Wikipedia

Dónal Lunny

Músico e produtor de música tradicional irlandesa

Dónal Lunny, nado en Tullamore, Irlanda, o 10 de marzo de 1947, é un músico folk irlandés e produtor. Toca a guitarra zurda e buzuki, así como teclados e bodhrán. Foi membro fundador de varios grupos populares como Planxty, The Bothy Band, Moving Hearts, Coolfin, Mozaik, LAPD e Usher's Island. Estivo na vangarda do renacemento da música tradicional irlandesa durante cinco décadas.

Infotaula de personaDónal Lunny

Editar o valor em Wikidata
Biografía
Nacemento10 de marzo de 1947 Editar o valor em Wikidata (77 anos)
Tullamore - Tulach Mhór, Irlanda Editar o valor em Wikidata
Datos persoais
País de nacionalidadeIrlanda Editar o valor em Wikidata
EducaciónNewbridge College (en) Traducir
National College of Art and Design (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
Actividade
Ocupacióncompositor , guitarrista , produtor musical , executivo dunha discográfica , músico , cantante Editar o valor em Wikidata
Período de actividade1966 Editar o valor em Wikidata -
Membro de
Xénero artísticoMúsica irlandesa Editar o valor em Wikidata
LinguaLingua inglesa Editar o valor em Wikidata
InstrumentoGuitarra Editar o valor em Wikidata
Familia
ParellaSinéad O'Connor Editar o valor em Wikidata
FillosShane O'Connor Lunny (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
Premios
IMDB: nm0526779 Youtube: UCJ_hMvnqQfYX0Tzfbmh8mfQ Spotify: 0woo27tBjj7xCWTRTKOPCh Musicbrainz: 9296618d-e67c-4cff-bcc9-82d3503a8e1b Songkick: 428075 Discogs: 255429 Allmusic: mn0000183699 Editar o valor em Wikidata

Traxectoria editar

Primeiros anos editar

O seu pai Frank era de Enniskillen e a súa nai, Mary Rogers, procedía de Ranafast no Condado de Donegal e tiveron catro fillos e cinco fillas. Cando Dónal tiña cinco anos marcharon a Newbridge, no Condado de Kildare.[1]

Asistiu á escola secundaria no Newbridge College e, en 1963, marchou Patrician Brothers' School para conseguir o Intermediate Certificate.[2]

Como adolescente, Lunny tocaba de cando en vez nun trío chamado Rakes de Kildare co seu irmán máis vello, Frank, e Christy Moore. Tocaban sobre todo en pubs mais tamén fixeran un par de actuacións, unha delas no pub Hugh Neeson en Newbridge o Luns de Pascua de 1966.[3]

En 1965, Lunny matriculouse no National College of Art & Design de Dublín onde estudou Deseño Básico e Deseño Gráfico. Tamén se interesou polo traballo en metal que o levou a se converter nun talentoso ourive en prata e ouro, aínda que só practicou o oficio un curto tempo antes de adicar tódalas súas enerxías á música.[4] Durante esa época en Dublín, tocaba nunha banda chamada The Parnell Folk, con Mick Moloney, Sean Corcoran, Johnny Morrissey e Dan Maher.[5]

Carreira musical editar

Emmet Spiceland editar

Máis tarde, formou o grupo Emmet Folk, no que tamén parrticipaban Mick Moloney e Brian Bolgor, e comezaron nun club no 95 da rúa Harcourt, que se chamaba así precisamente: The 95 Club.[5] "Daquela, conseguíramos estar no escenario co noso propio repertorio e ... desenvolvendo a nosa identidade propia, en lugar de canta-las cancións dos outros. Éramos bastante respectados".[6]

Eventualmente, Lunny e Bolgor uníranse cos irmáns Brian e Mick Byrne de Spiceland Folk para formar Emmet Spiceland, que continuó coma un trío despois de que Bolgor renunciase e lanzaron o seu primeiro álbum, The First, lanzouse en 1968. Como grupo de harmonía vocal, conseguiron un nº 1 en Irlanda co sinxelo "Mary from Dungloe", que Lunny e o seu compañeiro do grupo Emmet Folk, Mick Moloney, popularizaran anteriormente polos clubs populares de Dublín.[6]

Dúo con Andy Irvine editar

En 1970, Lunny formou dúo con Andy Irvine—quen regresaba das súas viaxes por Europa Oriental—após dun concerto inicial nunha festa da Asociación de amizade Unión Soviética-Irlanda organizada por Seán Mac Réamoinn.[7] Tamén tivo a súa propia noite no Pub Slattery's en Capel Street, Dublín, que se era chamada "The Mug's Gig". Nisto, participaron Irvine e Lunny, e tiveron como artistas invitados a Ronnie Drew, Mellow Candle e so grupo Supply, Demand & Curve.[8]

Clodagh Simonds, quen cofundara Mellow Candle con Alison O'Donnell en 1963,[9] lembrou:[10]

O lugar sempre estaba cheo, e o ambiente era incríbel. Coido que unha das razóns polas que todo se sentiu tan emocionante foi que non podía deixar de se dar de conta de que, realmente, estaban a abrir novos camiños, mesmo, antes de que Planxty se formase. Algo moi poderoso estaba a xerminar. A complexidade e a complexidade rítmica dos seus arranxos era algo realmente novo e inaudito: literalmente soplaban o po e as tea de araña de parte dese material e dábanlle unha vida nova e brillante. Foi emocionante presencialo.
—Clodagh Simonds, "The Humours of Planxty", de Leagues O'Toole

Planxty editar

En 1971, Lunny e Irvine, máis Liam O'Flynn, participaron no segundo álbum de Christy Moore, Prosperous, o que os motivou para crear Planxty pouco despois.[11] A primeira actuación profesional produciuse en Slattery a comezos de 1972. A banda converteuse nunha das principais defensoras da música instrumental tradicional irlandesa.[11]

Celtic Folkweave editar

En 1974, Lunny produciu e tocou no álbum Celtic Folkweave de Mick Hanly e Mícheál Ó Domhnaill, que apoiaran a Planxty na xira. Hanly, Ó'Domhnaill e Lunny recibiron o apoio no estudo de O'Flynn coa gaita e o tin wistle, de Matt Molloy coa frauta, Tommy Peoples co violín e Tríona Ní Dhomhnaill co clavecín.[12] Todos eles uniríanse a a Lunny no grupo The Bothy Band.[11][13]

The Bothy Band editar

En 1974, Lunny abandonou Planxty para formar The Bothy Band, tocando guitarra e buzuki. The Bothy Band converteuse, rapidamente, nun dos grupos máis importantes da música tradicional irlandesa. O seu virtuosismo musical tivo unha enorme influencia no movemento de música tradicional irlandesa que continuou despois de que eles se separaran en 1979.[13]

Moving Hearts editar

Despois da desaparición de The Bothy Band, Lunny converteuse en músico de sesión en varios proxectos, incluíndo Davey e Morris, o primeiro álbum de Shaun Davey. En 1981, Lunny reuniuse con Moore para formar Moving Hearts, xunto cun novo gaiteiro, Davy Spillane. Seguindo o exemplo do grupo Horslips, Moving Hearts combinaron música tradicional irlandesa con rock and roll, e elementos engadidos tamén de jazz. O grupo disolveuse en 1985 mais en febreiro de 2007, Moving Hearts, reuníronse de novo para un concerto en Dublín. En 2008 e 2009, o grupo actuou outra vez realizando dúas xiras por Irlanda e os Estados Unidos.[11]

Coolfin editar

En 1987, Lunny gravou un disco en solitario titulado Dónal Lunny (Gael-Linn, 1987), no que participaron moitos músicos invitados tocando e facendo arranxos. En 1998, produciu un álbum grupal chamado Coolfin.

Mozaik editar

Desde 2002 en adiante, Lunny e Andy Irvine fundaron unha banda multicultural chamada Mozaik, con Bruce Molsky, Nikola Parov, Rens van der Zalm. Mozaik actuou por todo o mundo e gravou dous discos.[14]

 
Lunny tocando o buzuki (2012)

LAPD editar

O venres, 20 de xaneiro de 2012, Lunny apareceu no escenario con LAPD, a agrupación máis tardía de xogadores desde Planxty; o acrrónimo compúxose coas iniciais dos nomes de Liam O'Flynn, Andy Irvine, Paddy Glackin e Dónal Lunny. Despois duns poucos concertos ocasionais, LAPD disolveuse co seu derradeiro concerto o sábado 26 de outubro de 2013.[15][16]

Usher's Island editar

O martes, 27 de xaneiro de 2015, presentouse o último grupo de Lunny na xuntanza Celtic Connections 2015 en Glasgow. Era unha transformación do anterior conxunto LAPD e chamábase Usher's Island, en referencia a un dos peiraos de Dublín e estaba formado, houbo morphed desde LAPD e comprende: Lunny, Irvine e Glackin, plus Michael McGoldrick (uilleann tubos, frauta e asubío), e John Doyle (guitarra).[17][18]

Trío con Zoë Conway & Máirtín O'Connor editar

Aínda que Lunny continuou a contribuír á música contemporánea en Irlanda así como tocando con moitos músicos (incluíndo Andy Irvine, Paddy Glackin, Michael McGoldrick, Paul Brady e Kevin Burke), en setembro de 2016, formou un trío irlandés con Zoë Conway e Máirtín O'Connor.[19]

Carreira de produtor editar

 
Dónal Lunny No Craiceann Bodhrán Festival 2016, Inis Oirr

Cando se separara dos Moving Hearts en 1985, Lunny buscou diversificar as súas actividades e converteuse, tamén en produtor. Xa tiña algunha experiencia nese eido pois producira un sinxelo de 45-rpm para Skid Row, no que aparecía Gary Moore con tan só 17 anos. Despois en 1975, producira o álbum A Silk Purse para a banda folk eléctrica Spud, dirixida por Paul McGuinness.[20]

Estivo moi relacionado coa creación dun novo selo irlandés, Mulligan Records, adquirido en 2008 por Compass Records. Nese novo selo, produciu e tocou en moitos dos primeiros lanzamentos, o primeiro dos cales fora Pumpkinhead. Tamén tocou en varios dos discos de Christy Moore e foi produtor e músico de sesión nos discos de Kate Bush. Tocou buzuki e bodhrán no disco Granuaile de Shaun Davey e o violín no Saw you running de Midnight Well.

Compuxo a banda sonora para a película turca, Teardrops, e para o filme irlandés Eat the Peach. Tamén participou na banda sonora do filme soundtracks do filme This Is My Father e no programa televisivo The River of Sound. En 1989, tocou o sintetizador no innovador álbum de Mary Black, No Frontiers.

Foi produtor e director de música da banda sonora de Bringing It All Back Home, unha serie documental da BBC sobre a influencia da música irlandesa por todo o mundo. Produciu álbums para Paul Brady, Elvis Costello, Indigo Girls, Sinéad O'Connor, Clannad, Maurice Lennon, Baaba Maal, e Five Guys Named Moe.[21] Apareceu en discos recompilatorios como: The Gathering (1981) e Common Ground (1996). En 1994, produciu o primeiro disco da cantante e compositora australiana-irlandesa Mairéid Sullivan, Dancer.[22]

No 2000 participou no Cambridge Festival Folk e no álbum conmemortivo. No 2001, colaborou con Frank Harte no álbum My Name is Napoleon Bonaparte. No 2007, Produciu o álbum Human Child do faeroense Eivør Pálsdóttir, que foi publicado en 2 versións: inglesa e faeroense.Traballou facendo arranxos en discos de The Waterboys, Fairground Atracción e Eddi Reader. Tamén participou nun disco restrospectivo chamado Journey (2000) e, no período 2003–2005, Lunny, formou parte da xira concertos da nova reunión de Planxty.

Posteriormente, tamén produciu o disco titulado Hey-Ho Believe de Jimmy MacCarthy,[23] que foi lanzado o 12 de novembro de 2010.

Influencia editar

Lunny tivo a pretensión de populariza-lo buzuki na música irlandesa dende que lle tivera regalado un instrumento Andy Irvine[24] que, ao mesmo tempo, fora introducido nel por Johnny Moynihan nos primeiros días de Sweeney's Men. Lunny encargou un buzuki feito a medida ao luthier inglés Peter Abnett, cunha parte posterior plana en troques da redondeada como era característico no intrumento tradicional grego.[25]

Tamén inventou un kit de batería acústica deseñado para resolve-lo problema dun instrumento de baixo/percusión na música tradicional irlandesa. O proceso de construción e desenvolvemento do instrumento presentouse na súa serie da RTÉ, Lorg Lunny.[26]

Vida persoal editar

Dónal Lunny é irmán de músico e produtor Manus Lunny.[11] Ten un fillo, Shane, cuxa nai é a cantante Sinéad O'Connor[27] e que apareceu morto a comezos de 2022, despois de fuxir dun centro médico onde seguía tratamento contra a depresión e as ideas suicidas.[28]

Discografía editar

Discos en solitario
  • (1987) DóDonal Lunny , Gael-Linn, CEFCD13
  • (1998) Coolfin
  • (2001) Journey: The Best of Dónal Lunny
Con Christy Moore
  • (1972) Prosperous
  • (1976) Christy Moore
  • (1976) Whatever Tickles Your Fancy
  • (1978) Live in Dublin
  • (1979) AntiNuclear, en "People Will Die" e "Trip to Cransore"
  • (1980) H-Block
  • (1981) Christy Moore and Friends
  • (1983) The Time Has Come
  • (1984) Ride On
  • (1985) The Spirit of Freedom
  • (1985) Ordinary Man
  • (1987) Unfinished Revolution
  • (1989) Voyage
Con Planxty
  • (1973) Planxty (album)
  • (1973) The Well Below the Valley
  • (1974) Cold Blow and the Rainy Night
  • (1979, 1992) After The Break
  • (1980, 1992) The Woman I Loved So Well
  • (1981) "Timedance", sinxelo
  • (1983) Words & Music
  • (1984) Arís!
  • (2004) Live 2004 CD/DVD
  • (2016) Between the Jigs and the Reels: A Retrospective CD/DVD
Con The Bothy Band
  • (1975) 1975
  • (1976) Old Hag You Have Killed Me
  • (1977, 1985) Out of the Wind, Into the Sun
  • (1978, 1984) Afterhours (Live in Paris)
  • (1994) Live in Concert
Con Andy Irvine e Paul Brady
  • (1976) Andy Irvine/Paul Brady
  • (1978) Welcome Here Kind Stranger
  • (2014) Andy Irvine/70th Birthday Concert at Vicar St 2012
Con Moving Hearts
  • (1982) Moving Hearts
  • (1982) Dark End of the Street
  • (1984) Live Hearts
  • (1985) The Storm
  • (2008) Live in Dublin
Con Mozaik
  • (2004) Live from the Powerhouse (2004)
  • (2007) Changing Trains
  • (2019) The Long And The Short Of It
Con Usher's Island
  • (2017) Usher's Island
Con outros artistas
  • (1974) Celtic Folkweave por Mick Hanly e Mícheál Ó Domhnaill
  • (1986) Patrick Street by Patrick Street (Green Linnet, GLCD1071)
  • (1987) Altan por Frankie Kennedy e Mairéad Ní Mhaonaigh (Green Linnet, GLCD1078)
  • (1996) The Rough Guide to Irish Music
  • (1999) Idir an Dá Sholas by Maighread & Tríona Ní Dhomhnaill
  • (1999) Marginal Moon by Soul Flower Union (Japanese release)
  • (2010) Hey-Ho Believe by Jimmy MacCarthy
Participacións relevantes
  • (1976) Midnight Well de Midnight Well, Mulligan Records
  • (1989) No Frontiers de Mary Black , Dara
  • (1996) Golden Heart de Mark Knopfler
  • (2002) Sean-Nós Nua de Sinéad O'Connor , Hummingbird Records
  • (2008) Tráthnona Beag Areir de Albert Fry, Gael Linn
  • (2008) Imeall de Mairéad Ní Mhaonaigh, Moon
  • (2009) Ceol Cheann Dubhrann por varios artistas.

Filmografía editar

  • (2004) Planxty Live 2004, DVD
  • (2007) The Transatlantic Sessions Series 3, DVD
  • (2008) Moving Hearts Live in Dublin, DVD
  • (2014) Andy Irvine 70th Birthday Concert at Vicar St 2012, DVD
  • (2014) Mozaik on Tour 2014, vídeo de YouTube.

Notas editar

  1. ↑ O'Toole (2006), p. 4.
  2. ↑ O'Toole (2006), p. 6.
  3. ↑ O'Toole (2006), p. 9.
  4. ↑ O'Toole (2006), pp. 53-54.
  5. ↑ 5,0 5,1 O'Toole (2006), p. 52.
  6. ↑ 6,0 6,1 O'Toole (2006), p. 53.
  7. ↑ O'Toole (2006), p. 84.
  8. ↑ O'Toole (2006), pp. 96-97.
  9. ↑ O'Toole (2006), p. 96.
  10. ↑ O'Toole (2006), p. 97.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Winick, Steve. "Dónal Lunny". allmusic.com (en inglés). Consultado o 24-7-2020. 
  12. ↑ "Michael Hanly / Mícheál O'Donnell ‎– Celtic Folkweave". discogs.com (en inglés). Consultado o 25-7-2020. 
  13. ↑ 13,0 13,1 Harris, Craig. "The Bothy Band". allmusic.com (en inglés). Consultado o 25-7-2020. 
  14. ↑ "Mozaik". donallunny.weebly.com (en inglés). Consultado o 25-7-2020. 
  15. ↑ Quin, Gerry (5-2-2015). "Andy Irvine is still going strong into his seventies". irishexaminer.com (en inglés). Consultado o 25-7-2020. 
  16. ↑ O'Neill, Louise (20-10-2013). "The Shape I'm In: Donal Lunny, Music Maker". irishexaminer.com. Consultado o 25-7-2020. 
  17. ↑ "Usher's Island". andyirvine.com (en inglés). Consultado o 25-7-2020. 
  18. ↑ Adams, Rob (28-1-2015). "Celtic Connections Live Review: Usher's Island at Old Fruitmarket, Glasgow". heraldscotland.com (en inglés). Consultado o 27-7-2020. 
  19. ↑ "Zoë Conway, Donal Lunny and Mairtín O' Connor". zodomo.ie (en inglés). Xullo 2018. Arquivado dende o orixinal o 24-07-2020. Consultado o 27-7-2020. 
  20. ↑ "Spud (11) ‎– A Silk Purse". discogs.com (en inglés). 1975. Consultado o 27-7-2020. 
  21. ↑ "Five Guys Named Moe". discogs.com (en inglés). 1990. Consultado o 27-7-2020. 
  22. ↑ "Mairéid Sullivan ‎– Dancer". discogs.com (en inglés). 1994. Consultado o 27-7-2020. 
  23. ↑ "Soul Surmise". stocki.typepad.com (en inglés). 10-01/2011. Consultado o 24-72020. 
  24. ↑ O'Toole (2006), p. 85.
  25. ↑ O'Toole (2006), p. 170.
  26. ↑ Fyfe, Peter (22-1- 2011). "LORG LUNNY featuring Donal Lunny (TG4 TV)". folking.com (en inglés). Consultado o 27-7-2020. 
  27. ↑ Biography.com Editors (8-10-2019). "Sinead O'Connor Biography". The Biography.com website (en inglés). Consultado o 24-7-2020. 
  28. ↑ EFE (8 de xaneiro de 2022). "Hallado muerto el hijo de 17 años de Sinead O'Connor". elprogreso.es (en castelán). Consultado o 11 de xaneiro de 2022. 

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

Ligazóns externas editar

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dónal_Lunny&oldid=6708814»