Tinis
Tinis ou Tis (exipcio: Tjenu; copto: Ⲧⲓⲛ[1]) foi a capital das primeiras dinastías do antigo Exipto. Tinis é aínda, unha cidade perdida pero ben testemuñada por escritores antigos, incluído o historiador clásico Manetón, que a cita como o centro da Confederación Tinita, unha confederación tribal cuxo líder, Menes (ou Narmer), uniu Exipto e foi o seu primeiro faraón. Tinis comezou un forte descenso na importancia desde a III dinastía, cando a capital reubicouse a Menfis, que se cre é a primeira capital verdadeira e estable despois da unificación do antigo Exipto por Menes. A localización de Tinis na fronteira das dinastías Heracleopolitan e Tebana do Primeiro Período Intermedio e a súa proximidade con certos posibles oasis. A importancia militar asegurou que Tinis continuara sendo importante durante os reinos Antigo e Novo. Este foi un breve respiro e Tinis finalmente perdeu a posición como centro administrativo rexional durante a época romana.
| Localización | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Capital de | Exipto (3032 a. C.–2707 a. C.)  | |||
| Creación | c. 4000 a. C. | |||
Debido ao seu antigo patrimonio, Tinis seguiu sendo un importante centro relixioso, que alberga a tumba e a momia da divindade rexional. Na antiga cosmoloxía relixiosa, como se ve (por exemplo) no Libro dos mortos, Tinis xogou un papel mítico no ceo.[2]
Aínda que a localización precisa de Tinis é descoñecida, o consenso principal exiptolóxico sitúao nas proximidades da antiga Abidos e a moderna Girga.[3][4][5]
Nome e localización editar
O nome Tinis (Grego: Θίνις) deriva do uso que fai Manetón do adxectivo Tinito para describir ao faraón Menes.[6] Aínda que o correspondente Tinis non aparece no grego, é demandado pola lingua orixinal exipcia[3] e é o nome máis popular entre os exiptólogos.[6][7] Tamén se suxire Tis (Θίς).[8]
A localización máis aceptada de Tinis e na moderna Girga ou nunha cidade veciña, posiblemente El-Birba. Outras propostas para a localización de Tinis abandonáronse a favor de Girga. O consenso exiptolóxico do mainstream continúa localizando a Tinis en Girga,[3][4][5] ou El-Birba [7] (onde se di que se atopou un fragmento de estatua cunha inscrición mencionando a Tinis).[9]
Historia editar
Períodos predinásticos e dinásticos temperás editar
Aínda que nunca se localizou o sitio arqueolóxico de Tinis,[10] hai evidencias da concentración de poboación en Abidos. A rexión de Tinis data do cuarto milenio a.C.[10][11] Tinis tamén se menciona como o máis antigo lugar de enterramento real en Exipto.[12]
Nun momento inicial, a cidade de Abidos cedeu o seu rango político a Tinis, e aínda que Abidos seguiría gozando dunha importancia relixiosa suprema, a súa historia e funcións non se poden entender sen referencia a Tinis. O papel de Tinis como centro da Confederación Tinita (ou dinastía 0) e no período Primeiro período dinástico (especialmente I Dinastía e II Dinastía) [13] está tomada de Manetón,[14] e, segundo Wilkinson (2000), parece ser confirmada pola I dinastía e as tumbas reais da tardía II Dinastía en Abidos, a principal necrópole da rexión.[14]
Reino Antigo ao Segundo Período Intermedio editar
Tal importancia parece ser foi de curta duración: certamente, o papel político nacional de Tinis rematou ao comezo da III Dinastía (c. 2686 a.C.),[15] cando Menfis se converteu no principal centro relixioso e político.[15] Non obstante, Tinis conservou a súa importancia rexional, durante a V Dinastía foi a probable sede do "Supervisor do Alto Exipto, un funcionario administrativo con responsabilidade no val do Nilo ao sur do Delta do Nilo,[16] e ao longo da antigüidade foi a capital homónima do nomo VIII do Alto Exipto e sede do seu nomarca.
Durante as guerras do Primeiro Período Intermedio (c. 2181–c. 2055 a.C.), Ankhtifi, nomarca de Hierakonpolis, esixiu o recoñecemento da súa soberanía do "supervisor do Alto Exipto" en Tinis,[17] e aínda que os muros da cidade, citados na autobiografía de Ankhtifi,[17] aparentemente só eran unha demostración de forza,[17] parece que comprou a neutralidade de Tinis con gran.[18]
Despois da morte de Ankhtifi, Tinis foi o 'nomo' máis setentrional que caeu baixo o dominio de Intef II, o faraón Tebano XI Dinastía (c. 2118– c. 2069 antes de Cristo).[18][19] O progreso ao norte dos exércitos de Tebanos foi detido por Kheti III, faraón Heracleopolitano da IX Dinastía, nunha batalla na propia Tinis[19] que está rexistrada no Ensinamentos do Rei Mericaré,[20] e, ao longo dos anos posteriores de Intef II, a súa guerra contra os Heracleopolitanos e os seus aliados, os nomarcas de Asiut, tivo lugar nas terras entre Tinis e Asiut.[19]
Cando Tebas comezou a gañar vantaxe, Mentuhotep II (c. 2061–C. 2010 antes de Cristo), durante a súa campaña de reunificación, levou a Tinis, que estivera en rebeldía, posiblemente por instigación hercacleopolitana [21] e certamente co apoio dun exército baixo o mando do nomarca de Asiut,[18] firmemente baixo o seu control.[21]
Durante o Segundo Período Intermedio (c. Século XVIII antes de Cristo), Tinis puido experimentar unha autonomía resucitante: Ryholt (1997) propón que a dinastía dos reis de Abidos podería ser chamada mellor "Dinastía Tinita"[22] e que, en todo caso, o seu trono estaba probablemente en Tinis, xa capital do nomo.[23]
Reino Novo e o Período Final editar
O declive da cidade parece que se detivo brevemente durante a XVIII Dinastía (ca. 1550 - c. 1292 antes de Cristo), cando Tinis gozou dunha renovada importancia, baseada na súa conexión xeográfica con diversos oasis [24] de posible importancia militar.[25] Certamente, o cargo de alcalde de Tinis estivo ocupado por varias figuras notables do Reino Novo: Satepihu, que participou na construción dun obelisco para Hatshepsut [26] e el mesmo foi obxecto dunha representación nunha Estatua cúbica;[27] o heraldo Intef, membro indispensable da casa real e compañeiro de viaxe de Thutmose III;[26][28] e Min, titor do príncipe Amenhotep III.[26]
Non obstante, Tinis pasou a ser un asentamento de pouca importancia durante o período histórico.[29] A enganosa referencia nunha estela Asiria do século VII a.C. "Nespamedu, rei de Tinis" non é máis que un reflexo do descoñecemento asirio da sutileza da xerarquía política exipcia.[30]
Por certo, no período romano, Tinis foi substituída como capital do seu nomo por Ptolemaida, talvez desde a fundación da cidade por Tolomeo I.[8]
Relixión editar
Como cada nomo era o fogar e da tumba e da momia do seu Deus, Tinis era o templo e último lugar de descanso de Anhur, cuxos epítetos incluían "touro de Tinis",[31] venerados despois da súa morte [32] como Khenti-Amentiu, e quen, como deus- nomo, foi colocado á cabeza do enclave local.[33]
O sumo sacerdote do templo de Anhur en Tinis foi chamado primeiro profeta,[34] ou xefe de videntes,[35][36] un título que Maspero (1903) suxire é o reflexo da caída de Tinis no status de cidade.[37]
Un dos xefes videntes, Anhurmose, que faleceu no reinado de Merneptah (c. 1213–C 1203 a. C.), rompe coa tradición dos seus antecesores do Reino Novo, que foron enterrados en Abidos, e enterrrouse en Tinis.[38]
A deusa leoa Mehit tamén foi venerada en Tinis,[39][40] e a restauración do seu templo alí durante o reinado de Merneptah foi probablemente supervisada por Anhurmose.[38]
Notas editar
- Referencias
- ↑ Gauthier, Henri. Dictionnaire des Noms Géographiques Contenus dans les Textes Hiéroglyphiques Vol. 6. pp. 59, 77.
- ↑ Massey 1907: 637
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Gardiner 1964: 430 n.1
- ↑ 4,0 4,1 Ryholt 1997: 163 n. 594
- ↑ 5,0 5,1 Strudwick 2005: 509
- ↑ 6,0 6,1 Verbrugghe and Wickersham 2001: 131
- ↑ 7,0 7,1 Bagnall 1996: 334
- ↑ 8,0 8,1 Tacoma 2006: 54 n. 63
- ↑ Wilkinson 2000: 354
- ↑ 10,0 10,1 Anderson 1999: 105
- ↑ Patch 1991
- ↑ Clark 2004: 115
- ↑ Lesley 1868: 154
- ↑ 14,0 14,1 Wilkinson 2000: 67
- ↑ 15,0 15,1 Najovits 2003: 171
- ↑ Bard 1999: 38
- ↑ 17,0 17,1 17,2 Hamblin 2006: 373
- ↑ 18,0 18,1 18,2 Brovarski 1999: 44
- ↑ 19,0 19,1 19,2 Hamblin 2006: 375
- ↑ Parkinson 1999: 225
- ↑ 21,0 21,1 Hamblin 2006: 385
- ↑ Ryholt 1997: 163
- ↑ Ryholt 1997: 165
- ↑ Redford 2003: 176 n. 58
- ↑ Bryan 2006: 104
- ↑ 26,0 26,1 26,2 Bryan 2006: 100
- ↑ Wilkinson 1992: 30
- ↑ Redford 2003: 176
- ↑ Maspero 1903: 331
- ↑ Leahy 1979
- ↑ Pinch 2002: 177
- ↑ Maspero 1903: 163
- ↑ Maspero 1903: 205
- ↑ Maspero 1903: 177
- ↑ Kitchen 2003: 108
- ↑ Frood 2007: 108
- ↑ Maspero 1903: 177 n.1
- ↑ 38,0 38,1 Frood 2007: 107
- ↑ Pinch 2002: 164
- ↑ Frood 2007: 267
Véxase tamén editar
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Tinis  |
Bibliografía editar
- Bagnall, Roger S. (1996) [1993]. Egypt in late antiquity. Princeton: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-01096-0.
- Clark, Rosemary (2004) [2000]. The sacred tradition in ancient Egypt: The esoteric wisdom revealed. Saint Paul, Minnesota: Llewellyn Publications. ISBN 1-56718-129-5.
- Fischer, H. G. (1987–1988). "A parental link between two Thinite stelae of the Herakleopolitan period". Bulletin of the Egyptological Seminar 9: 15–23. Arquivado dende o orixinal o 31 de agosto de 2012. Consultado o 2010-05-21.
- Frood, Elizabeth (2007). Biographical texts from Ramessid Egypt. Atlanta: Society of Biblical Literature. ISBN 978-1-58983-210-7.
- Gardiner, Sir Alan Henderson (1964) [1961]. Egypt of the pharaohs: An introduction. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-500267-6.
- Grimal, Nicolas-Christophe (1992). A history of ancient Egypt. Oxford: Blackwell Publishing Ltd.
- Hamblin, William J. (2006). Warfare in the ancient Near East to c. 1600 BC. Abdingdon: Routledge. ISBN 978-0-415-25589-9.
- Kitchen, Kenneth Anderson (2003). Ramesside inscriptions: Translated and annotated. 4. Oxford: Blackwell Publishing Ltd. ISBN 0-631-18429-5.
- Leahy, A. (1979). "Nespamedu, "king" of Thinis". Göttinger Miszellen (Göttingen) 35: 31–39. Arquivado dende o orixinal o 31 de agosto de 2012. Consultado o 2010-05-21.
- Lesley, John Peter (1868). Man's origin and destiny sketched from the platform of the sciences. Philadelphia: J. B. Lippincott & Co.
- Maspero, Gaston (1903). "History of Egypt". En Sayce, Archibald Henry. History of Egypt, Chaldea, Syria, Babylonia, and Assyria 9. N.p.: Kessinger Publishing.
- Massey, Gerald (1907). Ancient Egypt: The light of the world (PDF) 2. Londres: T. Fisher Unwin.
- Moldenke, Charles Edward (2008) [N.d.]. The New York Obelisk, Cleopatra's Needle. N.p.: BiblioBazaar LLC. ISBN 0-554-62767-1.
- Parkinson, R. B. (1999) [1997]. The Tale of Sinuhe and other ancient Egyptian poems. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-283966-7.
- Patch, Diana Craig (1991). The origin and early development of urbanism in ancient Egypt: A regional study. Philadelphia: University of Pennsylvania.
- Pinch, Geraldine (2002). Handbook of Egyptian mythology. Santa Barbara: ABC-CLIO. ISBN 1-57607-242-8.
- Redford, Donald B. (2003). The wars in Syria and Palestine of Thutmose III. Leiden: Brill. ISBN 90-04-12989-8.
- Ryholt, K. S. B. (1997). The political situation in Egypt during the Second Intermediate Period, c. 1800 – 1550 BC. Copenhagen: Museum Tusculanum Press. ISBN 87-7289-421-0.
- Shaw, Ian (2000). The Oxford history of ancient Egypt. Oxford: Oxford University Press.
- Strudwick, Nigel C. (2005). Texts from the pyramid age. Atlanta: Society of Biblical Literature. ISBN 978-1-58983-138-4.
- Tacoma, Laurens E. (2006). Fragile hierarchies: The urban elites of third century Roman Egypt. Leiden: Brill. ISBN 90-04-14831-0.
- Wilkinson, Richard H. (1992). Reading Egyptian art: A hieroglyphic guide to ancient Egyptian painting and sculpture. Londres: Thames & Hudson.
- Wilkinson, Toby A. H. (2000) [1999]. Early Dynastic Egypt. Abingdon: Routledge. ISBN 0-415-26011-6.[Ligazón morta]
- Verbrugghe, Gerald P.; Wickersham, John M. (2001) [1996]. Berossos and Manetho, introduced and translated: Native traditions in ancient Mesopotamia and Egypt. Ann Arbor: The University of Michigan Press. ISBN 0-472-10722-4.