Antifonte o Sofista

O nome Antífonte o Sofista ou Antifonte de Atenas (En grego Ἀντιφῶν; romaniz.: Antiphṓn (Антифонт), pronunciado /ˈæntəˌfɒn, -ən/ ) úsase para referirse ao escritor de varios tratados sofísticos. Probabelmente viviu en Atenas nas dúas últimas décadas do século V a.C., pero case nada se sabe da súa vida.[1]

Antifonte o Sofista
Nacementoséculo V a. C.xuliano
Lugar de nacementoAtenas
Falecementoc. século V a. C.xuliano
Lugar de falecementoAtenas
NacionalidadeAntiga Atenas
Ocupaciónescritor, filósofo e matemático
editar datos en Wikidata ]

Desde a antigüidade debateuse se o escritor destes tratados sofísticos non era en realidade outro que Antífonte o Orador, ou se Antífonte o Sofista era de feito unha persoa separada. Esta segue sendo unha activa controversia académica; dos editores recentes, Gagarin, e Laks e Most, cren que só hai un Antifonte, mentres que GJ Pendrick defende a existencia de dous individuos separados.[2]

O máis importante destes tratados foi Sobre a verdade, cuxos fragmentos sobreviventes abranguen moitos temas diferentes, desde a astronomía e as matemáticas até a moral e a ética.[3] Tamén se conservan fragmentos dos tratados da Concordia e Politicus; estes fragmentos foron ás veces atribuídos ao Orador máis que ao Sofista.[4]

Tampouco se sabe con certeza se o tratado sobre a interpretación dos soños baixo o nome de Antifonte foi escrito por Antifonte o Sofista ou se este foi escrito por outro Antifonte diferente. As edicións de Pendrick e de Laks e Most parten de que este tratado foi escrito polo mesma Antifonte que as obras sofísticas.[5]

Antifonte o Sofista editar

 
Un papiro do século III d.C. atribuído ao primeiro libro de Sobre a verdade (P.Oxy. XI 1364 fr. 1, cols. v–vii)

A Antifonte o Sofista atribúese un tratado coñecido como Sobre a verdade, do que só quedan fragmentos. É de gran valor para a teoría política, xa que parece ser un precursor da teoría dos dereitos naturais. As opinións expresadas nel suxiren que o seu autor non podería ser a mesma persoa que Antifonte de Ramunte, xa que se interpretou como unha afirmación de fortes principios igualitarios e libertarios apropiados para unha democracia — pero antitéticos aos puntos de vista oligárquicos de quen foi fundamental no golpe democrático do 411 como Antifonte de Ramunte.[6] Argumentouse que esa interpretación quedou obsoleta á luz dun novo fragmento de texto de Sobre a verdade, descuberto en 1984. As novas probas supostamente descartan unha interpretación igualitaria do texto.[7]

As seguintes pasaxes poden confirmar os compromisos fortemente libertarios de Antifonte o Sofista.

"Natureza" require liberdade editar

Sobre a verdade xustapón a natureza represiva da convención e da lei (νόμος ) con "natureza" (fisis, φύσις ), especialmente a natureza humana. Considérase que a natureza esixe espontaneidade e liberdade, en contraste coas restricións a miúdo gratuítas impostas polas institucións:

A maioría das cousas que son legalmente xustas son [non menos] ... hostil á natureza. Por lei estableceuse para os ollos o que deben ver e o que non deben ver; para os oídos o que deben oír e non deben oír; para a lingua o que debe falar e o que non debe falar; para as mans o que deben facer e o que non deben facer... e para a mente o que debe desexar e o que non debe desexar.[8]

A represión significa dor, mentres que a natureza (a natureza humana) é evitar a dor.

Noutro lugar, Antifonte escribiu: "A vida é como unha breve vixilia, e a duración da vida como un só día, por así dicir, no que levando os ollos á luz damos lugar a outros que nos suceden".[9] Mario Untersteiner comenta:

"Se a morte segue segundo a natureza, por que atormentar o seu contrario, a vida, que é igualmente segundo a natureza? Ao apelar a esta tráxica lei da existencia, Antifonte, falando coa voz da humanidade, quere sacudir todo o que pode violentar a individualidade da persoa." [10] Infórmase de que Antifonte montou unha caseta nun ágora pública onde ofrecía consolo aos doentes.[11]

No relativo á liberdade natural e a igualdade de todos os homes, Antifonte anticipa a doutrina dos dereitos naturais de Locke.

Matemáticas editar

Antifonte tamén era matemático; xunto ao seu compañeiro Bryson de Heraclea, foi o primeiro en dar unha cota superior e inferior para o valor de pi inscribindo e despois circunscribindo un polígono ao redor dun círculo e, finalmente, procedendo ao cálculo das áreas dos polígonos. Este método aplicouse ao problema da cuadratura do círculo e ao cálculo de pi até Isaac Newton.[12]

O Anonymus Iamblichi editar

O Protrepticus de Iamblichus contén un extenso fragmento dun importante autor antigo (estudado por estudosos como parte do movemento sofista), sobre educación e filosofía política. Esta pasaxe foi identificada orixinalmente por Friedrich Blass en 1889 como obra de Antifonte, pero esta atribución non foi xeralmente aceptada. En consecuencia, este traballo é referido na erudición moderna como o Anonymus Iamblichi .[13][14]

Notas editar

  1. G.J. Pendrick, Antiphon the Sophist (2002) p.26
  2. Consúltese Pendrick, pp. 2–24. A. Laks and G. W. Most, Early Greek Philosophy vol. IX (2016) pp. 2–3.
  3. Pendrick, pp. 32-35
  4. Pendrick, pp. 39-49
  5. Sobre isto, véxase Pendrick, pp. 24–26.
  6. W. K C. Guthrie, The Sophists, Cambridge: Cambridge University Press, 1971; véxase tamén Mario Untersteiner quen cita Oxyrhynchus Papyrus #1364 fragmento 2 no seu The Sophists, tr. Kathleen Freeman (Oxford: Basil Blackwell, 1954), p. 252
  7. pp. 351, 356, Gerard Pendrick, 2002, Antiphon the Sophist: The Fragments, Cambridge U. Press; also p. 98 n. 41 of Richard Winton's "Herodotus, Thucydides, and the sophists" in C.Rowe & M.Schofield, The Cambridge Companion to Greek and Roman Political Thought, Cambridge 2005.
  8. Antiphon, On Truth, Oxyrhynchus Papyri, xi, no. 1364, fragment 1, quoted in Donald Kagan (ed.) Sources in Greek Political Thought from Homer to Polybius "Sources in Western Political Thought, A. Hacker, gen. ed.; New York: Free Press, 2965
  9. Fr. 50 DK, citado en Stobaeus 4.34.63.
  10. Mario Untersteiner, The Sophists, tr. Kathleen Freeman (Oxford: Basil Blackwell, 1954) Cambridge: Cambridge University Press, 1971, p. 247
  11. Michael Gagarin, The Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome, Volume 1 (2010), p. 281.
  12. "The Ridiculous Way We Used To Calculate Pi". Veritasium (en inglés). Consultado o 2022-03-25. 
  13. "Introduction to Iamblichus' Exhortation to Philosophy". protepticus.info; Canadian Colloquium for Ancient Philosophy; Universidade da Columbia Británica. 10 de abril de 2015. 
  14. B. Cassin, 'Anonymus Iamblichi', en Brill's New Pauly

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

  • Edición, con comentarios, de Eduard Maetzner (1838)
  • Texto de Friedrich Blass (1881)
  • Richard C. Jebb, Oradores do ático
  • Ps.-Plutarcho, Vitae X. Oratorum ou Vidas dos dez oradores Arquivado 12 de decembro de 2008 en Wayback Machine.
  • Filóstrato, Vit. Sofistarum, i. 15
  • Frank Lovis Van Cleef, Index Antiphonteus, Ithaca, Nova York (1895)
  • Michael Gagarin, Antifonte o ateniense, 2002, U. of Texas Press. Defende a identificación de Antifonte o Sofista e Antifonte de Ramnunte.
  • Gerard Pendrick, Antiphon the Sophist: The Fragments, 2002, Cambridge U. Press. Argumenta que Antifonte o Sofista e Antifonte de Ramnunte son dúas persoas distintas, e ofrece unha nova edición e un comentario sobre os fragmentos atribuídos ao Sofista.
  • Jordi Redondo, 'Antifonte. Discursos I–II', Barcelona, Fundació Bernat Metge, 2003–2004 (ISBN 84-7225-822-X e 84-7225-840-8). Argumenta a identificación de ambos os autores.
  • Antiphon 1. New York: Charles Scribner's Sons. 1970. pp. 170–172. ISBN 0-684-10114-9. 

Ligazóns externas editar