Sofena
Sofena ou Sofene (en armenio, Ծոփք, Copʿkʿ; en grego antigo, Σωφηνή; romanizado como Sōphēnē) foi unha provincia do reino antigo de Armenia, localizada no suroeste do reino, e tamén foi unha provincia do Imperio Romano. A rexión atópase no sueste da actual Turquía.[1]
Denominación editar
Tamén foi denominada Shahuni ou Tsopq, aínda que ese era o nome dunha rexión concreta, acabou aplicandose a toda a zona norte comprendida entre Melitene e Amida, o espazo entre o val do Éufrates e a cabeceira do Tigris.
Historia editar
A rexión formou parte do reino de Ararat (Urartu) durante os séculos VIII e VII a. C. A comezo do século VIII a. C., o rei Argishtis I de Urartu conseguiu incorpora-la rexión no seu reino e reasentou a moitos dos seus habitantes na cidade recentemente creada de Erebuni (actual Iereván, a capital de Armenia).
Polo 600 a. C., Sofena, formou parte do antigo Reino de Armenia, creado recentemente pola dinastía Oróntida. Esta dinastía actuou como sátrapas de Armenia, primeiro baixo o Imperio Medo e, máis tarde, baixo o Imperio Aqueménida.
Despois de que as campañas de Alexandre o Grande, no 330 a. C., provocasen a caída do imperio Aqueménida, Sofena, foise helenizando e no ano 316 a. C. pasou a formar parte do reino independente, de novo, da Grande Armenia con Orontes III.[2]
Principiando o século III a. C., instigados polo Imperio Seleúcida, que tentaba debilita-lo reino de Armenia, Sofena, esgazouse do Reino da Grande Armenia para crea-lo reino de Sofena. Este reino, que incluía tamén a Comaxena, estivo gobernado por unha póla da dinastía real armenia dos Oróntidas. Pouco despois, os seleúcidas facilitaron a separación de Comaxena do reino que quedou formado, exclusivamente, por Sofena. Ao redor do 200 a. C., no seu intento de someter por fin a Armenia, o rei seléucida Antíoco III conquistou tanto a Grande Armenia como Sofena, puxo remate a dinastía oróntida e colocou a dous xenerais de nome irania como gobernadores-estrategos nos respectivos reinos: Artaxias I (Artashes) na Grande Armenia e Zariadres (Zareh), en Sofena.[3] Trala derrota de Antíoco polos romanos na batalla de Magnesia no 190 a. C., e o establecemento da paz de Apamea no 188 a. C., tanto Zariadres como Artaxias declaráronse independentes adoptando o título de reis e quedando baixo a protección do Senado romano[3] e chegaron a crear cadansúa respectiva dinastía. Zariadres e os seus descendentes gobernaron o Reino de Sofena até que foi reunido coa Grande Armenia por Tigranes o Grande nos anos 80 a. C. As pólas da dinastía oróntida continuaron gobernando partes de Sofena despois de que, esta, fose anexionada pola Grande Armenia.[4]
Cyril Toumanoff identifica a Sofena como o dominio dun dos catro bdeshkhs do Reino de Armenia.[4] Os bdeshkhs eran nobres de alto rango responsables da defensa das fronteiras do Reino de Armenia.
Dominio romano editar
Sofena foi separada da Grande Armenia en varias ocasións por Roma.[4] Pompeio deulle Sofena a Tigranes o Mozo despois de derrotar ao seu pai Tigranes o Grande para, posteriormente, cederlla a Ariobarzanes I de Capadocia.[4][5] Ao redor do ano 54, os romanos instalaron a Sohaemus de Emesa como rei de Sofena.[6]
Despois diso, Sofena volveu ao control armenio, pero definitivamente pasou baixo control romano de novo no 298.[4] Coa partición de Armenia entre Roma e Persia no 387, Sofena quedou baixo influencia romana e, finalmente, converteuse nunha provincia do Imperio Romano, a súa capital foi Amida (actual Diyarbakır); e durante o Baixo Imperio, foi unha provincia da diocese do Ponto.
Provincia de Armenia editar
No 530, Sofena, baixo o nome de Čorrord Hayk' ("Cuarta Armenia")[7] ou Cop'ac' Kołmn ("rexión de Cop'k") foi a segunda provincia do Reino de Armenia, segundo Anania de Shirak. Como tal, constaba de oito distritos ou cantóns (gavar, գավառ):
- Xorjean (Խորձեան);
- Hašteank (Հաշտեանք);
- Pałnatun (Պաղնատուն);
- Balahovit (Բալահովիտ) / Aršamašat (Արշամշատ);
- Cop’k’ P’ok’r (Ծոփք Փոքր) / Cop’k’ Šahuneac’;
- Anjit (Անձիտ) / Hanjit;
- Dēgik (Դեգիք);
- Gawrēk’ (Գավրէք).
A zona permaneceu ocupada até o xenocidio armenio de 1915.[8]
Notas editar
- ↑ The History of Rome By Theodor Mommsen, William Purdie Dickson.
- ↑ Grousset 1984, p. 79
- ↑ 3,0 3,1 Grousset 1984, p. 80
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Toumanoff 1963, pp.166–167
- ↑ Richardson, Peter, Univ of South Carolina Press, 1996, p. 96.
- ↑ Swain 1996, p. 304.
- ↑ Xosué o Estilita 2000, p. 54
- ↑ Armenian Soviet Encyclopedia
Véxase tamén editar
Bibliografía editar
- Grousset, René (1984). Histoire de l'Arménie. Colección: Grande bibliothèque Payot (en francés). Lausana: Payot. ISBN 2-228-13570-4.
- Toumanoff, Cyril (1963). Studies in Christian Caucasian history (en inglés). Washington D.C.: Georgetown University Press.
- Swain, Simon (1996). Hellenism and Empire: Language, Classicism, and Power in the Greek World, Ad 50-250 (en inglés). Oxford / Nova York: Clarendon Press /Oxford University Press. ISBN 9780198147725.
- Xosué o Estilita (2000). The Chronicle of Pseudo-Joshua the Stylite. Colección: Translated Texts for Historians) (en inglés). (Introdución e tradución de Frank R. Trombley e John W. Watt). Liverpool: Liverpool University Press. ISBN 0-85323-585-6. OL 18121863M.