Revisión como estaba o 3 de xullo de 2009 ás 14:51 editar Lameiro (conversa \| contribucións) 61.491 edicións marco para borrar, despois de fusionar historiais ← Edición máis vella		Revisión como estaba o 3 de xullo de 2009 ás 15:01 editar desfacer Toliño (conversa \| contribucións) 29.647 edicións fusiono os artigos Edición máis nova →
Liña 1: [[Ficheiro:Greenland.A2003233.1340.250m.jpg\|thumb\|~~left~~right\|Vista aérea de ~~fiordos~~fiordes na costa leste de [[Grenlandia]].]] ▼ ~~{{lixo\|A información xa está pasada a Fiorde. Antes de borrar cómpre fusionar os historiais}}~~ [[Ficheiro:Fjord in Norway.jpg\|thumb\|300px\|Fiorde en Noruega.]] ~~{{Fusión\|Fiorde}}~~ [[Ficheiro:~~IMG 7873~~DSC01745.JPG\|~~300px~~thumb\|right\|~~thumb~~300px\|~~Fiordo~~Fiorde denas ~~Geiranger~~proximidades ende [[~~Noruega~~Bergen]], Noruega.]] Un '''fiorde''' (do [[Lingua norueguesa\|noruegués]] '''''fjord''''') é un [[val]] formado pola erosión que a entrada dun [[glaciar]] fixo ao profundizar na terra. Normalmente son estreitos e están bordeados por empinadas [[montaña]]s, que nacen por debaixo do nivel do mar. Os fiordes sitúanse principalmente na [[costa]] [[oeste]] da [[Escandinavia\|península escandinava]], onde son un dos elementos [[Xeoloxía\|xeolóxicos]] máis emblemáticos da [[paisaxe]]. ~~[[Ficheiro:Norge_Fjorder1.png\|300px\|right\|thumb\|Fiordos e lagos máis impotantes de Noruega]]~~ Un '''fiordo''' é un [[val]] que un [[glaciar]] fixo máis profundo e que está cuberto de auga doce. Normalmente son estreitos e están bordeados por empinadas [[montaña]]s, que nacen por debaixo do nivel do mar. ==Formación== Atópanse en lugares onde a glaciación (presente ou pasada) chegou ao nivel (actual) do mar. Fórmanse cando un [[glaciar]] chega ao mar e se derrite. Isto deixa ao seu paso un val, que queda alagado polo mar ao retirarse o xeo. Adoitan ser longos, estreitos e de gran profundidade. ▼ A súa orixe remonta a hai aproximadamente 12 mil anos, cando o mar ocupou os espazos que os [[glaciar]]es escavaran na costa [[Atlántico\|atlántica]] durante a última [[Idade do xeo\|Era Glacial]]. Esas enormes entradas de relevo poden chegar a centos de quilómetros, desde a costa ao interior. Están circundadas por [[Cantil\|cantís]] separados entre si por poucos [[quilómetro]]s. ▲Atópanse en lugares onde a glaciación (presente ou pasada) chegou ao nivel (actual) do mar. Fórmanse cando un [[glaciar]] chega ao mar e se ~~derrite~~derrete. Isto deixa ao seu paso un val, que queda alagado polo mar ao retirarse o xeo. Adoitan ser longos, estreitos e de gran profundidade. ==Localización== ▼ Pódense atopar fiordos nas costas de: ▼ * [[Noruega]] ▼ * [[Islandia]] ▼ * [[Grenlandia]] ▼ * A costa oeste de [[Escocia]] * O suroeste de [[Nova Zelandia]] ▼ * A costa oeste de [[Terranova]] * [[Columbia Británica]] ▼ * Costas sur e oeste de [[Alaska]] * Sur de [[Chile]] ▼ * Costa Norte de [[Rusia]] * Costas de [[Finlandia]] ▼ Os maiores ~~fiordos~~fiordes do mundo son o [[Scoresby Sund]], en Grenlandia con 350 kmquilómetros de longo, e o [[Sognefjorden]], en Noruega, con 204 ~~quilómetros de longo~~km. ▲[[Ficheiro:Greenland.A2003233.1340.250m.jpg\|thumb\|left\|Vista aérea de fiordos na costa leste de [[Grenlandia]].]] ▲==Localización== ~~==Notas lingüísticas==~~ ▲Pódense ~~atopar~~encontrar ~~fiordos~~fiordes ~~nas~~ao longo das costas de: ~~A palabra '''fiordo''' provén de '''fjord''', que existe nas linguas escandinavas: [[Lingua norueguesa\|noruegués]], [[Lingua sueca\|sueco]] e [[Lingua dinamarquesa\|danés]].~~ ▲* [[Noruega]] ▲* [[Islandia]] ▲* [[Grenlandia]] ▲* ~~Costas de~~ [[Finlandia]] * [[Escocia]] (costa oeste) ▲* ~~O suroeste de~~ [[Nova Zelandia]] (ao suroeste) * [[Terranova]] (costa oeste) ▲* [[Columbia Británica]] * [[Alasca]] (costas sur e oeste) ▲* ~~Sur de~~ [[Chile]] (sur) * [[Rusia]] (costa norte) ==Etimoloxía== O termo ''fiorde'' é un [[Préstamo lingüístico\|préstamo]] procedente do noruegués ''fjord'', á súa vez evolución do [[protoescandinavo]] ''ferþuz'', cunha orixe indoeuropea común a outras palabras europeas como o [[Lingua inglesa\|inglés]] ''ford'', o [[Lingua grega\|grego]] ''poros'' e o [[Lingua latina\|latín]] ''portus''. ==Véxase tamén== ===Ligazóns externas=== [http://compuntoes-é.blogspot.com/2006/10/fiordo.html Máis información sobre ~~fiordos~~fiordes] [[Categoría:Xeografía]] [[es:Fiordo]]▼ [[ar:خلل]] [[be-x-old:Фіёрд]] [[bg:Фиорд]] [[br:Fjord]] Liña 37 ⟶ 41: [[ca:Fiord]] [[cs:Fjord]] [[cv:Фьорд]] [[da:Fjord]] [[de:Fjord]] Liña 42 ⟶ 47: [[en:Fjord]] [[eo:Fjordo]] ▲[[es:Fiordo]] [[et:Fjord]] [[eu:Fiordo]] [[fa:آبدره]] [[fi:Vuono]] [[fr:Fjord]] ~~[[gl:Fiorde]]~~ [[he:פיורד]] [[hr:Fjord]] [[hu:Fjord]] [[id:Fyord]] [[io:Fyordo]] [[is:Fjörður]] [[it:Fiordo]] Liña 56 ⟶ 63: [[ka:ფიორდი]] [[ko:피오르]] [[la:Fiordum]] [[lb:Fjord]] [[li:Fjord]] [[lt:Fjordas]] [[lv:Fjords]] [[mdf:Фиорд]] [[nl:Fjord]] [[nn:Fjord]] [[no:Fjord]] [[os:Фьорд]] [[pl:Fiord]] [[pt:Fiorde]] [[ro:Fiord]] [[ru:Фьорд]] [[simple:Fjord]] [[sk:Fjord]] [[sl:Fjord]] [[sq:Fjordi]] [[sr:Фјорд]] [[sv:Fjord]]

Fiorde: Diferenzas entre revisións