Andorra: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Breogan2008 (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
portugués non é relevante esta páxina.
Etiqueta: Revertida
Liña 1:
{{Outros homónimos|Andorra (homónimos)}}
{{Xeografía política}}
'''Andorra''', oficialmente '''Principado de Andorra''' (en [[lingua catalá|catalán]]: ''Principat d'Andorra''), é un [[estado]] [[soberanía|soberano]] sen saída ao [[mar]], situado nos [[Pireneos]] entre [[España]] e [[Francia]], limitando coa [[comunidade autónoma]] de [[Cataluña]] ao sur e cos [[departamentos de Francia|departamentos franceses]] de [[Pireneos Orientais]] e [[Ariège]] ao norte. O Principado de Andorra é o [[Lista de países por superficie|sexto país máis pequeno]] de [[Europa]] cunha superficie de 468&nbsp;km²<ref>{{Cita web|título=Earth from Space: Snowy Pyrenees|url=https://www.esa.int/Applications/Observing_the_Earth/Copernicus/Earth_from_Space_Snowy_Pyrenees|páxina-web=www.esa.int|data-acceso=2022-03-04|lingua=en}}</ref> e unha poboación estimada de 88.815 habitantes en [[2009]].<ref>{{Cita web |url=http://world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-11 |título=World Gazetteer |data-acceso=20 de xaneiro de 2010 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20110715193005/http://world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-11 |dataarquivo=15 de xullo de 2011 |urlmorta=yes }}</ref>. A súa capital é [[Andorra la Vella]] e a súa lingua oficial o [[lingua catalá|catalán]], aínda que tamén se falan de xeito común o [[lingua castelá|castelán]], o [[lingua francesa|francés]] e o [[lingua portuguesaoccitana|portuguésoccitano]].
 
O [[Principado]] foi fundado en [[1278]],<ref>{{Cita web |url=http://www.estadistica.ad/serveiestudis/web/exportar_banc_dades_csv.asp?formules=anual%7Cinici&any1=01%2F01%2F2008&any2=01%2F01%2F2008&codi_divisio=380&lang=1&codi_subtemes=59&codi_tema=10 |título=Departament d'Estadística, Govern d'Andorra |data-acceso=28/08/2018 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20180402163256/https://www.estadistica.ad/serveiestudis/web/exportar_banc_dades_csv.asp?formules=anual%7Cinici&any1=01%2F01%2F2008&any2=01%2F01%2F2008&codi_divisio=380&lang=1&codi_subtemes=59&codi_tema=10 |dataarquivo=02/04/2018 |urlmorta=yes }}</ref> e a súa soberanía está compartida entre o [[Presidentes de Francia|Presidente]] da [[Francia|República Francesa]] e o [[Diocese católica latina de Urgell|Bispo de Urgell]]. É unha nación próspera debido sobre todo á súa [[turismo|industria turística]], que serve a uns 10,2 millóns de visitantes ao ano, e polo seu status de [[paraíso fiscal]]. Non é membro da [[Unión Europea]], aínda que o [[euro]] é a súa [[divisa]] [[de facto]]. Durante moito tempo pobre e illado, acadou unha notable prosperidade desde a [[segunda guerra mundial]] e hoxe os andorranos posúen a segunda [[esperanza de vida]] ao nacer máis alta do mundo con 85 anos.<ref>[http://www.cnn.com/2009/HEALTH/04/23/andorra.life.expectancy/index.html Why Andorrans live longer than everyone else?]</ref>
Liña 95:
Debido á súa bonanza económica, a poboación andorrana medrou considerablemente dende os [[1960|anos 60]] grazas á inmigración (principalmente de España e, en menor medida, de [[Portugal]]). Andorra contaba con 37.808 habitantes en [[1981]], 59.047 en [[1991]], 66.334 en [[2001]] e 81.222 no [[2006]].
 
Debido a unha política voluntaria de carácter restritivo para adquirir a nacionalidade, a poboación de nacionalidade andorrana constitúe unha minoría, sendo só o 36,6% do total. O grupo máis grande de estranxeiros é o dos [[España|españois]] (33,0%), composto por [[Pobo catalán|cataláns]], casteláns e [[Pobo galego|galegos]] principalmente, seguido polos [[Pobo portuguésoccitano|portuguesesoccitano]] (16,3%) e [[Pobo francés|franceses]] (6,3%). O restante 7,8% está formado por individuos doutras nacionalidades<ref>[http://www.estadistica.ad/indexdee.htm Estadísticas de población de Andorra.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081118141736/http://www.estadistica.ad/indexdee.htm |date=18 de novembro de 2008 }} Ministerio de Xustiza e Interior de Andorra</ref>. No principado viven uns 5.000 galegos que fan aproximadamente o 6,17% da poboación, igualando case o número de franceses. A comunidade galega do país está formada principalmente por emigrantes dos concellos [[Provincia de Pontevedra|pontevedreses]] de [[Forcarei]], [[Lalín]], [[Silleda]] e [[A Estrada]]<ref>{{Cita web |url=http://www.galiciadigital.com/images/notas/nota.php?id=2390 |título=Copia arquivada |data-acceso=13 de xaneiro de 2019 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20180209182247/http://www.galiciadigital.com/images/notas/nota.php?id=2390 |dataarquivo=09 de febreiro de 2018 |urlmorta=yes }}</ref>. Os cidadáns que non dispoñen da nacionalidade andorrana, aínda sendo maioritarios no país, non teñen recoñecidos os dereitos básicos como o [[sufraxio|dereito a voto]] ou a plena participación en [[sindicato]]s (cuxos órganos executivos deben de estar dominados por nacionais andorranos); doutra banda, tampouco poden ser presidentes nin posuír máis do 33% do capital social dunha [[empresa|empresa privada]]<ref>[http://www.elpais.com/articulo/internacional/ANDORRA/Parlamento/andorrano/facilita/hijos/residentes/adquisicion/nacionalidad/elpepiint/19850801elpepiint_23/Tes/ El País 01/08/1985], [http://www.elpais.com/articulo/internacional/ANDORRA/examen/ser/andorrano/elpepiint/19851027elpepiint_18/Tes/ El País 27/10/1985], [http://www.elpais.com/articulo/internacional/RIBAS/_oSCAR/MARTi_ALANiS/_JOAN_/ARZOBISPO_DE_URGELL/ANDORRA/Constitucion/Andorra/seguira/limitando/derechos/poblacion/elpepiint/19920509elpepiint_5/Tes/ El País 09/05/1992], [http://www.elpais.com/articulo/sociedad/Andorra/solo/inmigrantes/sanos/elpporint/20060714elpepisoc_8/Tes/ El País 14/07/2007]</ref>.
 
=== Linguas ===