Cadela (molusco)
| Cadela / Ameixa de can Scrobicularia plana | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Valvas da cuncha de Scrobicularia plana | |||||||||||||||||||
| Clasificación científica | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Nome binomial | |||||||||||||||||||
| Scrobicularia plana (da Costa, 1778) | |||||||||||||||||||
A cadela [2][3] ou ameixa de can,[2] Scrobicularia plana, (da Costa 1778), é unha especie de molusco bivalvo da orde dos veneroides e familia dos semélidos, único representante, segundo o SIIT, do xénro Scrobicularia,[1] ou un dos dous que recoñece o WoRMS (a outra é Scrobicularia cottardi).[4]
Morfoloxía editar
As principais características morfolóxicas desta especie son:[2]
Ten unha cuncha fráxil, equivalva e case equilateral, de contorno ovalado, que polo xeral pasa dos 6,5 cm de diámetro (eixe maior), aínda que normalmente mide 4,5 cm.[5]
A superficie externa da cuncha presenta numerosos sucos concéntricos e irregulares, con liñas de crecemento difíciles de determinar. A valva dereita ten dous dentes cardinais pequenos, e a esquerda só un.
A coloración externa é gris, parda clara ou crema, co perióstraco escuro. O interior da cuncha é branco ou amarelado e deixa ver as pegadas dos músculos adutores e o seo paleal.
Distribución e hábitat editar
Comunmente habita nas costas de fondos areosos ou fangosos e nos estuarios do norte de Europa, o Mediterráneo e África occidental, onde vive entrerrada ata os 30 ou 40 cm de profundidade.[2]
Nalgunhas zonas chegou a ser moi abundante: nos anos 1930 rexistráronse concentracións de ata mais de 1 000 individuos por m2 no estuario do río Tamar (suroeste de Inglaterra),[6] e no do Gwyndraeth (País de Gales).[7]
Taxonomía editar
O xénero Scrobicularia foi establecido en 1815 polo médico e naturalista alemán Schumacher, e comprende, para a maioría dos autores, unha soa especie, Scrobicularia plana, aínda que, como quedou dito, o WoRMS recoñece tamén outra, Scrobicularia cottardi (Payraudeau, 1826).[4]
A especie Scrobicularia plana fora descrita en 1778 polo naturalista británico da Costa co nome de Trigonella plana, dentro do xénero Trigonella por el descrito o mesmo ano (e que hoxe se identifica con Mactra, Linnaeus, 1767). Ao longo dos tempos foi reclasificada en numerosos xéneros e especies:[8]
- Amphidesma transversum Say, 1831
- Lavigno calcinella Récluz, 1845
- Lavigno reaumuriana Récluz, 1845
- Lavignonus deshayesii Récluz, 1869
- Lutricola compressa Blainville, 1824
- Mactra compressa Pulteney, 1799
- Mactra listeri Gmelin, 1791
- Mactra piperata Poiret, 1786
- Mya gaditana Gmelin, 1791
- Mya hispanica Philippi, 1836
- Mya orbiculata Spengler, 1793
- Scrobicularia arenaria Schumacher, 1817
- Scrobicularia calcarea Schumacher, 1815
- Syndosmya truncata Récluz, 1843
- Tellina rubiginosa Poli, 1791
- Trigonella listeriana Leach in Gray, 1852
- Trigonella plana da Costa, 1778 (nome orixinario)
- Venus dealbata Gmelin, 1791
- Venus gibbula Gmelin, 1791
Finalmente foi incluída no xénero Scrobicularia por Schumacher, e hoxe o seu nome válido é Scrobicularia plana, respectando a antigüidade da descrición de da Costa.
Tamén a clasificación da familia foi obxecto de discusión, xa que Scrobicularia plana estivo até hai pouco incluída na familia dos escroibicularíidos, Scrobiculariidae H. Adams & A. Adams, 1856, qiue hoxe se condidera un sinónimo de Semelidae.[9]
Interese pesqueiro e comercial editar
Aínda que ser é un molusco comestible, posúe un sabor a pementa que non o fai agradable (en inglés, Peppery furrow shell). Mesmo a captura é problemática xa que a cuncha adoita romper ó intentar extraerla da area.[2]
En Galicia editar
En Galicia é unha especie moi abundante, encontrándose en fondos de area lameira na zona intermareal, en costas protexidas, ou en lagoas litorais, en todo o país.[5]
Ademais de por cadela e ameixa de can, coñécese popularmente polos nomes de cadela de frade e cadela de mar.[2]
Notas editar
- ↑ 1,0 1,1 Scrobicularia Schumacher, 1815 no SIIT.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Ramonell, R. (1985), pp. 108-109.
- ↑ Lahuerta e Vázquez (2000), p. 284.
- ↑ 4,0 4,1 Scrobicularia Schumacher, 1815 no WoRMS.
- ↑ 5,0 5,1 Rolán e Otero (1996), p. 246.
- ↑ Spooner, G. M. & Moore, H. B. (1940): "The eology of the Tamar Estuary, VI. An account of the macrofauna of the intertidal muds". J. Mar. Biol. Ass. U.K. 24: 283-330.
- ↑ Green, J. (1957): "The growth of Scrobicularia plana (Da Costa) in the Gwendraeth estuary". J. Mar. Biol. Ass. U.K. 36: 41-47.
- ↑ Scrobicularia plana (da Costa, 1778) no WoRMS.
- ↑ Scrobiculariidae H. Adams & A. Adams, 1856 no WoRMS.
Véxase tamén editar
| Commons ten máis contidos multimedia sobre: Cadela |
Bibliografía editar
- Lahuerta Mouriño, Fernando e Francisco X. Vázquez Álvarez (2000): Vocabulario multilingüe de organismos acuáticos. Santiago: Xunta de Galicia. ISBN 84-453-2913-8.
- Ramonell, Rosa (1985): Guía dos mariscos de Galicia. Vigo: Editorial Galaxia, S. A. ISBN 84-7154-506-3.
- Ríos Panisse, M. C. (1977): Nomenclatura de la flora y fauna marítimas de Galicia. I Invertebrados y peces. Santiago: Universidad de Santiago de Compostela. ISBN 84-7191-008-X.
- Rolán, R. e Jorge Otero-Schmitt (1996): Guía dos moluscos de Galicia. Vigo: Editorial Galaxia. ISBN 84-8288-072-1.
Outros artigos editar
Ligazóns externas editar
- Vídeo de Scroblicularia plana alimentándose en ARKive.