Isis: Diferenzas entre revisións

'''Isis''' é unha [[deusa]] na [[mitoloxía exipcia]]. Era máis prominente mitolóxicamente como a esposa e irmá de [[Osiris (deus)|Osiris]] e a [[nai]] de [[Horus]] e adorábaselle como a esposa e nai arquetípica. O seu nome exipcio é '''Ast''' que significa [[trono]], representado polo [[emblema]] que porta sobre a súa cabeza. Coñéceselle tamén como A Gran Maga, A Gran Deusa Nai, Raíña dos Deuses, A Forza Fecundadora da Natureza, Deusa da Maternidade e do Nacemento e como Señora das Pirámides en [[Giza]].

[[Ficheiro:Egypte louvre 029.jpg|right|150px|thumb|Isis nai.]]

Isis é representada como muller co [[xeroglífico]] do "trono" ''Ast'' sobre a súa cabeza. Outras veces está sentada, ostentando un tocado co disco solar, por ser filla de [[Ra (deus)|Ra]], o deus Solar. Podemos vela igualmente con ás de [[milano]], abrindo os seus brazos para bendicir aos seus devotos e fillos, simbolizando a súa maternidade. Con forma de deusa árbore, aleitando ao faraón.

[[Osiris (deus)|Osiris]], irmán e esposo de Isis, reinaba no [[antigo Exipto]] con paz, harmonía e sabedoría. O [[Nilo]] fertilizaba a terra e as colleitas eran abundantes. Os seus súbditos eran felices. Un día, Osiris saíu de viaxe para coñecer outras civilizacións e deixou o reino baixo o mando da súa esposa Isis. [[Seth]], o irmán envexoso, sentiuse humillado, pois cría que el debería gobernar e non Isis.

Cando o deus Osiris volveu, Seth quixo facer unha gran festa de benvida e lanzou un desafío aos invitados: aquel que entrase no cofre que Seth trouxera, este regaláballo como proba de fidelidade e respecto. Moitos intentaron pero o cofre resultaba pequeno ou grande. Osiris, curioso, quixo probar e encaixoulle perfectamente ben. Seth sabía o tamaño do irmán e era por isto que o cofre serviulle como unha luva. Inmediatamente o irmán, xunto con 72 cómplices, pecharon a caixa de metal hermeticamente e arroxárona ao Nilo.

Isis, con amor e confianza, empezou a súa travesía tras o corpo do seu esposo. Logo de longas e penosas camiñadas por Exipto, a deusa atopa o cofre cos restos de Osiris. Pero o drama continúa cando Seth, na súa maldade sen fin, roubou o cadáver e cortouno en catorce pedazos que, novamente, esparció por todo o reino. Isis non se rende e, en compañía da súa irmá [[Neftis]], a esposa de Seth, percorre cada lugar do reino. Finalmente conseguen atopar todos os pedazos con excepción do [[pene]]. Con todo Isis reconstruíu a Osiris, axudada por [[Anubis]] e Neftis, e ''impregnada'' del concibiu a [[Horus]] neno (Harpócrates), quen posteriormente vingaría ao seu pai loitando contra Seth.

Algúns dos títulos que recibiu a deusa son: "A Gran Señora", "A deusa nai", "a Señora do Ceo, da Terra e do Inframundo" (en File), "Isis en todas as súas manifestacións", "Señora de Raanefer", "A raíña de Mesen", "Señora de Hebet", "Señora de Abaton", "Señora dos países do sur", "Señora das pirámides", "a divina, a única, a máis grande de entre os deuses e deusas, a raíña de todos os deuses", "o Ollo de Ra, a coroa de Ra-Heru, Sept", "Señora do Ano Novo..." .

[[Ficheiro:Maler der Grabkammer des Thutmosis III. 001.jpg|right|180px|thumb|Tumba de [[Thutmose III]]: Isis con forma de deusa árbore, aleitando ao faraón.]]

A súa orixe é incerto, pero se estima que veu do [[delta do Nilo]]. As primeiras mencións de Isis datan da [[dinastía V de Exipto]] na cal atópanse as primeiras inscricións literarias, pero o seu culto fíxose prominente máis tarde na historia exipcia, cando se empezaron a absorber e sincretizar os cultos doutras deusas. Co tempo expandiuse fóra de [[Exipto]], no [[Oriente Próximo]] e o [[Imperio romano]], coa construción de templos afastados dedicados a ela, como nas [[Illas Británicas]]. Ata o [[século VI]] puidéronse atopar rastros da súa adoración na [[Europa]] [[Cristianismo|crisitiana]].

O templo máis importante dedicado ao seu culto estaba na illa de [[File]]. En [[Dendera]] era exposta anualmente nun quiosco do templo de [[Hathor]], aos raios do Sol, para rexenerarse. En [[Giza]] foi venerada como "Señora das pirámides" .

O seu culto propagouse por todo o [[Mediterráneo]], resistindo a expansión do cristianismo e mantívose no templo de [[File]] durante o [[Imperio Romano]] ata que foi prohibido en tempos de [[Xustiniano I]], no ano 535 ddC.

Hai evidencias do culto a Isis, transmitido por comerciantes, militares ou simples cidadáns gregos e romanos. Ao principio o seu veneración é popular para despois chegar ata as capas máis altas. Existiu un culto organizado, en Emérita Augusta ([[Mérida, España|Mérida]]), Igabrum ([[Cabra, Córdoba]]) e Valentia ([[Valencia]]) e devotos en Legio ([[León, España|León]]), Astúrica Augusta ([[Astorga]]), Acci ([[Guadix]]), Saguntum ([[Sagunt - Sagunto|Sagunto]]) e Tarraco ([[Tarragona]]). Os últimos documentos referentes ao culto a Isis en Hispania datan da primeira metade do século III ddC.

O cristianismo adoptou o culto a Isis "deusa da maternidade" asimilándoa á [[Virxe María]], cuxas maternais e protectoras imaxes están inspiradas na súa iconografía. As ''Virxes Negras'' son consideradas antigas imaxes de Isis, adaptadas posteriormente ao ritual católico.

* {{Cita libro

| autor = Alvar Ezquerra, Jaime

| título = A Relixión Romana en Hispania

| capítulo = O Culto a Isis en Hispania

| ano = 1981

| publicación = C.S.I.C. Mº de Cultura

| ideid = ISBN 84-7483-238-1

}}

* {{Cita libro

| autor = Baring, Anne, e Cashford, Jules

| título = O mito da deusa. Evolución dunha imágen imaxe

| ano = 2005

| publicación = Madrid: Edicións Siruela

| ideid = ISBN 978-84-7844-732-9

}}

* {{Cita libro

| autor = Muñiz Grijalvo, Elena

| título = Himnos a Isis

| ano = 2006

| ideid = ISBN 978-84-8164-818-8

}}

* [[Osiris (deus)|Osiris]]