Xurxo Fernandes

músico e folclorista galego

Xurxo Fernandes García, tamén coñecido como Jako el Muzicante, nado na Coruña, é un músico e investigador da música tradicional galega e sefardí.

Modelo:BiografíaXurxo Fernandes

Editar o valor en Wikidata
Biografía
NacementoA Coruña, España Editar o valor en Wikidata
Outros nomesJako el muzicante Editar o valor en Wikidata
ResidenciaMeirás Editar o valor en Wikidata
Actividade
Ocupaciónmúsico, folclorista Editar o valor en Wikidata

Páxina webxurxofernandes.gal Editar o valor en Wikidata
Facebook: xurxofernandesmusica Instagram: xurxofernandes Youtube: UCOD08Qhd5v_obQlEpuOI1Sg TikTok: xurxofernandes Spotify: 0qkiMJSOeRtqW47ngPsX4Y iTunes: 680678568 Last fm: Xurxo+Fernandes Discogs: 6416569 Allmusic: mn0003129154 Deezer: 6336296 Editar o valor en Wikidata

Traxectoria

editar
 
Concerto na vila de Sada (2022)

Durante os primeiros anos da década de 1990, movido por intereses lingüísticos,[1] comezou a percorrer as aldeas galegas realizando traballos de recolla etnográfica.[2] Entrou deste xeito en contacto co mundo das pandeireteiras rurais, mulleres de idade que posuían aínda viva na memoria toda a riqueza do patrimonio musical galego de tradición oral. Dedicouse a estes traballos de campo durante as dúas décadas seguintes. Un tempo no que tamén impartiu aulas de canto, baile e pandeireta por todo o país, dirixindo grupos de cantareiros en lugares como Tordoia[3],Teixeiro[4], ou A Coruña.[5]

En 2013 formou con Henrique Peón, un dos referentes no mundo da investigación etnográfica galega, o grupo de música tradicional Radio Cos. Nesta formación os dous pandeireteiros uniron a experiencia de anos de recollidas, e con el percorreron escenarios de toda Europa. O grupo publicou dous traballos discográficos: Radio Cos no ano 2013 e Pasatempo en 2017,[6] e foi un dos grupos galegos escollidos para participar na edición de 2016 da World Music Expo.[7]

No 2017, con membros da asociación cultural coruñesa Xacarandaina, publicou o videoclip "Xunta en Corcubión".[8] Un traballo no que lembra a histórica viaxe do musicólogo estadounidense Alan Lomax a Galiza no ano 1952.[9] Tamén no eido da música máis tradicional, Xurxo publicou en 2019, acompañado polo músico Pedro Lamas, o EP Altaplana, coa súa versión de catro prezas da música popular.[10]

Jako el Muzicante

editar

De xeito paralelo aos seus traballos de campo galegos, comezou o seu interese por outras culturas minorizadas, especialmente pola lingua e a música serfardí. Iniciou daquela unha investigación que o levou a percorrer diversos países da conca do Mediterráneo, principalmente os pertencentes noutrora ao Imperio Otomán. Nestas pescudas achou evidentes ligazóns entre a tradición oral destes países e a galega.[11] Uns vínculos nos que xa tiñan reparado outros investigadores da música galega de raíz como Mercedes Peón ou Dorothé Schubarth.[12]

Coa bagaxe destas investigacións, Xurxo creou un alter-ego: Jako el Muzicante. Un artista inspirado nunha personaxe real que percorreu os cafés amán nos anos vinte do século XX.[13] Como Jako publicou en 2019 o libro-disco “Ven al Luna Park”[14].[15]

Levaino

editar

En 2021, uniu nun traballo as súas dúas facianas artísticas, a galega e a oriental. No seu novo disco, titulado "Levaino!",[16] mestúranse pezas recollidas en Coristanco, A Mezquita ou Tordoia, con outras procedentes de Bulgaria, Turquía, Marrocos ou Israel.[17] Neste disco, e nas súas actuacións, participa o grupo Pandeireteiras Sen Fronteiros (Pan Sen Fron). Unha formación musical formada por Xurxo e o seu alumnado en 2014, a partir das aulas impartidas no C.S. Gomes Gaioso de Monte Alto.[18]

Discografía

editar
 
Portada do segundo traballo de Radio Cos: Pasatempo.
Título Detalles Videoclip
Radio Cos
  • Sete Cuncas (2013).[19]
Pasatempo
Altaplana
  • con Pedro Lamas.
  • Lanzamento: 2019.
  • Formato: EP.
Ven al Luna Parck
  • como Jako el Muzicante.
  • Lanzamento: 2019.
  • Formato: Libro-CD.
Levaino
  • Levaino (2021).[20]
  • O piollo malvado (2022).[21]
  1. "Xurxo Fernandes: “O binormativismo vejo-o viável, necessário e perfeitamente assumível”". Portal Galego da Língua. 2021-11-17. Consultado o 2022-09-11. 
  2. Blume, Felix (2011-04-22). "TEMPO DA RECOLLEITA (Galego)". Consultado o 2021-04-01. 
  3. Luneda producións (08/2012). Pandereteiras Bouba (A Pontragha, Tordoia) - Jota de Sofán (Youtube). 
  4. MPAGDP (08/2012). Os fillos de Pepa a Loba (Vimeo). 
  5. "Biografía Xurxo Fernandes". www.xurxofernandes.gal. Consultado o 2022-09-09. 
  6. "Radio Cos". musicaengalego. Consultado o 2022-09-09. 
  7. "Radio Cos, Xabier Díaz e Narf, sons galegos para o Womex 2016". Praza Pública. 2016-07-13. Consultado o 2022-09-09. 
  8. Xurxo Fernandes, Nuria Foz (2017). Xurxo Fernandes - Xunta en Corcubión (Vídeo oficial) (Youtube). 
  9. TVG (Programa O son da ribeira) (2020). Entrevista Xurxo Fernandes - Mulleres de Corcubión (Youtube). 
  10. "Altalaplana - EP de Xurxo Fernandes & Pedro Lamas" (en castelán). 2019-06-01. Consultado o 2022-09-09. 
  11. "Xurxo Fernandes, músico: «Na nosa tradición oral temos conexión co Mediterráneo»". La Voz de Galicia. 2021-03-15. Consultado o 2022-09-11. 
  12. TVG (23/12/2015). Naqueles tempos 13 - A gaita galega III (Youtube). 
  13. "Jako el Muzikante, el eterno sefardita errante". Nuevatribuna (en castelán). Consultado o 2022-09-09. 
  14. ""Ven al Luna Park", Jako el Muzikante (Xurxo Fernándes)". OZOCOgz Deseño Galego. Consultado o 2022-09-09. 
  15. "Jako el Muzikante, la vuelta al Mediterráneo en quinientos años". ElDiario.es (en castelán). 2020-06-21. Consultado o 2022-09-11. 
  16. TVG (2021). Xurxo Fernandes fala do Levaino! - Música galega (Youtube). 
  17. "Xurxo Fernandes: entretejiendo la música sefardí y la gallega". Radio Sefarad (en castelán). Consultado o 2022-09-10. 
  18. Ardelloeixo Foliadas Da Coruña (9/2/2018). Presentación Pandeireteiras sen Fronteiros (Youtube). 
  19. Radio Cos (2013). Sete Cuncas (Youtube). 
  20. Xurxo Fernandes (2021). Levaino! (Youtube). 
  21. Xurxo Fernandes (13/03/2022). O Piollo Malvado (Vídeo Oficial) (Youtube). 

Véxase tamén

editar
  Jako el Muzicante.
  Canle de Jako el Muzicante no Youtube.
  Canle de Jako el Muzicante no Instagram.
  Canle de Jako el Muzicante no Spotify.