Tanax

O Tanakh (do acrónimo hebreo תַּנַךְ tanax), tamén coñecido como Mikrá, é o conxunto dos vinte e catro libros sacros canónicos no xudaísmo. Divídese en tres grandes partes: a Torá (Lei), os Nevi'im (Profetas) e os Ketuvim (Escritos). Os textos están escritos maioritariamente en hebreo antigo, aínda que tamén hai pasaxes en arameo antigo (Libro de Daniel, Libro de Esdras, e outros). O texto hebreo tradicional recibe o nome de texto masorético.

Páxina 7b da Biblia hebrea Kennicott, elaborada en 1476 na Coruña

O Tanax constitúe aquilo que os cristiáns denominan Antigo Testamento. Para os católicos, con todo, o Antigo Testamento compono 46 libros en lugar de 24. As Igrexas protestantes inclúen 39 libros no Antigo Testamento, omitindo 7 libros coñecidos como Deuterocanónicos. En ambos os casos, as cifras derivan, polo menos en principio, dunha diferente repartición do conxunto do texto orixinal.

Historia

A lista (ou canon) de libros bíblicos hebreos inspirados quedou establecida definitivamente para o xudaísmo no século II da era cristiá, polo consenso dun grupo de sabios rabinos que conseguiran escapar do asedio de Xerusalén no ano 70 e que fundaran una escola en Yamnia. A estes libros coñéceselles como protocanónicos, e forman o Canon Palestinense ou Tanax.

Este canon significou o rexeitamento dalgúns libros, que pasaron a coñecerse como deuterocanónicos, que un grupo de mestres xudeus incluíra no Canon de Alexandría ou Biblia do Setenta no século II a. C. A forma “deuterocanónico” significa ‘segundo canon’ en contraste co termo “protocanónico” que significa ‘primeiro canon’. Con todo o primeiro canon, en orde cronolóxica, foi o de Alexandría.

Orde do Tanax

Os libros no Tanax agrúpanse en tres conxuntos: a Lei ou Instrución (Torá), os Profetas (Nevi'im) e os Escritos (Ketuvim). A continuación enuméranse os libros que pertencen a cada apartado:

Mulleres lendo a Torá

A Torá coñécese tamén como o Pentateuco, do grego πέντε, pente, ‘cinco’, e τεῦχος, teûxos, ‘funda para libros’; proveniente do hebreo חֲמִשָּׁה חֻמְשֵׁי תּוֹרָה, Xamishá Xumshei Torá, ‘o cinco quintos da Torá’ ou simplemente חֻמָּשׁ, Xumash, ‘cinco’, una conxugación de חמש (Xamesh).

1. Xénese (בֵרֵאשִׁית) [bereshit ‘no comezo’]
2. Éxodo (שְמוֹת) [shmot ‘nomes’]
3. Levítico (וָיִקְרָא) [vaikrá ‘(e) chamouno’]
4. Números (בַמִדְבָר) [bamidbar ‘no deserto’]
5. Deuteronomio (דְבָרִים) [dvarim ‘palabras’]

Nevi'im (נְבִיאִים) ou os Profetas

1. Xosué (יֵהוֹשע) ou (יֵהוֹשוּע) [Yehoshua ‘Yeho (nome de Deus) é salvación’, ‘salvador’]
2. Xuíces (שוֹפְטִים) [Shoftim ‘xuíces’]
3. Samuel (I Samuel e II Samuel) (שְמוּאֶל) [Shmuel ‘Deus escoita’]
4. Reis (I Reis e II Reis) (מֶלַכִים) [melaxim ‘reis’]
5. Isaías (יֶשַעָיה) [Yeshayah ‘ Yah (nome De Deus) salvará’] ou (יֶשַעָיהוּ) [Yeshayahu]
6. Xeremías (יִרְמִיה) [Irmiya ‘ Xa (nome De Deus) levanta’] ou (יִרְמִיהוּ) [Irmiyahu]
7. Ezequiel (יֶחֵזְקֵאל) [Yexezquel ‘Deus fortalecerá’]
8. O libro dos 12 profetas menores: (תְרֶי עַשַר) [treyə asar, en arameo, ‘doce’]
   • Oseas (הוֹשֶע) [Hoshe'a ‘salvou’]
   • Xoel (יוֹאֶל) [‘El é Deus’]
   • Amós (עַמוֹס) [Amos ‘ocupado’, ‘o que leva a carga’]
   • Abdías (עוֹבַדְיה) [Ovadyah ‘Servo de Yah (nome De Deus)’]
   • Xonás (יוֹנַה) [Yonah ‘pomba’]
   • Miqueas (מִיכַה) [Mixah, hai quen pensan que significa ‘quen como Yah?’]
   • Nahum (נַחוּם) [Naxum ‘confortado’]
   • Habacuc (חָבַקוּק) [Xavaquq, una planta, en acadio, ou ‘abrazado’]
   • Sofonías (צְפַנְיה) [Tzfaniyah ‘norte De Yah ’,ocultado de Yah’ ou ‘auga de Yah’]
   • Hageo (חָגַי) [Xagai ‘descanso’ en linguas semíticas, ‘o meu descanso’ en hebreo]
   • Zacarías (זכַרְיה) [Zakhariyah ‘Yah(nome De Deus) acórdase’]
   • Malaquías (מַלְאַכָי) [Malaxí ‘o meu mensaxeiro’, ou ‘o meu anxo’]

Conxunto dos rolos da Tanax abertos

Ketuvim (כְּתוּבִים) ou os Escritos

1. Salmos (תְּהִילִים) [Tehilim ‘encomios’]
2. Proverbios (מִשְׁלֵי) [Mishlei ‘parecerse’, ‘ser semellante’; na súa forma intensiva, ‘comparar’, ‘asemellar’]
3. Xob (אִיּוֹב) [Iyov ‘aquel que soporta penalidades’]
4. O Cantar de Cantárelos (שִׁיר הַשִּׁירִים) [Shir HaShirim —superlativo— ‘o máis fermoso dos cantos’, ‘o canto por excelencia’]
5. Rut (רוּת) [Rut ‘a compañeira fiel’]
6. Lamentacións (איכה) [Eixá]
7. Eclesiastés (קֹהֶלֶת) [Qohéleth ‘o congregador’]; (ἐκκλησιαστής) [Ekklesiastés ‘membro da congregación’ ou ‘membro da asemblea’]
8. Ester (אסתר) [Ester] ou (הדסה) [Hadasa] [‘mirto’, ‘arrayán’ ou ‘murta’], [Ester, en asirio-babilónico, ‘astro’ ou ‘estrela’]
9. Daniel (דָּנִיּאֵל) [Daniyyel ‘Deus é o meu Xuíz’ ou ‘xuízo de Deus’].
10. Esdras (עזרא) [Ezrá ‘ao que Deus axuda’] e Nehemías (נְחֶמְיָה) [Nexemiá ou Nexemiahu ‘reconfortado por Deus’]
11. Crónicas (I Crónicas e II Crónicas) [Divrei HaYamim Alef, Bet]

Véxase tamén

Outros artigos

• Torá
• Antigo Testamento
• Biblia
• Septuaginta
• Talmud