Globalización: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m Reemplazos con Replacer: «condiciones» |
Engade 1 libro para verificar (20231212)) #IABot (v2.0.9.5) (GreenC bot Etiqueta: Revertida |
||
Liña 1:
<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="gl">
<siteinfo>
<sitename>Wikipedia</sitename>
<dbname>glwiki</dbname>
<base>https://gl.wikipedia.org/wiki/Portada</base>
<generator>MediaWiki 1.42.0-wmf.7</generator>
<case>first-letter</case>
<namespaces>
<namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
<namespace key="-1" case="first-letter">Especial</namespace>
<namespace key="0" case="first-letter" />
<namespace key="1" case="first-letter">Conversa</namespace>
<namespace key="2" case="first-letter">Usuario</namespace>
<namespace key="3" case="first-letter">Conversa usuario</namespace>
<namespace key="4" case="first-letter">Wikipedia</namespace>
<namespace key="5" case="first-letter">Conversa Wikipedia</namespace>
<namespace key="6" case="first-letter">Ficheiro</namespace>
<namespace key="7" case="first-letter">Conversa ficheiro</namespace>
<namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
<namespace key="9" case="first-letter">Conversa MediaWiki</namespace>
<namespace key="10" case="first-letter">Modelo</namespace>
<namespace key="11" case="first-letter">Conversa modelo</namespace>
<namespace key="12" case="first-letter">Axuda</namespace>
<namespace key="13" case="first-letter">Conversa axuda</namespace>
<namespace key="14" case="first-letter">Categoría</namespace>
<namespace key="15" case="first-letter">Conversa categoría</namespace>
<namespace key="100" case="first-letter">Portal</namespace>
<namespace key="101" case="first-letter">Conversa portal</namespace>
<namespace key="102" case="first-letter">Libro</namespace>
<namespace key="103" case="first-letter">Conversa libro</namespace>
<namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
<namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
<namespace key="828" case="first-letter">Módulo</namespace>
<namespace key="829" case="first-letter">Conversa módulo</namespace>
<namespace key="2300" case="case-sensitive">Gadget</namespace>
<namespace key="2301" case="case-sensitive">Gadget talk</namespace>
<namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
<namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
</namespaces>
</siteinfo>
<page>
<title>Globalización</title>
<ns>0</ns>
<id>1109</id>
<revision>
<id>6550811</id>
<parentid>6534764</parentid>
<timestamp>2023-11-11T16:02:54Z</timestamp>
<contributor>
<username>Breobot</username>
<id>98629</id>
</contributor>
<minor/>
<comment>Reemplazos con [[Usuario:Benjavalero/Replacer|Replacer]]: «condiciones»</comment>
<model>wikitext</model>
<format>text/x-wiki</format>
<text bytes="49961" xml:space="preserve">{{1000}}
{{1000 artigos icona título|materia=Xeografía e historia}}
{| class="infobox" width="300px"
|+
|-
| [[Ficheiro:Geokeys.jpg|180px|center]]
Liña 28 ⟶ 84:
[[Ficheiro:Colonisation2.gif|miniatura|400px|Evolución dos [[Imperio colonial|imperios coloniais]] desde 1492 até hoxe]]
A '''globalización''' é un proceso [[Economía|económico]], [[Tecnoloxía|tecnolóxico]], [[sociedade|social]] e [[cultura]]l a grande escala,
Este proceso orixinado na [[Occidente|civilización occidental]] e que se expandiu arredor do mundo nas últimas décadas da [[Idade Contemporánea]] (segunda metade do [[século XX]]) recibe o seu maior impulso coa [[Revolucións de 1989|caída do comunismo]] e o fin da [[Guerra fría]], e continúa no [[século XXI]].
Entrementres, na política, os [[goberno]]s van perdendo atribucións ante o que se denominou [[sociedade rede]], o activismo cada vez xira máis en torno ás [[Rede social|redes sociais]], estendeuse a transición á [[democracia]] contra os réximes despóticos, e en políticas públicas destacan os esforzos para a transición ao capitalismo nalgunhas das antigas [[dirixismo|economías dirixidas]] e a transición do [[feudalismo]] ao [[capitalismo]] en economías subdesenvolvidas dalgúns países aínda que con diferentes graos de éxito. Xeopoliticamente o mundo debátese entre a unipolaridade da [[superpotencia]] estadounidense e o xurdimento de novas potencias rexionais, e en relacións internacionais o [[multilateralismo]] e o [[poder brando]] volvesen os mecanismos máis aceptados pola comunidade internacional. A sociedade civil tamén toma protagonismo no debate internacional a través de [[Organización non gobernamental|ONGs]] internacionais de [[dereitos humanos]] que monitorean a actividade interna ou externa dos Estados. No ámbito militar xorden conflitos entre organizacións armadas non-estatais (e transnacionais en moitos casos) e os exércitos estatais ([[guerra contra o terrorismo]], [[Guerra contra as drogas|guerra contra o narcotráfico]] etc), mentres as potencias que realizan [[intervención armada|intervencións militares]] a outros países (usualmente aos considerados como [[Estado falido]]) procuran gañarse á [[opinión pública]] interna e mundial ao formar coalicións multinacionais e alegando o combate a algunha ameaza de seguridade non sen amplos debates sobre a lexitimidade dos conceptos de [[guerra preventiva]] e [[Inxerencia humanitaria|intervención humanitaria]] fronte ao [[principio de non intervención]] e de [[Pacifismo|oposición ás guerras]].
Liña 40 ⟶ 96:
=== Contexto político-económico previo ===
[[Ficheiro:Times Square (delgaudm).jpg|miniatura|A característica máis notábel da globalización é a presenza de marcas mundiais]]
Os seres humanos interactuaron a través de longas distancias durante miles de anos. A [[ruta da seda]] que conecta [[Asia]], [[África]] e [[Europa]] é un bo exemplo do cambio de poder transformador que existía no [[Vello Mundo]]. Filosofía, relixión, lingua, artes e outros aspectos da cultura estendéronse e mesturáronse nas nacións. [[Aldo Ferrer]] sinala que o actual proceso de globalización é parte dun proceso maior iniciado en 1492 coa conquista e colonización de gran parte do mundo por parte de Europa.
O proceso de globalización tamén fai entrar en crise ao [[proteccionismo]] e o [[estado de benestar]] gañara popularidade en [[período de entreguerras]], cando nas nacións capitalistas difúndese a noción de que o [[Estado]] ten unha dobre función fundamental no bo funcionamento da economía: un en asegurar a prosperidade da poboación e o outro en evitar os ciclos de crecemento e recesión. Créanse así as bases para a aparición do [[keynesianismo]] e o [[New Deal|Trato Novo]]. Nas seguintes décadas posteriores á [[segunda guerra mundial]] viuse a urxencia á preeminencia das "corporacións" ou [[empresa multinacional|empresas multinacionais]], que desprazan a importancia das empresas do capitalismo clásico que tanto [[Adam Smith]] como [[Karl Marx]] coñeceron cando formularon as súas teorías
Con todo, unha nova crise que se iniciou a mediados da década dos sesenta (ver [[estanflación]]), agravada pola [[crise do petróleo de 1973]] provocou unha reorganización radical da economía, fundada na intensa promoción da innovación tecnolóxica ([[Tecnoloxías da información e a comunicación|TIC]]), a reforma das políticas de desenvolvemento (ver [[Consenso de Washington]]) e tentativas de desmantelar do Estado de Benestar, que chegou a ser visto como -nas palabras de [[Margaret Thatcher]] - un "estado neneira", sufocador das liberdades e restrinxidor da capacidade de escoller dos individuos. Xa desde a década dos 70 e 80 do século XX varios analistas e políticos atoparon necesario ou conveniente efectuar unha forte [[crítica social|crítica]], sexa desde un punto de vista [[Pragmatismo|pragmático]] ou desde un punto de vista [[Liberalismo económico|liberal]] a formas sociopolítico e económicas anteriores, que eles consideraban [[estatización|estatizantes]] e en consecuencia restritivas tanto das liberdades individuais como do desenvolvemento económico e social, propoñendo novas formas a fin de crear un terreo favorable para a revitalización das economías.
No goberno de [[Augusto Pinochet|Pinochet]] en Chile (no que se chamou "experimento",
O 9 de novembro de 1989, produciuse a caída do [[Muro de Berlín]], abrindo camiño á implosión da Unión Soviética en 1991 e a desaparición do bloque comunista. A partir dese momento comezou unha nova etapa histórica: a ''globalización''. Ante os feitos en xullo-setembro de [[1989]] o economista político estadounidense [[Francis Fukuyama]] publica un artigo titulado ''[[The End of History and the Last Man]]'' (en galego ''O fin da Historia e o último home''), chegou a dicir que «''o que poderiamos estar vendo non é só o fin da Guerra fría, ou dun particular período de posguerra, senón o fin da historia como tal: isto é, o punto final da evolución histórica da humanidade e a universalización da democracia liberal occidental como a forma final de goberno humano''». Posteriormente retractaríase de tal afirmación.
Durante este período destaca o rol dos [[Organización Internacional|organismos internacionais]] como [[Organización Mundial do Comercio|OMC]], [[Organización para a Cooperación e o Desenvolvemento Económico|OCDE]], [[Fondo Monetario Internacional|FMI]] e [[Banco Mundial|BM]] que nas últimas décadas foron retratados como impulsores da globalización, con todo, a globalización sendo un proceso civil e de mercado máis ben tende a ser vista como unha [[orde espontánea]] independente dos organismos políticos, sendo discutido se as accións dos organismos supraestatais dificultan no canto de facilitar a globalización.
=== A nova relación socioeconómica ===
Liña 69 ⟶ 125:
O mercado mundial para as [[industria do entretemento]], das que o cine estadounidense foi o maior expoñente ao longo de todo o século XX, depende de dous factores técnicos: medios de comunicación e idioma. A barreira do idioma segue dependendo da realización de dobraxes e traducións, nas industrias de contidos narrativos, creándose mercados sectoriais para as grandes linguas multinacionais como o español ou o francés, ademais da posición dominante do inglés.
Coa progresiva e rápida dixitalización de todos os soportes de comunicación, redúcense as barreiras á difusión mundial, reservada durante boa parte da segunda metade do século XX ás firmas de radiodifusión, os circuítos de exhibición e os acontecementos de cobertura internacional (especialmente os deportivos). A cultura global é polo tanto audiovisual, e de masas. Os argumentos universais narrativos e simbólicos tenden a fundirse nas novas iconas audiovisuais, renovados na súa estética (estilo, actores, efectos especiais, ambientación, etc.)
=== Importancia das cidades ===
As novas condicións socioeconómicas terminan esvaendo o poder e as atribucións dos estados-nación. Ante este panorama xorden con forza as [[cidade]]s, grandes urbes, que compiten entre elas para atraer capital, talento e turismo. Deixaron de formar parte dunha orde xerárquica que establecía a súa preeminencia en factores de poboación, de conectividade, ou culturais. Na globalización as cidades son unha porta, un modo de acceso á economía global, e as cidades deixan de ser fitos, e pasan a conformar redes. Unha mellor inserción nestas redes supón maior competitividade e atracción. Simultaneamente, a globalización é a impulsora do acelerado proceso de urbanización e metropolización da humanidade. Nos procesos migratorios, ademais das causas económicas, ambientais ou bélicas para abandonar un territorio está a perspectiva de acceder á economía global, da mellora nas condicións de vida que supón en moitos casos chegar á cidade. E unhas teñen moito máis que ofrecer que outras.
=== Fitos no período de globalización ===
Liña 89 ⟶ 145:
{{desactualizado|data=marzo de 2019}}
É importante anotar que entre os partidarios do desenvolvemento económico e social, existen correntes con visións atopadas e radicalmente diferentes na súa percepción sobre os beneficios da globalización; é o caso do [[Libertarismo|liberalismo libertario]] e o [[neoconservadorismo]] no político, ou a [[Escola Austríaca de Economía|escola austríaca]] e o [[monetarismo]]/[[Economía neoclásica|escola neoclásica]] na doutrina económica.
* Os [[Libertarismo|liberais libertarios]] e outros partidarios do [[laissez-faire]] (''deixen facer, deixen pasar'') capitalista din que os altos niveis de liberdades políticas e económicas, na forma de [[democracia]] e [[capitalismo]], foron fins valiosos en si mesmo no mundo desenvolvido e produciron altos niveis de riqueza material. Eles ven na globalización un proceso benéfico de extensión da liberdade e o capitalismo.
* Aqueles que apoian o [[libre comercio]] proclaman que o aumento tanto da prosperidade económica como de oportunidades, especialmente nos países en desenvolvemento, incrementa as liberdades civís e lévaos até un razoamento de recursos máis eficientes. As teorías económicas da [[vantaxe comparativa]] suxiren que o mercado libre produce tal razoamento efectivo de recursos, a maior beneficio de todos os países que estean desenvolvidos. En xeral, isto conduce a redución de prezos, máis empregos, incremento na produción e de [[nivel de vida|niveis de vida]] especialmente para os que viven en países en desenvolvemento.
* Existen tamén os chamados "globalistas" ou "mundialistas", que propoñen unha "globalización democrática". Eles cren que a primeira etapa da globalización, orientada ao mercado ou os asuntos económicos, debe ser seguida por unha etapa de creación de institucións políticas globais que representen as visións ou aspiracións do "[[cidadán do mundo|cidadán mundial]]". A súa diferenza con outros "globalistas" é que eles non definen por adiantado unha ideoloxía para orientar esta vontade, deixándoa á vontade deses cidadáns a través dun proceso democrático
* Propoñentes da globalización argumentan que o movemento antiglobalización é proteccionista e usa evidencias puntuais e anecdóticas para apoiar as súas visións, mentres que as fontes estatísticas provén un apoio forte á globalización.
* A pesar de que algúns o discuten, a [[Pobreza relativa|desigualdade do ingreso]] a nivel mundial parece estar a decrecer, como o economista [[Xavier Sala i Martín]] argumentou en 2007 - [https://web.archive.org/web/20081019174551/http://www.heritage.org/research/features/index/chapters/htm/index2007_chap1.cfm].
* Desde 1981 ao 2001, de acordo a figuras do Banco Mundial, o número de persoas que viven cun dólar ou menos de ingreso ao día declinou en termos absolutos de mil cincocentos millóns de persoas a mil cen millóns. Ao mesmo tempo, a poboación do mundo aumentou. Así pois, en termos porcentuais o número de tales persoas declinou nos países en desenvolvemento do 40% a 20%. da poboación.
* A porcentaxe de persoas que viven con menos de dous dólares de ingreso ao día caeu moito en áreas afectadas pola globalización, mentres que a taxa de pobreza permaneceu estable noutras áreas. Na Asia do leste, incluíndo China, esa porcentaxe decaeu nun 50.1&nbsp;%, comparado cun incremento do 2.2&nbsp;% na África subsahariana.
{| class="wikitable" style="text-align:right;"
!Área
Liña 124 ⟶ 180:
|}
'''Fonte: World Bank, Poverty Estimates''', 2002'''
* A [[esperanza de vida]] nos países en desenvolvemento, a partir da [[segunda guerra mundial]], case que se dobrou e está empezado a acurtar distancia entre estes e os países desenvolvidos, onde o melloramento porcentualmente foi menor. Mesmo nos países da África subsahariana, a rexión menos desenvolvida, a esperanza de vida aumentou pois pasou de ser de menos de 30 anos antes desa guerra a ao redor de 50 anos antes da [[pandemia]] de [[sida]], e outra vez empezan a reducila novamente ata o presente nivel de ao redor dos 47 anos. A [[mortalidade infantil]] decreceu en todas as rexións do mundo en desenvolvemento.
* A presenza da [[democracia]] incrementou dramaticamente: desde unha posición na cal había poucas nacións con sufraxio universal en 1900 a estar presente nun 62,5&nbsp;% de todos os países no 2000.
* Os dereitos das mulleres (ver [[Feminismo]]) avanzou. Mesmo en áreas tales como [[Bangladesh]] elas están a lograr acceso a traballos que provén estabilidade e independencia económica.
* A proporción da poboación mundial que vive en países nos cales as provisión de alimentos per cápita é menor que 2200 [[caloría]]s ou 9,200 [[joule]] por persoa e día diminúo desde o 56&nbsp;% en 1960 a menos do 10&nbsp;% en 1990.
* Entre 1950 e 1990. a taxa de alfabetización mundial aumento do 52&nbsp;% ao 81&nbsp;%. As mulleres representaron moito dese crecemento: a taxa de alfabetización feminina, como porcentaxe da masculina, aumento de 59&nbsp;% en 1970 a 80&nbsp;% no 2000.
* Hai tendencias similares a respecto do acceso a electricidade, autos, radios, teléfonos, etc. Ao mesmo tempo en que unha proporción crecente da poboación con acceso a auga potable.
* A porcentaxe de menores na forza de traballo caeu desde un 24&nbsp;% en 1960 ao 10&nbsp;% no 2000.
* Indur M. Goklany, no seu libro ''[[The Improving State of the World]]'' tamén atopa evidencia que esas, e outras, medidas do benestar humano están a mellorar e que a globalización é parte da explicación. Tamén busca responder o argumento que o [[Impacto ambiental]] limitaría ese progreso.
* Outros autores, como o [[senado]]r [[Canadá|canadense]] [[Douglas Roche]], simplemente ven a globalización como inevitable e argumentan a favor de crear institucións tales como unha Asemblea Parlamentaria das Nacións Unidas elixida a fin de supervisar e controlar a acción de corpos e institucións internacionais non electos.
* A pesar que os críticos da globalización quéixanse que esta implica un predominio da cultura occidental (ou [[occidentalización]]) un informe do ano 2005 da UNESCO
Os proponentes da globalización critican duramente algunhas políticas correntes en países desenvolvidos. En particular, os [[Subsidio agrícola|subsidios á agricultura]] e as [[Tarifa (servizo público)|tarifas]] proteccionistas neses países. Por exemplo, case a metade do [[orzamento]] da [[Unión Europea]] emprégase en subsidios agrícolas, na súa maioría, ás grandes empresas e granxas industrializadas que constitúen un poderoso [[Grupo de presión|lobby]].
== Globalización desde un punto de vista crítico ==
A globalización é un fenómeno complexo, non debería ser sorpresa polo tanto que provoque diferentes reaccións entre diferentes individuos ou grupos. Para algúns, como o senador canadense, ameaza a estrutura mesma da [[estado nación|"Nación estado"]] e o concepto moderno de democracia, mentres que para outros, tales como os partidarios do [[Islamismo]] político, busca impoñer estruturas políticas non islámicas (laicas) sobre países que o rexeitan. Para uns, ameaza a [[identidade nacional]], mentres que para outros –por exemplo para o escritor [[Mario Vargas Llosa]]–
Antes de facer unha crítica é necesario considerar un aspecto fundamental: a diferenza entre o que os partidarios do proceso propoñen e a maneira que esas propostas foron ou están a ser implementada. O libre comercio da globalización non só refírese ao libre movemento de capitais senón que tamén ao libre movemento de bens e persoas. Quizais de maneira similar alúdeo certo autor, cando di, que, a globalización foi unha realidade moi antiga para a humanidade.
=== Puntos a considerar segundo os críticos ===
Liña 167 ⟶ 223:
=== Bibliografía ===
* A
* B
* B
*[[Aldo Ferrer|F
* F
* G
*[[Anthony Giddens|G
*[[Julio Godio|G
* I
*[[Johan Norberg|N
* R
*S
* W
{{control de autoridades}}
[[Categoría:Economía]]
[[Categoría:Socioloxía]]
[[Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Ciencias sociais)]]</text>
<sha1>8yep7smwvart1zm9sn61d6flxhnz61k</sha1>
</revision>
</page>
</mediawiki>
|