XII dinastía exipcia

XII dinastía exipcia
Localización
Datos históricos
Precedido por	XI dinastía exipcia
Creación	1991 a. C.
Disolución	1802 a. C.
Sucedido por	XIII dinastía exipcia

A Duodécima Dinastía do antigo Exipto (XII Dinastía) combínase a miúdo coas dinastías undécima, décimo terceira e a décimo cuarta baixo o título de grupo de Reino Medio.

Gobernantes

Os gobernantes coñecidos da XII Dinastía son os seguintes:^[1]

Faraóns da XII dinastía exipcia
Nome	Nome de Horus	Data	Pirámide	Raíña(s)
Amenemhat I	Sehetepibre	1991 – 1962 a.C.	Pirámide de Amenemhet I	Raíña Neferitatjenen
Senusret I (Sesostris I)	Kheperkare	1971 – 1926 a.C.	Pirámide de Senusret I	Raíña Neferu III
Amenemhat II	Nubkhaure	1929 – 1895 a.C.	Pirámide branca	Raíña Kaneferu Raíña Keminub?
Senusret II (Sesostris II)	Khakheperre	1897 – 1878 a.C.	Pirámide en El-Lahun	Raíña Khenemetneferhedjet I Raíña Nofret II Raíña Itaweret? Raíña Khnemet
Senusret III (Sesostris III)	Khakaure	1878 – 1839 a.C.	Pirámide en Dahshur	Raíña Meretseger Raíña Neferthenut Raíña Khnemetneferhedjet II Raíña Sithathoriunet
Amenemhat III	Nimaatre	1860 – 1814 a.C.	Pirámide negra; Pirámide en Hawara	Raíña Aat Raíña Hetepi Raíña Khenemetneferhedjet III
Amenemhat IV	Maakherure	1815 – 1806 a.C.	Pirámide meridional de Mazghuna (conxectural)
Raíña Sobekneferu	Sobekkare	1806 – 1802 a.C.	Pirámide de Mazghuna do Norte (conxectural)

A cronoloxía da XII dinastía é a máis estable de calquera do período anterior ao Novo Reino. O canon de Turín (1290 a.C.) dálle 213 anos (1991-1778 a.C.). Manetón afirmou que estaba baseada en Tebas, pero a partir de rexistros contemporáneos está claro que o primeiro faraón mudou a súa capital a unha nova cidade chamada "Amenemhat-itj-tawy" ("Amenemhat o incautador das dúas terras "), máis simplemente chamado Iti-Taui. Non se atopou a localización de Iti-Taui, pero crese que está preto de Faium, probablemente preto dos cemiteros reais de El-Lisht. Os exiptólogos consideran que esta dinastía é o apoxeo do Reino Medio.

A orde dos seus gobernantes é coñecida mediante varias fontes, dúas listas atopadas en templos de Abidos e unha en Saqqara, así como o traballo de Manetón. Unha data rexistrada durante o reinado de Senusret III pódese correlacionar co ciclo sotíaco,^[2] En consecuencia, moitos eventos durante esta dinastía poden ser asignados frecuentemente a un ano específico.

Amenemhat I e Senusret I

Esta dinastía fundouna Amenemhat I, que quizais fora visir do último faraón da XI Dinastía, Mentuhotep IV. Os seus exércitos fixeron unha campaña cara ao sur ata a segunda catarata do río Nilo e cara ao sur de Canaán. Tamén restableceu relacións diplomáticas co estado cananeo de Biblos e con gobernantes helenos no mar Exeo. O seu fillo Senusret I seguiu os triunfos do seu pai cunha expedición ao sur á Terceira Catarata, pero os seguintes gobernantes contentáronse con vivir en paz ata o reinado de Senusret III.

Senusret III

Cabeza de Senusret III con características xuvenís. XII Dinastía, c. 1870 a.C. Museo Estatal de Arte Exipcia, Múnic

Ao atopar que Nubia volvérase inestable baixo os anteriores gobernantes, Senusret enviou expedicións punitivas a esa terra, tamén enviou unha expedición ao Levante. Estas campañas militares deron nacemento a unha lenda dun poderoso guerreiro chamado Sesostris, unha historia contada por Manetón, Herodoto e Diodoro Sículo. Manetón afirmou que o mítico Sesostris non só someteu as terras como fixera Senusret I, senón que conquistou partes de Canaán e cruzou a Europa para anexionarse Tracia. Non obstante, non hai rexistros da época, nin en escritos exipcios nin noutros contemporáneos que validen estas afirmacións.

Amenemhat III

Parte superior dunha estatua de Amenemhat III. XII Dinastía, c. 1800 a.C. Museo Estatal de Arte Exipcia, Múnic

O sucesor de Senusret Amenemhat III reafirmou a política exterior do seu predecesor. Non obstante, despois de Amenemhat, as enerxías desta dinastía gastáronse en gran parte, e os crecentes problemas de goberno quedaron en mans da última gobernante da dinastía, a raíña Sobekneferu, para resolvelos. Amenemhat é lembrado polo templo mortuorio de Hawara que el construíu, coñecido por Heródoto, Diodoro e Estrabón como o "Labirinto". Ademais, baixo o seu reinado, o pantano explotouse por primeira vez.

Literatura exipcia antiga

Estela de Abkau

Foi durante a duodécima dinastía que se refinou a antiga literatura exipcia. Quizais a obra máis coñecida deste período sexa a Historia de Sinuhé, da que se recuperaron varios centos de papiros. Durante esta dinastía tamén escribíronse varias obras Didácticas, como as Instrucións de Amenemhat e O conto do labrego elocuente.

Aos faraóns das dinastías XII a XVIII tamén atribueselles a preservación dalgúns dos papiros exipcios máis salientables:

1900 a.C. Papiro Prisse
1800 a.C. Papiro de Berlín
1800 a.C. Papiro de Moscova
1650 a.C. Papiro de Rhind
1600 a.C. Papiro de Edwin Smith
1550 a.C. Papiro Ebers

Cronoloxía da XII dinastía

Cronoloxía estimada polos seguintes exiptólogos:

Primeiro faraón: Amenemhat I
- 1994-1964 (Dodson)
- 1991-1962 (Redford)
- 1991-1962 (Grimal)
- 1991-1962 (Arnold)
- 1985-1965 (Shaw)
- 1980-1951 (Malek)
- 1976-1947 (von Beckerath)
- 1939/8-1909 (Franke)
- 1938-1908 (Krauss)

Último faraón: Neferusobek
- 1805-1801 (Malek)
- 1799-1795 (Shaw)
- 1798/97-1794/93 (von Beckerath)
- 1790-1786 (Redford)
- 1790-1785 (Grimal)
- 1787-1783 (Arnold)
- 1785-1781 (Dodson)
- 1763-1759 (Franke)
- 1760-1756 (Krauss)

Véxase tamén: Cronoloxía do Antigo Exipto.

Cronograma

Notas

Referencias

↑ Aidan Dodson, Dyan Hilton: The Complete Royal Families of Ancient Egypt. The American University in Cairo Press, London 2004
↑ Parker, Richard A., "The Sothic Dating of the Twelfth and Eighteenth Dynasties," in Studies in Honor of George R. Hughes, 1977 [1]

Véxase tamén

Outros artigos

Lista de faraóns

Dinastía precedente	Dinastía	Dinastía seguinte
Undécima Dinastía	Duodécima dinastía 1991 a.C.–1802 a.C.	Décimo terceira Dinastía

<

[1] Aidan Dodson, Dyan Hilton: The Complete Royal Families of Ancient Egypt. The American University in Cairo Press, London 2004

[2] Parker, Richard A., "The Sothic Dating of the Twelfth and Eighteenth Dynasties," in Studies in Honor of George R. Hughes, 1977 [1]

[1]

[2]