Wikipedia

Terremoto de Lorca de 2011

O terremoto de Lorca do 11 de maio de 2011 sacudiu principalmente á localidade de Lorca, na Rexión de Murcia, España, ás 18:47 hora local (16:47 UTC). Os seus efectos sentíronse en toda a Rexión de Murcia. Este terremoto tivo unha magnitude de 5,1 graos[1][2] na escala de magnitude de momento; foi precedido por un sismo premonitorio de 4,5 sucedido ás 17:05 hora local dese mesmo día. O movemento sísmico foi sentido tamén nas provincias de Almería, Albacete, Granada, Xaén, Málaga, Alacant, Cidade Real e algunhas zonas da cidade de Madrid, onde o tipo de chan amplifica os movementos en certos barrios.

Localización do terremoto.
A estación de ferrocarril de Lorca, danada tras o terremoto de 5,1 graos.

Múltiples réplicas producíronse despois do principal das 18:47, aínda que a das 22:37, hora local, foi a de maior magnitude, con 3,9 na escala de magnitude de momento, e que puido sentirse.[3]

O terremoto deixou un balance de 9 mortos, uns 324 feridos e notables danos en edificios e outras construcións.[4]

A rexión de Murcia, na que se atopa Lorca, é a zona sismolóxica máis activa de España, aínda que esta localidade, concretamente, non está entre as de maior perigo dela.[5]

Danos do terremoto editar

 
Estado da igrexa de Santiago, afundida tras o terremoto.

Danos materiais editar

Como consecuencia do terremoto víronse afectados os edificios públicos, as vivendas e o patrimonio histórico. As zonas máis afectadas foron o barrio de La Viña, considerada zona cero do terremoto, e o centro histórico onde moitas casas conservan só a súa fachada.[6] Tamén se viron afectados os comercios xa que os tabiques dos baixos dos edificios, en xeral, víronse moi afectados.

Calcúlase que un 80% das vivendas resultaron danadas,[7] tendo algunhas que ser demolidas nos meses posteriores. A principios de setembro, acabado o prazo establecido no Real Decreto Lei para derrubar vivendas en ruína, o número de vivendas demolidas foi de 1.164, ademais de 45 naves e un número indeterminado doutras construcións.[8] A pesar do alto número de vivendas afectadas é de destacar que só un edificio colapsou durante o terremoto.

 
Derriba dun edificio na rúa Jerónimo Santa Fe, unha escena habitual nos meses posteriores ao terremoto.

En edificios públicos víronse afectados, en maior ou menor medida, os edificios educativos e sanitarios. En edificios educativos, foi demolido o Instituto Ros Giner debido aos danos estruturais e construído no ano 1972, e expúxose a derriba parcial do Instituto Ramón Arcas Meca,[9] edificio de 1956. A principios de decembro aprázase a derriba de devandito instituto para conservar as esculturas da fachada obra de Miguel Fisac Serna, que foi galardoado co Premio Nacional de Arquitectura en 2003.[10] Finalmente o día 26 dese mes comeza a derriba do instituto conservándose parte da fachada e, do mesmo xeito que no Ros Giner, a parte máis moderna, froito dunha ampliación posterior.[11]

Outros edificios públicos quedaron afectados como o Conservatorio de Música Narciso Yepes,[12] a Comisaría do Corpo Nacional de Policía e a casa cuartel da Garda Civil, que tamén foi demolida debido á gravidade dos danos.[13]

As infraestruturas do Estado tamén se viron danadas. Os viadutos e túneles da Autovía do Mediterráneo A-7, soportaron ben o tremor e só rexistraron pequenos danos. Nas infraestruturas ferroviarias, a estación de Lorca-Sutullena foi a maior prexudicada con graves danos na planta superior, a cal foi derrubada por seguridade.[14] En infraestruturas hidráulicas, a Confederación Hidrográfica do Segura informou de que non se rexistraron problemas nos encoros de Valdeinfierno e Puentes e que se rexistrou un derrube en dúas casetas de repartición de auga do encoro.[15]

En canto ao patrimonio cultural o centro histórico de Lorca, declarado Conxunto histórico-artístico desde 1964,[16] viuse moi afectado. O alcalde de Lorca, Francisco Jódar, confirmou que este terremoto causou unha das maiores catástrofes para o patrimonio, con 33 edificios históricos afectados, entre eles o Castelo de Lorca. Segundo o conselleiro de Cultura do goberno da Rexión de Murcia, Pedro Alberto Cruz, Lorca sufriu a maior catástrofe patrimonial de Europa desde o terremoto de Asís do ano 1997.[17]

Danos persoais editar

O terremoto deixou 9 vítimas mortais, entre elas dúas mulleres embarazadas e un neno de 14 anos, e uns 324 feridos. Dous días despois do sismo, o día 13, oficiouse o funeral de Estado só con catro féretros xa que o resto de familias optou por unha funeral na intimidade.[18] A misa foi oficiada polo bispo de Diocese de Cartaxena, José Manuel Lorca Plans coa presenza entre outros dos Príncipes de Asturias, o Presidente do Goberno, José Luis Rodríguez Zapatero, o Ministro de Fomento, José Blanco, e o Presidente da Rexión de Murcia Ramón Luis Valcárcel. Ao funeral asistiron case tres mil persoas e realizouse no recinto feiral de Santa Quiteria por mor dos danos nos templos da cidade.

 
Gráfico das consecuencias dos terremotos de Lorca en 2011.[19]
  Epicentro dos terremotos   Áreas con edificios danados   Persoas falecidas

Resposta e medidas adoptadas editar

 
Indicativos verde, amarelo, vermello e negro en diferentes edificios.

Medidas tomadas nos primeiros momentos editar

Para informar sobre o estado de deterioración das vivendas, Protección Civil e a Unidade Militar de Urxencias (UME) empezaron a avaliar os danos, pondo a disposición dos cidadáns de Lorca unha oficina improvisada na Praza de España, onde se lles informaba sobre o estado das súas casas. Nos muros e portas das vivendas, Protección Civil ideou un sistema de cores: unha pintada ou adhesivo verde indicaba que se podía acceder á casa sen risco e habitala, unha de cor amarela indicaba que se podía entrar para recoller pertenzas e saír e unha pintada ou adhesivo vermello informaba que non se pode acceder á casa, por danos estruturais. Co paso dos días comezouse a marcar de cor negra as vivendas coa declaración de ruína.

Primeiro Real Decreto Lei editar

O día 13 de maio, o consello de ministros aprobou o Real Decreto Lei 6/2011[20] polo que se establecían as primeiras axudas e indemnizacións para paliar os danos do sismo.

O martes 17 de maio asinouse na cidade de Murcia o convenio para a xestión das axudas entre o Ministerio de Fomento, a Comunidade Autónoma e o Concello de Lorca.[21] Segundo este convenio as axudas serían achegadas nun 50% polo Ministerio e a Administración rexional.[21]

Medidas do Plan Contigo editar

Deuse un decálogo de sinxelas recomendacións elaborado por Protección Civil na páxina do "Plan Contigo", o proxecto da Policía e a Garda Civil na rede social Tuenti:[22]

  • En primeiro lugar, e se o terremoto nos sorprende dentro dun edificio, o consello é quedar no interior e buscar refuxio baixo un moble resistente como unha mesa ou escritorio, xunto a un muro de carga, lonxe de fiestras, espellos e obxectos que se poidan caer.
  • Se se decide saír, nunca utilizar o ascensor, sempre baixar polas escaleiras e, unha vez na rúa, situarse lonxe de edificios (en especial de tellados e datadas), árbores, postes eléctricos ou pontes.
  • Sempre son preferibles os lugares abertos, afastados o máis posible das casas e, unha vez alí, quedar nel ata que cese o tremor.
  • No caso de que o terremoto prodúzase mentres imos en coche, é aconsellable deter o vehículo, aparcar nunha zona afastada de muros ou fachadas e quedar no interior.
  • Se o lugar non é seguro, abandonar o vehículo inmediatamente e buscar os espazos abertos.
  • En todo caso, Protección Civil recomenda manter a calma, acender a radio ou a televisión para manterse informado, seguir os consellos das autoridades e usar o teléfono unicamente para as chamadas de urxencia.

Consorcio de Compensación de Seguros editar

Ao día seguinte do terremoto, o entón Ministerio de Economía e Facenda informou de que o Consorcio de Compensación de Seguros (CCS), entidade pública dependente deste Ministerio, asumiría o custo das indemnizacións derivadas do movemento sísmico.[23] Nunha primeira valoración o Director de Operacións do organismo público, Alejandro Izuzquiza, calculou que o custo total das indemnizacións a pagar sería duns 36 millóns de euros, chegando a triplicar os 12 millóns de euros pagados no terremoto de Mula do ano 1999.[24][25]

Con todo, o día 15 de maio a ministra de Economía e Facenda Elena Salgado aumentou a cifra total dos danos a aproximadamente 70 millóns de euros.[26][27] A data de 4 de novembro, as solicitudes presentadas eran de 30.041, das cales 28.665 foran abonadas completamente e 459 recibiran algún tipo de anticipo. O importe total abonado polo Consorcio de Compensación de Seguros a esa mesma data (4 de novembro) excedeu claramente as primeiras valoracións con 262,9 millóns.[28]

O 11 de maio de 2012, coincidindo co primeiro aniversario do terremoto, o Consorcio informou de que das 31.861 solicitudes de indemnización que recibira ata a data xa resolvera 31.562 por un importe de 411,3 millóns de euros entre indemnizacións finais ou anticipos. Ademais segundo as estimacións do CCS as solicitudes por resolver ascenderían a 33,5 millóns, sumando en total preto de 450 millóns de euros.[29]

Medidas posteriores editar

 
Manifestación dos damnificados polo terremoto de Lorca pola avda. Juan Carlos I o día 27 de outubro de 2011.

Comisionado editar

O Goberno creou, previa aprobación do consello de ministros, un Comisionado para coordinar e seguir as medidas do Estado para a reconstrución da cidade de Lorca.[30] O nomeado para o cargo foi Jesús Miranda,[31] que a finais de ano foi substituído por Mario Garcés Sanagustín.[32]

Seis días logo da primeira e única visita de Mario Garcés,[32] o novo Goberno, previa deliberación do consello de ministros, decide remodelar o comisionado[33] e nomear como comisionada aInmaculada García.[34] Segundo a vicepresidenta Soraya Sáenz de Santamaría facía falta dar "un impulso crave" a Lorca e que iso "esixe a dedicación plena dunha persoa",[34] en referencia aos dous anteriores comisionados que *compatilizaban este cargo co de subsecretario do Ministerio de Fomento.

Recuperación do patrimonio histórico editar

Para a recuperación do patrimonio, o Ministerio de Cultura elaborou o Plan Director de Recuperación do Patrimonio Cultural de Lorca que inclúe a restauración de 75 monumentos da cidade cun orzamento de aproximadamente 51 millóns de euros.[35] Este plan foi aprobado o 28 de outubro polo consello de ministros.[36]

En xullo, o Ministerio de Fomento financiou a rehabilitación da igrexa de San Mateo,[37] ademais de asinar, o 3 de outubro, co Concello de Lorca tres convenios dentro do programa 1% Cultural para a recuperación do Soportal de San Antonio, a primeira fase de restauración da muralla medieval de Lorca, e a consolidación do Palacio de Guevara. A diferenza doutros proxectos do programa 1% Cultural, o Ministerio financiaría integramente as tres actuacións.[38]

Segundo Real Decreto Lei editar

Nese mesmo consello de ministros, o Goberno estableceu medidas complementarias ás do RDL 6/2011,[36] elaborándose o RDL 17/2011[39] e atendendo así unha proposición non de lei, presentada polo Grupo Parlamentario Popular no Congreso dos Deputados e aprobada por unanimidade o día 13 de setembro.[40]

Terceiro Real Decreto Lei editar

Coa vitoria do Partido Popular nas eleccións xerais, o novo goberno decide aprobar o Real Decreto Lei 11/2012, co que se pretende impulsar a reconstrución e a chegada das axudas aos damnificados. Entre outras medidas, SEPES toma a categoría de axente edificador voluntario nos casos en que así o decidan os veciños, ou forzoso cando non exista acordo na reconstrución do edificio.[41] Tamén se outorga a través deste RDL unha liña de crédito para a Comunidade Autónoma denominada ICO-Lorca debido ás dificultades da Administración rexional para facer fronte á súa 50% das axudas e dotada de 115 millóns de euros.[42] Entre outras medidas, este RDL na súa Disposición Adicional Segunda, establece nove meses de prazo para a elaboración dun novo Plan Lorca. Este prazo tan longo foi criticado pola Confederación Empresarial da Comarca de Lorca (Ceclor),[43] a Cámara de Comercio e Industria[44] e as asociacións de damnificados polo terremoto,[45] a pesar das declaracións do alcalde Francisco Jódar, que indicou que o obxectivo do Concello e a Comunidade Autónoma é que estea elaborado antes do verán.[46]

Recoñecementos e condecoracións editar

O día 26 de maio a ministra de Sanidade, Política Social e Igualdade, Leire Pajín, xunto coa presenza da Raíña Dona Sofía concedeu de forma extraordinaria as Cruces de Prata da Orde Civil da Solidariedade Social a nove institucións e organismos pola implicación e axuda mostrada fronte aos efectos do terremoto de Lorca.[47]

Unidades de axuda editar

Concedéronse Cruces de Prata á Unidade Militar de Urxencias (UME),aos servizos de Protección Civil da Delegación do Goberno en Murcia e ao dispositivo de urxencia da Consellería de Xustiza e Seguridade Cidadá da Rexión de Murcia.[48]

Corpos e forzas de seguridade editar

Foi concedida a Cruz de Prata da Orde Civil da Solidariedade Social ao Corpo Nacional de Policía na Rexión de Murcia, á Garda Civil na Rexión de Murcia e á Policía Local de Lorca.[48]

Bombeiros editar

A Orde Ministerial SPI/1327/2011, de 20 de maio, concede a Cruz de Prata da Orde Civil da Solidariedade Social aos bombeiros da Rexión de Murcia, entre os que se inclúen o Consorcio de Extinción de Incendios e Salvamento da Rexión de Murcia e os bombeiros dos Concellos de Murcia e Cartaxena, como recoñecemento ao grande esforzo, implicación e profesionalidade dos distintos corpos de bombeiros da Rexión de Murcia que participaron, co apoio dos procedentes doutras Comunidades, no dispositivo para facer fronte aos efectos producidos polo sismo.[49]

Servizos médicos editar

Fíxose concesión da Cruz de Prata da Orde Civil da Solidariedade Social á Cruz Vermella da Rexión de Murcia e ao Servizo Murciano de Saúde.[48]

Notas editar

  1. ↑ "A magnitude difiere segundo a escala na cal exprésese o sismo.". Arquivado dende o orixinal o 17 de maio de 2011. Consultado o 12 de maio de 2011. 
  2. ↑ "Servicio de información sísmica. Evento do terremoto de escala 5,1". Instituto Geográfico Nacional. 11 de maio de 2011. Arquivado dende o orixinal o 15 de maio de 2011. Consultado o 12 de maio de 2011. 
  3. ↑ "Servicio de información sísmica. Evento do terremoto de escala 3,9". Instituto Geográfico Nacional. 11 de maio de 2011. Arquivado dende o orixinal o 21 de marzo de 2012. Consultado o 12 de maio de 2011. 
  4. ↑ O Goberno confirma 10 mortos tras o sismo de Lorca
  5. ↑ "Murcia, na zona máis sísmica de España". El País. PRISA. 11 de maio de 2011. Consultado o 12 de maio de 2011. 
  6. ↑ La Opinión de Murcia (12 de setembro de 2011). "Decenas de edificios do casco histórico da cidade quedan reducidos ás súas fachadas" (en español). Consultado o 31 de outubro de 2011. 
  7. ↑ Un 80% das vivendas quedaron afectadas en Lorca polo terremoto
  8. ↑ Concello de Lorca (lorca.es) (6 de setembro de 2011). "1.164 vivendas foron demolidas en Lorca por danos tras os sismos dentro do prazo denominado de urxencia polo Goberno, que terminou onte" (en español). Consultado o 29 de outubro de 2011. 
  9. ↑ La Verdad (8 de xuño de 2011). "O IES Ros Giner será demolido e o Ramón Arcas será derrubado en parte" (en español). Consultado o 29 de outubro de 2011. 
  10. ↑ La Verdad (9 de decembro de 2011). "Aprazan a derriba do Ramón Arcas" (en español). Consultado o 22 de maio de 2012. 
  11. ↑ La Opinión de Murcia (27 de decembro de 2011). "A derriba do instituto Ramón Arcas Meca durará cinco días" (en español). Consultado o 22 de maio de 2012. 
  12. ↑ La Verdad (10 de xuño de 2011). "As gretas chegan ao 'berce' da música" (en español). Consultado o 29 de outubro de 2011. 
  13. ↑ La Verdad (15 de xullo de 2011). "O cuartel da Garda Civil será demolido a mediados de agosto" (en español). Consultado o 29 de outubro de 2011. 
  14. ↑ La Verdad. "Imaxe: estación de Lorca-Sutullena desde o aire". Consultado o 21 de maio de 2011. 
  15. ↑ Telecinco (12 de maio de 2011). "Nove mortos tras os terremotos en Lorca" (en español). Arquivado dende o orixinal o 21 de novembro de 2011. Consultado o 30 de outubro de 2011. 
  16. ↑ Boletín Oficial do Estado. Decreto 612/1964 de 5 de marzo.
  17. ↑ La Verdad (12 de maio de 2011). "Cruz di que Lorca sufriu unha das maiores catástrofes patrimoniais de Europa" (en español). Consultado o 29 de outubro de 2011. 
  18. ↑ Libertal Digital (13 de maio de 2011). "Case tres mil persoas acoden ao funeral de Lorca" (en español). Consultado o 29 de outubro de 2011. 
  19. ↑ Mariano Zafra (13 de maio de 2011). "Consecuencias dos sismos en Lorca". El País (en español). Consultado o 13 de maio de 2011. 
  20. ↑ Real Decreto-ley 6/2011, de 13 de maio, polo que se adoptan medidas urxentes para reparar os danos causados polos movementos sísmicos acaecidos o 11 de maio de 2011 en Lorca, Murcia.
  21. ↑ 21,0 21,1 Ministerio de Fomento (17 de maio de 2011). "Blanco firma co presidente de Murcia e o alcalde de Lorca o convenio para xestionar as axudas de rehabilitación" (en español). Arquivado dende o orixinal o 21 de maio de 2011. Consultado o 21 de maio de 2012. 
  22. ↑ http://www.eldia.es/2011-05-14/NACIONAL/2-Alejarse-muros-fachadas-consejos-Tuenti-Policia-Guardia-Civil.htm
  23. ↑ Cotizalia (12 de maio de 2011). "O Consorcio de Compensación de Seguros asumirá a indemnización polo terremoto de Lorca" (en español). Arquivado dende o orixinal o 27 de agosto de 2011. Consultado o 9 de novembro de 2011. 
  24. ↑ El Mundo (12 de maio de 2011). "Una tragedia de 36 millones de euros" (en español). Consultado o 9 de novembro de 2011. 
  25. ↑ Cadena SER. "Declaracións á Cadena SER" (en español). Arquivado dende o orixinal (Audio) o 18 de novembro de 2011. Consultado o 9 de novembro de 2011. 
  26. ↑ ABC (15 de maio de 2011). "Os seguros calculan inicialmente danos de 70 millóns de euros en Lorca" (en español). Consultado o 9 de novembro de 2011. 
  27. ↑ Ministerio de Economía e Facenda de España (19 de maio de 2011). "O Consorcio de Compensación de Seguros xestionou xa 14.600 expedientes do terremoto de Lorca" (en español). Arquivado dende o orixinal o 22 de maio de 2011. Consultado o 9 de novembro de 2011. 
  28. ↑ Consorcio de Compensación de Seguros (4 de novembro de 2011). "Vixésima nota informativa sobre a actuación do Consorcio de Compensación de Seguros (CCS) con motivo do terremoto de Lorca" (PDF) (en español). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 21 de xuño de 2012. Consultado o 9 de novembro de 2011. 
  29. ↑ Consorcio de Compensación de Seguros (11 de maio de 2012). "Vixésimo terceira nota informativa sobre a actuación do Consorcio de Compensación de Seguros (CCS) con motivo do terremoto de Lorca" (PDF) (en español). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 21 de xuño de 2012. Consultado o 21 de maio de 2012. 
  30. ↑ Real Decreto 1367/2011, de 7 de outubro, polo que se crea o Comisionado do Goberno para as actuacións derivadas do terremoto de Lorca.
  31. ↑ La Opinión de Murcia (12 de maio de 2011). "Crean un Comisionado para as actuacións polos terremotos". Consultado o 30 de outubro de 2011. 
  32. ↑ 32,0 32,1 La Verdad (11 de marzo de 2012). "«A prioridade é que as axudas cheguen aos damnificados»". Consultado o 22 de maio de 2012. 
  33. ↑ Real Decreto 526/2012, de 16 de marzo, polo que se regula o réxime do Comisionado do Goberno para a Reconstrución e Reactivación Económica da Zona de Lorca.
  34. ↑ 34,0 34,1 La Opinión de Murcia (17 de marzo de 2012). "Inmaculada García, nova comisionada para Lorca". Consultado o 22 de maio de 2012. 
  35. ↑ Murcia Economía (25 de xullo de 2011). "Máis de 50 millóns para a recuperación do patrimonio cultural de Lorca". Consultado o 29 de outubro de 2011. 
  36. ↑ 36,0 36,1 La Moncloa (lamoncloa.es) (28 de outubro de 2011). "Axudas para Lorca e El Hierro". Arquivado dende o orixinal o 31 de outubro de 2011. Consultado o 29 de outubro de 2011. 
  37. ↑ La Verdad (13 de xullo de 2011). "O Ministerio de Fomento inicia as obras para rehabilitar San Mateo". Consultado o 22 de maio de 2012. 
  38. ↑ Ministerio de Fomento (3 de outubro de 2011). "Fomento destina 11,7 millóns de euros a proxectos para a recuperación do patrimonio histórico". Arquivado dende o orixinal o 06 de xaneiro de 2012. Consultado o 22 de maio de 2012. 
  39. ↑ Real Decreto-Ley 17/2011, de 31 de outubro, polo que se establecen medidas complementarias para paliar os danos producidos polos movementos sísmicos acaecidos en Lorca o 11 de maio de 2011, modifícase o Real Decreto-lei 6/2011, de 13 de maio, e adóptanse medidas fiscais e laborais respecto da illa de El Hierro.
  40. ↑ La Opinión de Murcia (14 de setembro de 2011). "O Congreso aproba que Lorca teña novas axudas en 30 días". Consultado o 31 de outubro de 2011. 
  41. ↑ Entidade Pública Empresarial de Chan (8 de maio de 2012). "Sepes reúnese coa comisionada do Goberno e o Concello para analizar a reconstrución de Lorca". Arquivado dende o orixinal o 14 de maio de 2012. Consultado o 22 de maio de 2012. 
  42. ↑ La Verdad (9 de maio de 2012). "O PP cre que Sepes «eliminará as trabas burocráticas»". Consultado o 22 de maio de 2012. 
  43. ↑ La Verdad (13 de abril de 2012). "Ceclor critica a nova moratoria do Plan Lorca porque agrava a situación da nosa cidade". Consultado o 22 de maio de 2012. 
  44. ↑ "O 30% do comercio de Lorca aínda non volveu a abrir as súas portas". Ahor@enmurcia. 10 de maio de 2012. Arquivado dende o orixinal o 22 de xullo de 2012. Consultado o 22 de maio de 2012. 
  45. ↑ Europa Press (10 de maio de 2012). "As asociacións de damnificados critican a chegada de axudas "con contagotas" e reclaman o Plan Lorca". Consultado o 22 de maio de 2012. 
  46. ↑ "Plan Lorca, que impulsará recuperación ciudad estará definido antes verano". ABC (en castelán). 2 de abril de 2012. Arquivado dende o orixinal o 16 de xullo de 2012. Consultado o 22 de maio de 2012. 
  47. ↑ A Raíña condecora ás institucións envorcadas na axuda a Lorca
  48. ↑ 48,0 48,1 48,2 "La ministra de Sanidad, Política Social e Igualdad condecora a los colectivos que hicieron frente a los efectos del terremoto de Lorca". www.murcia.com (en castelán). 20 de maio de 2011. Arquivado dende o orixinal o 20 de abril de 2019. Consultado o 20 de abril de 2019. 
  49. ↑ Orde SPI/1327/2011, de 20 de maio, pola que se concede a Cruz de Prata da Orde Civil da Solidariedade Social aos bombeiros da Rexión de Murcia.

Véxase tamén editar

Ligazóns externas editar

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Terremoto_de_Lorca_de_2011&oldid=6249118»