Lingua norn: Diferenzas entre revisións

O '''Norn ''' é unha [[lingua xermánica]] extinta que se falaba nas [[Shetland]] e nas [[Órcadas]], na costa norte do continentede [[Escocia]] e en [[Caithness]]. Despois de que as illas fosen cedidas a Escocia por Noruega no século XV, pouco a pouco foi reemprazado polo [[Lingua escocesa|scots]].

Non se sabe exactamente cando se extinguiu o Norn. Os últimos informes de falantes de Norn din que desde o século XIX, pero é máis probable que a lingua morrese a finais do século XVIII . Nas illas máis ailladas de [[Foula]] e [[Unst]] foron comoestiveron os derradeiros refuxios do idioma nas Illas Shetland, onde había persoas "que poderían repetir frases en Norn", probablemente pasaxes de cancións populares ou poemas, a finais de 1893. Walter Sutherland de Skaw na illa de Unst, que morreu arredor de 1850, é citado como o derradeiro falante nativo da lingua Norn. Porén, fragmentos de vocabulario sobreviviron á morte da lingua principal e aínda perviven, principalmente en nomes de lugares e termos referidos ás plantas, animais, clima, estado de ánimo ye vocabulario de pesca.

Dialectos do [[antigo nórdico|norse]] tamén se falaron en Escocia — por exemplo, en [[Caithness]], pero aquí extinguiuse moitos séculos antes de que o Norn morrese nas Órcadas e nas Shetland. Polo tanto, algúns estudosos tamén falan do "Norn de Caithness ", pero outros evítano. Do "Norn de Caithness" coñecese menos que odo norn das Órcadas e das Shetland. Poucos escritos en Norn sobreviviron. O que queda, inclúe unha versión do [[Noso Pai]] e unha [[balada]]. Michael Barnes, profesor de estudos escandinavos no University College de Londres, publicou un estudo, 'The Norn Language of Orkney and Shetland''.

A [[fonética]] do Norn non se pode determinar con moita precisión por mor da falla de material orixinal, pero pódense extrapolarseextrapolar os aspectos xerais coas poucas fontes escritas que existen. O Norn comparte moitos rasgos cos dialectos do suroeste de [[Noruega]]. Isto inclúe unha sonoridade de {{IPA|/p, t, k /}} a [{{IPA| []b, d, ɡ ]}} antes ou entre vogais e (no norn das Shetland, pero só parcialmente no dialecto das Órcadas) una conversión de {{IPA|/θ /}} e {{IPA|/ð /}} ("'' ' th'' ING" e "'' ' th'' ' en" respectivamente) a [{{IPA| []t]}} ye {{IPA| [d]}} respectivamente.

Tradución ao islandés:

Tradución ao moderno [[Nynorsk|noruegués (nynorsk)]]:

Tradución ao moderno [[Bokmål|noruegués (bokmål)]]:

Unha "guddick" ([[adiviña]]) en Norn, que recolleu Jakob Jakobsen] en [[Unst]], a illa máis setentrional das [[Shetland]], na década de 1890. Tamén é conñecida a mesma adiviña nas [[Illas Feroe]].

A resposta é unha vaca. Catro tetos penduran, catro patas camiñan, dous cornos e dúas orellas apuntan hacia o ceo, dous ollos mostran o caminocamiño para o campo e un rabo vén axitando (pendurando) detrás.

A maioría da utilización do Norn nas Shetland e as Órcadas é puramente cerimonial hoxhoxe en día e na súa maioría en nórdico antigo, por exemplo o lema das Shetland, que é "'Með lögum skal land byggja ' "("co dereito construirase a terra") que é o mesmo lema usado pola policía islandesa.

* O [[ferri]] da bahía de Yell zarpa de [[Ulsta]] a [[Toft]] en [[ Mainland]] (Shetland). O servizo fanno dous transbordadores; o ''Daggri'' (nórdico para "mencer"), posto en marcha no 2003 e o '' Dagalien'' (nórdico para "atardecer”), posto en marcha no 2004.  

*[http://www.Ethnologueethnologue.com/show_language.asp?code=NRNnrn informe de Ethnologue sobre o Norn]