a través do [[Río Potomac]], con [[Virxinia]]. Próximo ao centro do estado, ás marxes do Río Potomac, localizase a capital americana, o [[Distrito de Columbia]]. A [[Baía Chesapeake]], case divide o estado en dous. Contándose o [[Río Susquehanna]], que desemboca na Baía, o estado efectivamente está dividido en dous.
 
▲A extensión do litoral de Maryland co [[Océano Atlántico]] é de 50 quilómetros. Porén, contándose a Baía Chesapeake e illas dentro da baía, este número aumenta para 5,134 quilómetros. A maior parte dos [[río]]s do Estado desembocan na Baía Chesapeake. Non existen [[lago]]s naturais, aínda que existan lagos artificiais, criados por [[encoro]]s coa intención de xerar [[electricidade]]. O maior deses lagos posúe 1,6 mil hectáreas. Cerca de 40% do estado é cuberto por [[bosque]]s.
 
▲Maryland está dividido en cinco distintas rexións xeográficas:
▲* Os ''Planaltos do Apalaches'', que se estende de [[Xeorxia - Georgia|Xeorxia]] ata [[Estado de Nova York|Nova York]], ocupan o extremo occidente do Estado; caracterízase polo terreo accidentado e montañoso. O punto máis alto de Maryland, ''Backbone Mountain'', cos seus 1 024 metros de [[altitude]], localízase nesta rexión.
▲* O ''Val do Apalache'', que se estende desde [[Alabama]] ata a [[Nova Jersey]], pasa por Maryland, localizándose inmediatamente ao leste dos Planaltos do Apalache. A sección do Val do Apalache en Maryland caracterízase pola súa largura. Esta sección separa a [[Pensilvania]] da [[Virxinia Occidental]], e posúe apenas algúns quilómetros de largura - apenas 2,9 na parte máis estreita. Caracterizado polo seu terreo montañoso, accidentado, e polas seus bosques, que ocupan máis de 70% da rexión.
▲* A ''Blue Ridge'', que se estende desde Xeorxia ata a Pensilvania, pasa por Maryland, localízase inmediatamente ao leste do Val do Apalache. A Blue Ridge posúe apenas algúns quilómetros de largura. Caracterizado polas as súas altas montañas (a rexión posúe unha media de 600 metros de altitude) e pola néboa azul que por veces cobre a rexión.
▲* O ''Piemonte'', que se estende desde Alabama ata a Nova Jersey, forma en Maryland unha faixa de 80 quilómetros de largura, que se estende ata as proximidades da Baía de Chesapeake. O Piemonte efectivamente cerca ao norte e ao sur a Baía. Caracterízase polo seu solo extremadamente fértil, a maior parte da produción agrícola do estado procede desta rexión.
▲[[Ficheiro:Maryland 90.jpg|250px|right|thumb|Mapa político de Maryland e os seus 23 condados.]]
▲* As ''Planicies do Atlántico'', que ocupan aproximadamente 45% do estado, localízanse no leste e no extremo sur de Maryland. Caracterízase pola súa baixa altitude e polos seus [[pantano]]s, localizados primariamente á leste da Baía.
 
▲=== Clima ===
 
▲Maryland posúe un [[clima temperado]]. Para un estado relativamente pequeno como Maryland, a temperatura e a precipitación media anual varían moito de rexión a rexión. Maryland, grazas á a súa proximidade co [[Océano Atlántico]], posúe [[inverno]]s relativamente amenos e [[verán]]s quentes. A temperatura media no inverno é de 1 °C en Baltimore e de -3 °C no extremo noroeste do estado, con mínimas entre -16 °C e 10 °C, e máximas entre -12 °C e 17 °C. No verán, a temperatura media é de 27 °C en Baltimore e de 22 °C no extremo noroeste, con mínimas de ata 13 °C, e máximas de ata 38 °C.
 
▲A temperatura máis baixa xa rexistrada en Maryland foi en [[Oakland, Maryland|Oakland]], onde foi rexistrada unha mínima de -40 °C en [[13 de xaneiro]] de [[1912]]. A temperatura máis alta xa rexistrada no Estado foi no [[Condado de Allegany]], en [[3 de xullo]] de [[1898]], e en [[Cumberland]] en [[10 de xullo]] de [[1936]], onde foron rexistradas máximas de 43 °C.
 
▲Maryland recebe en media preto de 109 centímetros de precipitación anual (choiva, saraiba), e preto de 198 centímetros de neve por ano.
 
== Política ==
Liña 123 ⟶ 119:
! style="background:#efefef;" | Habitantes
|-----
| [[1790]] || align="right" | 319 .728
|-----
| [[1800]] || align="right" | 341 .548
|-----
| [[1810]] || align="right" | 380 .546
|-----
| [[1820]] || align="right" | 407 .350
|-----
| [[1830]] || align="right" | 447 .040
|-----
| [[1840]] || align="right" | 470 .019
|-----
| [[1850]] || align="right" | 583 .034
|-----
| [[1860]] || align="right" | 687 .049
|-----
| [[1870]] || align="right" | 780 .894
|-----
| [[1880]] || align="right" | 934 .943
|-----
| [[1890]] || align="right" | 1 .042 .390
|}
| valign="top" |
Liña 150 ⟶ 146:
! style="background:#efefef;" | Habitantes
|-----
| [[1900]] || align="right" | 1 .188 .044
|-----
| [[1910]] || align="right" | 1 .295 .346
|-----
| [[1920]] || align="right" | 1 .449 .661
|-----
| [[1930]] || align="right" | 1 .631 .526
|-----
| [[1940]] || align="right" | 1 .821 .244
|-----
| [[1950]] || align="right" | 2 .343 .001
|-----
| [[1960]] || align="right" | 3 .100 .689
|-----
| [[1970]] || align="right" | 3 .923 .897
|-----
| [[1980]] || align="right" | 4 .216 .941
|-----
| [[1990]] || align="right" | 4 .781 .468
|-----
| [[2000]] || align="right"| 5 .286 .486
|}
|-
|}
 
O [[censo dos Estados Unidos do 2000]], da [[Oficina do Censo dos Estados Unidos]], estimou a poboación de Maryland en 5 296 486 habitantes, un crecimentocrecemento de 11 % sobre a poboación de [[1990]], de 4 .781 .468 habitantes. Unha estimativa realizada en [[2004]] estima a poboación do Estado en 5 .558 .058 habitantes. Cerca de 583 900 habitantes de Maryland naceron fora do país (10,6 % da poboación do Estado), dos caiscales estimase que 56 mil.000 (1 % da poboación do estado) sexan estranxeiros ilegais. Entre 1990 e 2004, a poboación do Estado creceu en torno de 16 %, un crecimentocrecemento de 777 mil.000 habitantes.
 
Cerca dedo 93 % da poboación do Estado vive en nunhannunha das 5 rexións metropolitanas do estado: [[Baltimore]], [[Cumberland]] e [[Haxerstown]], localizadas no Estado, e en áreas urbanas pertencentes ás rexións metropolitanas de [[Washington DC]] (Distrito de Columbia) e de [[Wilmington, Delaware|Wilmington]] ([[Delaware]]). No total, máis de 95 % da poboación do estado viven en cidades.
 
A maior parte da poboación de Maryland vive na rexión central do Estado, no corredor das rexións metropolitanas de Baltimore e de Washington. Ambas son moitas veces consideradas parte dunha única metrópole. O litoral oriental (da Baía de Chesapeake) de Maryland é menos povoadopoboado e de carátercarácter máis rural, ben como son os condados do sur do estado. Os tres condados do extremo nordeste de Maryland son montañosos, e escasamente povoadospoboados.
 
Aínda que a proporción actual de [[afroamericano]]s non sexa tántan alta canto foi durante o [[século XIX]], nos anos que procederon a [[Guerra Civil Americana]], Maryland aínda posúe a maior poboación afro-americanaafroamericana de calquercalquera estado fora do extremo sur dos Estados Unidos.
 
;Razas e etnias
A [[Raza (censo dos Estados Unidos)|composición racial]] no estado é a seguinte:
 
* 62,1 % [[Brancobranco]]s non hispánicos
* 27,9 % [[Afroamericanoafroamericano]]s
* 4,3 % Hispanoshispanos (de calquercalquera raza)
* 4,0 % [[Asia|Asiáticosasiáticos]]
* 0,3 % Indiosindios
* 2 % Dúasdúas ou máis etnias.
 
As cinco maiores etnias do Estado son: [[Alemaña|alemáns]] (15,7% da poboación do estado), [[Irlanda|irlandeses]] (11,7%), [[Inglaterra|ingleses]] (9%), [[Italia|italianos]] (6,8%) e [[Polonia|poloneses]] (6,2%). Afro-americanos están concentrados primariamente en Baltimore e nos suburbios de Washington en Maryland. A maior parte do litoral oriental e do sur de Maryland é poboada por americanos de descendencia inglesa. A poboación occidental e setentrional do Estado son primariamente de descendencia alemá.▼
 
▲As cinco maiores etnias do Estado son: [[Alemaña|alemáns]] (15,7% da poboación do estado), [[Irlanda|irlandeses]] (11,7%), [[Inglaterra|ingleses]] (9%), [[Italia|italianos]] (6,8%) e [[Polonia|poloneses]] (6,2%). Afro-americanosOs afroamericanos están concentrados primariamenteprincipalmente en Baltimore e nos suburbios de Washington en Maryland. A maior parte do litoral oriental e do sur de Maryland é poboada por americanos de descendencia inglesa. A poboación occidental e setentrional do Estado son primariamentena súa maioría de descendencia alemá.
 
;Relixión
 
Maryland foi fundada co propósito de fornecer tolerazóntolerancia relixiosa á poboación británica católica. Mesmo así, posteriomenteposteriormente a coroa británica decidiría por reverter esta política e pasou a desencoraxar a práctica do catolicismo en Maryland. A pesar de seren o principal motivo da fundación do estado, a poboación católica nunca formou a maioría da poboación do estado desde que o estado pasou a ser explorado e colonizado polos europeos.
 
* [[Protestante]]s: 56 %
* [[Igrexa Católica Romana]]: 23 %
* Outras relixións cristiás: 3 %
* [[Xudaísmo|Xudeus]]: 3 %
* Outras relixións: 1 %
* Non relixiosos: 14 %
 
== Economía ==
A economía de Maryland está concentrada primariamenteprincipalmente e en grande parte no sector terciario. O [[produto interno bruto]] do estado foi de 212.000 millóns de dólares, en [[2003]]. A [[renda per capitacápita]] do estado foi de 37 446 dólares, o quinto maior do país. O centro economicoeconómico, financeiro e industrial do Estado é [[Baltimore]].▼
 
O [[sector primario]] representa o 1 % do PIB de Maryland. A [[agricultura]] e a [[gandería]] responden por 0,86% do PIB do Estado, e empregan preto de 53 600 persoas. Maryland posúe preto de 12 mil facendas, e os principais produtos cultivados ou criados son [[galiña]]s, [[Ovo (alimento)|ovos]], [[leite]], [[millo]] e [[soia]]. A industria madeireira representa o 0.10% do PIB e emprega aproximadamente mil persoas. A [[pesca]] representa o 0,04% do PIB do Estado e emprega aproximadamente 400 persoas.
▲A economía de Maryland está concentrada primariamente e en grande parte no sector terciario. O [[produto interno bruto]] do estado foi de 212.000 millóns de dólares, en [[2003]]. A [[renda per capita]] do estado foi de 37 446 dólares, o quinto maior do país. O centro economico, financeiro e industrial do Estado é [[Baltimore]].
 
O [[sector primariosecundario]] representaresponde oao 14 1% do PIB de Maryland. A [[agricultura]]industria ede amanufactura [[gandería]]responde respondenao por8 0,86% do PIB do Estado, e empreganemprega pretoaproximadamente de 53 600188.000 persoas. MarylandO posúevalor pretototal de 12 mil facendas, e os principaisdos produtos cultivadosmanufacturados oupor criadosano soné [[galiña]]s,de [[Ovo20.000 (alimento)|ovos]],millóns [[leite]],de [[millo]] e [[soia]]dólares. A industria madeireirade representaconstrución responde opor 6 0.10% do PIB e emprega aproximadamentepreto milde 204.000 persoas. A [[pesca]]minería representa o 1 0,04% do PIB do Estadoestado e emprega aproximadamente 4001.200 persoas.
 
O [[sector secundarioterciario]] responderepresenta poro 85 14% do PIB. AOs industriaservizos decomunitarios manufaturazóne respondepersoais corresponden por 825% do PIB, e empregaempregan aproximadamentea 188máis milde 1,2 millóns de persoas. OAs valorfinanzas totalrepresentan doso produtos21 manufaturados% pordo anoPIB ée emprega preto de 20250.000 millónspersoas. deMaryland dólaresé un grande pólo financeiro. AOs industriaservizos gobernamentais representan o 17 % do PIB do Estado e empregan máis de construción516.000 respondepersoas. O comercio por 6atacado e varexo representan o 15 % do PIB do Estado e emprega pretomáis de 204 mil636.000 persoas. AOs mineríatransportes representae telecomunicacións representan o 17% do PIB do estadoEstado e empregaempregan aproximadamentepreto 1de 200136.000 persoas.
 
O sector terciario representa o 85% do PIB. Os servizos comunitarios e pesoais corresponden por 25% do PIB, e empregan a máis de 1,2 millón de persoas. As finanzas representan o 21% do PIB e emprega preto de 250 mil persoas. Maryland é un grande pólo financeiro. Os servizos gobernamentais representan o 17% do PIB do Estado e empregan máis de 516 mil persoas. O comercio por atacado e varexo representan o 15% do PIB do Estado e emprega máis de 636 mil persoas. Os transportes e telecomunicacións representan o 7% do PIB do Estado e empregan preto de 136 mil persoas.
 
== Educación ==
[[Ficheiro:CCBC ESSEX.JPG|250px|right|thumb|Unha [[faculdadefaculrade]] comunitaria en Maryland.]]
 
Durante os anos en que Maryland era unha colonia do Reino Unido, apenas os fillos de familias ricas recebianrecibían educación da entón provincia colonial de Maryland, da Igrexa Católica ou de profesores privados, sendo que ambas as opcións estaban disponibeisdispoñibles somentesoamente aos que tiñan condicións de arcar cos custos de salario destes tutorestitores relixiosos ou profesores privados. Foi somente enEn [[1694]] quefundouse a primeira escola pública foi fundada nodo estado., Estaconvertida escola tornouse unhaen [[faculdadefacultade]] en [[1784]].
 
En [[1824]], o goberno de Maryland aprovouaprobou unha lei que obrigaba a caisquercalquera área urbana con máis de 250 habitantes a ter aopolo menos unha escola. O estado pasou a fornecer verbas ás cidades para que estas pudesenpuidesen arcar cos custos de criacióncreación e manutención de sistemas de escolas públicas. En [[1870]], o estado instituiuinstituíu o ''Consello Estadual de Educación'', que dita regras e padriónspadróns que os sistemas de educación pública precisan seguir. AtualmenteActualmente, como nos outros estados americanos, cada cidade - ou condado, no caso de áreas urbanas de menor porte - administra o seu propio sistema escolar. Estas receben verbas vidas de impostos municipais e diretamentedirectamente do goberno estadualdo estado.
 
As primeiras [[biblioteca]]s foron construídas en Maryland en [[1699]], cando un bispo católico mandou construirconstruír 30 bibliotecas relixiosas na provincia colonial de Maryland, e unha biblioteca central en [[Annapolis, Maryland|Annapolis]]. En [[1885]], [[Enoch Pratt]] comezou a construción dun sistema de bibliotecas en [[Baltimore]]. El doou tais bibliotecas á cidade, coa condición que estivesen abertas para o público en xeral. Este sistema foi inaugurado no ano seguinte, sendo un dos primeiros sistemas de bibliotecas municipais públicas do país. AtualmenteActualmente, a maioría das cidades do Estado posuenposúen aopolo menos unha biblioteca.
 
Maryland posúe 25 [[universidade]]s e [[faculdadefacultade]]s. Delas, a máis recoñecida e renomeada é o [[Sistema de Universidades de Maryland]], que administra un total de 14 campicampus diferentes.
 
== Transportes e telecomunicacións ==
A [[Baía de Chesapeake]] foi desde os primórdiosinicios da colonización europea da rexión un obstáculo natural ao transporten na provincia colonial de Maryland. No inicio do [[século XIX]], foron iniciados os primeiros servizos de [[balsa]]s, barcos a vapor que viaxaban dunha marxe da Baía á outra, transportando carga e pasaxeiros. En [[1829]], o ''Canal Chesapeake-Delarare'' foi inaugurado, conectando o [[Ríorío Delaware]] coa Baía de Chesapeake.▼
 
En [[1828]], foi inaugurada a ''Baltimore and Ohio Railroad'', a primeira [[ferrovia]] do mundo a transportar carga e pasaxeiros nun único [[tren]]. O estado posúe máis de 48.000 mil quilometroskm de [[estrada]]s. O [[Aeroporto Internacional de Baltimore]] é o principal [[aeroporto]] do estado.▼
▲A [[Baía de Chesapeake]] foi desde os primórdios da colonización europea da rexión un obstáculo natural ao transporten na provincia colonial de Maryland. No inicio do [[século XIX]], foron iniciados os primeiros servizos de [[balsa]]s, barcos a vapor que viaxaban dunha marxe da Baía á outra, transportando carga e pasaxeiros. En [[1829]], o ''Canal Chesapeake-Delarare'' foi inaugurado, conectando o [[Río Delaware]] coa Baía de Chesapeake.
 
San publicadas no Estado preto de 125 [[xornal|xornais]], 15 deles son diarios. Máis de 450 periódicos e revistas tamén son impresas e publicados no estado. A primeira liña de telégrafo do mundo foi inaugurada no estado en [[1844]], entre Baltimore e [[Washington DC]]. AtualmenteActualmente, o estado posúe 15 estacións de [[televisión]] e preto de 100 estacións de [[radio (medio de comunicación)|radio]].▼
▲En [[1828]], foi inaugurada a ''Baltimore and Ohio Railroad'', a primeira [[ferrovia]] do mundo a transportar carga e pasaxeiros nun único [[tren]]. O estado posúe máis de 48 mil quilometros de [[estrada]]s. O [[Aeroporto Internacional de Baltimore]] é o principal [[aeroporto]] do estado.
 
==Véxase tamén==
▲San publicadas no Estado preto de 125 [[xornal|xornais]], 15 deles son diarios. Máis de 450 periódicos e revistas tamén son impresas e publicados no estado. A primeira liña de telégrafo do mundo foi inaugurada no estado en [[1844]], entre Baltimore e [[Washington DC]]. Atualmente, o estado posúe 15 estacións de [[televisión]] e preto de 100 estacións de [[radio (medio de comunicación)|radio]].
== =Ligazóns Externas externas===▼
 
 
▲== Ligazóns Externas ==
{{Commons|Maryland|Maryland }}
 
 
{{Estados Unidos}}
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/wiki/Maryland»