Satyajit Ray

Satyajit Ray (bengalí সত্যজিত রায় ou সত্যজিৎ রায় Shottojit Rae ), nado en Calcuta o 2 de maio de 1921 e finado na mesma cidade o 23 de abril de 1992, foi un director de cinema indio, así mesmo tamén desenpeñou a función de ilustrador, editor, escritor, deseñador gráfico e crítico de cinema.

Satyajit Ray

Nome orixinal	(bn) সত্যজিৎ রায়
Biografía
Nacemento	2 de maio de 1921 Calcuta (Raj Británico)
Morte	23 de abril de 1992 (70 anos) Calcuta, India
Causa da morte	Doenza cardiovascular
Datos persoais
Residencia	Calcuta
País de nacionalidade	India (1950–)
Relixión	Hinduísmo
Educación	Presidency University (en) - economía (–1939) Ballygunge Government High School (en) Visva-Bharati University (en) Universidade de Calcuta
Actividade
Ocupación	director de cinema , escritor de literatura infantil , compositor de cancións , pintor , poeta , director de fotografía , crítico de cinema , xornalista , montador , escritor , letrista , compositor , guionista , produtor de cinema , realizador
Período de actividade	1950 - 1991
Influencias	Jean Renoir, John Ford, Rabindranath Tagore e Vittorio De Sica
Lingua	Lingua hindi, lingua inglesa e lingua bangla
Familia
Cónxuxe	Bijoya Ray (1949–1992)
Fillos	Sandip Ray (en)
Pais	Sukumar Ray (pt)   e Suprabha Ray (en)
Premios (1993)  National Film Award for Best Screenplay (en) , premiado polo traballo The Broken Journey (en) ../... 65+
Páxina web	satyajitray.org

É recoñecido como un dos grandes creadores de cinema do século XX. Ray dirixiu 36 filmes, incluíndo longametraxes, documentais e curtametraxes. Tamén foi escritor de ficción, editor, ilustrador, calígrafo, compositor, deseñador gráfico e crítico de cinema. Escribiu varios relatos e novelas, principalmente para nenos e adolescentes. O detective Feluda e o Professor Shonku, científico nas súas historias de ficción científica, son personaxes populares creados por el.

Ray recibiu numerosos premios durante a súa carreira, incluídos trinta e dous premios nacionais da India, un León de Ouro, un Oso de Ouro, dous Osos de Prata e un Óscar Honorífico en 1992. O goberno da India outorgoulle o Bharat Ratna, a súa máis alta condecoración para un civil, en 1992.

Traxectoria

Infancia

Satyajit Ray de neno

A liña xenealóxica de Satyajit Ray pode seguirse durante polo menos dez xeracións. O seu avó, Upendrakishore Raychowdhury, foi ilustrador, escritor, editor, filósofo, astrónomo afeccionado e tamén líder do Brahmo Samaj, movemento social e relixioso da Bengala do século XIX. Sukumar Ray, fillo de Upendrakishore, foi un escritor bengalí de literatura infantil e pioneiro do verso absurdo, ademais de ilustrador e crítico. Satyajit naceu de Sukumar e Suprabha Ray en Calcuta, mais Sukumar faleceu cando o neno apenas tiña tres anos de idade e a familia tivo que sobrevivir grazas aos precarios ingresos de Suprabha. Ray estudou economía no Presidency College de Calcuta, aínda que sempre amosara interese polas belas artes. En 1940 a súa nai insistiu en que fose estudar á Universidade Visva-Bharati de Santiniketan, fundada por Rabindranath Tagore e, aínda que Ray se amosou reticente debido ao seu amor por Calcula e á mala impresión que tiña da vida intelectual en Santiniketan, a persuasión da súa nai e o seu respecto por Tagore acabaron por convencelo. Alí, Ray comezou a apreciar a arte oriental. Máis adiante admitiu canto aprendera dos coñecidos pintores Nandalal Bose e Benode Behari Mukherjee, sobre os que chegou a producir un filme documental, The Inner Eye. Polas súas visitas a Ajantā, Ellora e Elephanta, Ray desenvolveu a súa admiración pola arte hindú.

Comezos

Ray abandonou Santiniketan en 1943, sen rematar a carreira de cinco anos, por causasa amorosas e volveu a Calcuta, onde conseguiu un emprego na axencia de publicidade británica D. J. Keymer. Foi contratado como «aprendiz de visualizador», gañando tan só oito rupias mensuais. Aínda que por unha banda o deseño visual era algo achegado ao espírito de Ray e polo xeral era ben tratado, notábase unha gran tensión entre os empregados británicos e os indios da compañía (os primeiros estaban moito mellor pagados), á parte de que Ray pensaba que «os clientes eran xeralmente estúpidos», o que lle causou problemas. Arredor de 1943 Ray colaborou con Signet Press, unha nova firma publicitaria iniciada por D. K. Gupta. Gupta encargou a Ray a creación de deseños de portadas para libros e concedeulle plena liberdade artística. Ray deseñou as portadas de moitos libros, incluído Man-eaters from Kumaon, de Jim Corbett, e The discovery of India de Jawaharlal Nehru. Tamén traballou nunha versión infantil de Pather Panchali, un clásico bengalí de Bibhutibhushan Bandopadhyay, renomeado como Am Antir Bhepu. Este traballo influíu profundamente en Ray e converteuse no tema do seu primeiro filme. Ademais de deseñar a portada, tamén ilustrou o libro, e moitas desas ilustracións atoparon finalmente un lugar na súa primeira longametraxe.

Ray, con 22 anos, en Santiniketan

Xunto con Chidananda Dasgupta e outros, Ray fundou Calcutta Film Society en 1947, mediante a que puido ver moitos filmes estranxeiros. Trabou amizade con algúns soldados norteamerianos estacionados en Calcuta durante a segunda guerra mundial e estes informábano dos últimos filmes estadounidenses que proxectaban na cidade. Durante ese período tamén coñeceu un empregado da RAF, Norman Clare, con quen compartiu a mesma paixón polo cinema, o xadrez e a música clásica occidental.

En 1949 Ray contraeu matrimonio de forma pouco ortodoxa (e ilegal) con Bijoya Das, a súa curmá e grande amor. A parella tivo un fillo, Sandip, que tamén foi director de cinema. Ese mesmo ano chegou a Calcuta Jean Renoir para rodar a súa película Le Fleuve, para a que Ray axuda a atopar localizacións. Así entabla relación co director francés, quen o anima a comezar a rodaxe de Pather Panchali.

A determinación de converterse en cineasta tomouna en 1950 durante unha estancia de tres meses en Londres durante os que traballou na oficina principal de D. J. Keymer, e nos que visionou 99 películas unha delas, Ladrón de bicicletas, obra clave do neorrealismo italiano do director italiano Vittorio De Sica.

Como cineasta

Satyajit Ray en Nova York en 1981.

Estreouse no cine co filme Pather Panchali (A canción do camiño), que gañou once premios internacionais, incluíndo o de Mellor documento humano no Festival Internacional de Cine de Cannes. Pather Panchali era unha obra clásica da literatura bengalí en cuxa edición infantil traballara coma debuxante e deseñador, que describe o crecemento dun xove, Apu, dunha pequena poboación de Bengala. Este traballo forma, xunto a Aparajito e Apur Sansar a Triloxía de Apu, a obra mestra de Ray.

Pese ao carácter humanista universal dos traballos de Ray, a realidade socioeconómica de Bengala márcao profundamente. A vida das diversas clases sociais de Bengala, o conflito dos novos e antigos valores e os efectos das cambiantes condicións económicas e políticas da India son temas recorrentes na súa obra.

Cambios de rumbo e anos finais

Ray dende 1965 dirixiu filmes de detectives, de ficción científica e dramas históricos. A esta variedade de temas uniuse unha considerábel experimentación formal. Manifestou así, en paralelo, os cambios de rumbo na vida da India contemporánea. Considérase que o seu mellor filme deste período é Nayak (1966), onde narrou como un coñecido actor falaba nun tren cunha xornalista durante vinte e catro horas seguidas. Traballou de novo con Sharmila Tagore e tivo éxito no festival de Berlín, mais non comercial.

En 1967, escribiu o guión do filme The Alien, baseado nol relato Bankubabur Bandhu, que escribira en 1962 para a revista Sandesh, da súa propia familia. Finalmente o proxecto tratou de producilo Columbia Pictures con Peter Sellers e Marlon Brando; Ray non foi pagado por el. Logo, Ray proxectou outros filmes que tampouco levou a cabo, como adaptacións do relato épico Mahābhārata, e da novela de E. M. Forster, A Passage to India. Non obstante, en 1969 realizou o seu filme máis comercial, mais tamén con dificultades financeiras. Estaba baseado nun relato para nenos escrito polo seu avó, Goopy Gyne Bagha Byne, e era un filme musical e de fantasía.

Posteriormente, levou ao cinema unha novela no poeta e narrador Sunil Gangopadhyay, Aranyer Din Ratri, en que un mozo da cidade vai ao bosque de vacacións. Sobre o filme dixo Robin Wood, "unha simple secuencia [do filme]... ofrecería material para un curto ensaio".

Se con Aranyer, Ray se dirixía á vida bengalí do seu tempo, completou o seu relato na Triloxía de Calcuta, formada por Pratidwandi (1970), Seemabaddha (1971) e Jana Aranya (1975); os tres filmes foron concibidos separadamente, mais teñen conexións temáticas entre todos eles. Pratidwandi trata dun novo licenciado que é un idealista, e que se vai desilusionando, mais sen chegar a corromperse; Ray introduciu un estilo elíptico, ás veces con soños e miradas cara a atrás no relato. Jana Aranya amosa un mozo inmerso na corrupción. En Seemabaddha retrata un home de éxito, de moralidade dubidosa, sacrificada á súa carreira. Así mesmo, na década de 1970, Ray adaptou dous dos seus relatos populares de detectives. Aínda que dirixidos a nenos e mozos, tanto Sonar Kella como Joy Baba Felunath teñen eco na crítica.

En 1977, Ray completou Shatranj Ke Khiladi, filme de grande orzamento, que rodou en hindi e que estaba baseado nun relato de Munshi Premchand. Lembra a rebelión india de 1857 a través de dous xogadores. Sempre lle fascinara o xadrez.

En 1980, rodou a continuación de Goopy Gyne Bagha Byne, con Hirak Rajar Deshe, de intención política. O reinado do rei de diamantes, ou Hirok Raj, constitúe unha alusión á India con Indira Gandhi no momento de emerxencia nacional (1975-1977). A continuación, coa súa curtametraxe Pikoor Diary e co seu filme Sadgati, en hindi, rematou a etapa tardía de madureza.

En 1983, Ray sufriu un grave ataque ao corazón e tivo que limitar fortemente o seu traballo nos seguintes anos. Por iso Ghare Baire tivo que ser completada en 1984 coa axuda do seu fillo, que era o cámara; tratábase dun relato de Tagore que narraba os perigos do fervente nacionalismo. En 1987 realizou o documental Sukumar Ray sobre o seu pai.

Nos tres últimos filmes de Ray hai máis diálogo. Son Ganashatru, que adapta unha peza de Henrik Ibsen; Shakha Proshakha, de 1990, onde retomou a súa forma particular de expresarse; e Agantuk, de aparencia liviá, onde mostra as lacras da civilización a través do relato da visita dun tío á súa sobriña en Calcuta.

Legado

Ray dirixiu 37 filmes, incluíndo longametraxes, documentais e curtametraxes. Tamén foi escritor de ficción, editor, ilustrador, deseñador gráfico e crítico de cine. Esta versatilidade expresábase no feito de ue Ray realizaba o guión, o casting, a composición da música, a dirección artística, a edición e deseño dos créditos e o material publicitario da maior parte da súa obra.

Ray recibiu moitos premios importantes na súa carreira, incluíndo 32 premios nacionais indios de Cine, varios premios en festivais e certames internacionais sendo o principal deles un Oscar Honorífico pouco antes da súa morte, en 1992. A súa obra tamén foi obxecto dunha retrospectiva no Museo de Arte Moderna de Nova York no ano 1981.

Filmografía

Lenda

Documental

Curtametraxe

§

Telefilme ou serie de televisión

Lista de filmes dirixidos por Satyajit Ray

Ano	Título orixinal (Título internacional)	Lingua(s)	Produtor	Músico	Guionista	Escritor	Outras tarefas
1955	Pather Panchali (A Song of the Little Road)	Bengalí			Si
1956	Aparajito (The Unvanquished)	Bengalí	Si		Si
1958	Parash Pathar (The Philosopher's Stone)	Bengalí			Si		Diálogos
1958	Jalsaghar (The Music Room)	Bengalí	Si		Si		Distribuidor
1959	Apur Sansar (The World of Apu)	Bengalí	Si		Si		Distribuidor
1960	Devi (The Goddess)	Bengalí	Si		Si		Distribuidor
1961	Teen Kanya  • The Postmaster  • Monihara  • Samapti ( Three Daughters / Two Daughters  • The Postmaster  • The Lost Jewels  • The Conclusion)	Bengalí	Si	Si	Si		Distribuidor
1961	Rabindranath Tagore (Rabindranath Tagore)	Inglés			Si		Narrador
1962	Kanchenjungha (Kanchanjangha)	Bengalí		Si	Si
1962	Abhijan (The Expedition)	Bengalí		Si	Si
1963	Mahanagar (The Big City)	Bengalí		Si	Si
1964	Charulata (The Lonely Wife)	Bengalí		Si	Si
1964	Two (Two)	Mudo		Si	Si
1965	Kapurush-O-Mahapurush  • Kapurush  • Mahapurush (  • The Coward  • The Holy Man)	Bengalí		Si	Si
1966	Nayak (The Hero)	Bengalí		Si	Si
1967	Chiriyakhana (The Zoo)	Bengalí		Si	Si		Letrista
1968	Goopy Gyne Bagha Byne (The Adventures of Goopy and Bagha)	Bengalí		Si	Si		• Deseñador do vestiario  • Letrista
1969	Aranyer Din Ratri (Days and Nights in the Forest)	Bengalí		Si	Si
1970	Pratidwandi (The Adversary)	Bengalí		Si	Si
1971	Seemabaddha (A Company Limited)	Bengalí		Si	Si
1971	Sikkim (Sikkim)	Bengalí		Si	Si		• Narrador  • Deseñador do son
1972	The Inner Eye (The Inner Eye)	Bengalí		Si	Si		• Narrador  • Deseñador do son
1973	Ashani Sanket (The Distant Thunder)	Bengalí		Si	Si
1974	Sonar Kella (The Fortress)	Bengalí		Si	Si	Si
1975	Jana Aranya (The Middleman)	Bengalí		Si	Si
1976	Bala (Bala)	Inglés		Si	Si		Narrator
1977	Shatranj Ke Khilari (The Chess Players)	• Hindi  • Urdú  • Inglés		Si	Si		Diálogos
1979	Joi Baba Felunath (The Elephant God)	Bengalí		Si	Si	Si
1980	Hirak Rajar Deshe (The Kingdom of Diamonds)	Bengalí		Si	Si		• Director artístico  • Deseñador do vestiario  • Letrista
1980	Pikoo § (Pikoo's Day)	Bengalí		Si	Si	Si
1981	Sadgati (The Deliverance)	Hindi		Si	Si		Diálogos
1984	Ghare Baire (The Home and The World)	Bengalí		Si	Si
1987	Sukumar Ray (Sukumar Ray)	Bengalí		Si	Si
1990	Ganashatru (An Enemy of the People)	Bengalí		Si	Si
1992	Shakha Proshakha (The Branches of the Tree)	Bengalí	Si	Si	Si		Distribuidor
1992	Agantuk (The Stranger)	Bengalí		Si	Si	Si

Notas

Referencias

Véxase tamén

Bibliografía

• Biswas, M, ed. (2006). Apu and after: Revisiting Ray's cinema. Seagull Books. ISBN 978-1-905422-25-8. 
• Cooper, D (2000). The Cinema of Satyajit Ray: Between Tradition and Modernity. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-62980-5. 
• Dasgupta, C (1996). The cinema of Satyajit Ray. Penguin India. ISBN 978-0-14-024780-0. 
• Ganguly, S (2001). Satyajit Ray: In search of the modern. Indialog. ISBN 978-81-87981-04-6. 
• Y, Ishaghpour (2002). Satyajit Ray, l'Orient et l'Occident. Volume 24 of Les essais. Différence. ISBN 978-2-7291-1401-5. 
• Mitra, S (1983). "The Genius of Satyajit Ray". India Today. 
• Nandy, A (1995). "Satyajit Ray's Secret Guide to Exquisite Murders". The Savage Freud and Other Essays on Possible and Retrievable Selves. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-04410-1. 
• Nyce, B (1988). Satyajit Ray: A Study of His Films. Praeger Publishers. ISBN 978-0-275-92666-3. 
• Ray, S (1993). Our films, their films (3 ed.). Asia Book Corp of Amer. ISBN 978-0-86311-317-8. 
• Ray, S (1994). My Years with Apu. Viking. ISBN 978-0-670-86215-3. 
• Ray, S (2005). Speaking of films. Penguin India. ISBN 978-0-14-400026-5. 
• Robinson, A (2003). Satyajit Ray: The Inner Eye: The Biography of a Master Film-Maker. I. B. Tauris. ISBN 978-1-86064-965-3. 
• Robinson (2005). Satyajit Ray: A Vision of Cinema. I. B. Tauris. ISBN 978-1-84511-074-1. 
• Rushdie, S (1992). Imaginary Homelands. Penguin. ISBN 978-0-14-014036-1. 
• Santas, Constantin (2002). Responding to film: A Text Guide for Students of Cinema Art. Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-8304-1580-9. 
• Seton, Marie (1971). Satyajit Ray: Portrait of a director. Indiana University Press. ISBN 978-0-253-16815-3. 
• Wood, R (1972). The Apu trilogy. November Books Ltd. ISBN 978-0-85631-003-4. 

Outros artigos

• Neorrealismo
• Bengala
• Humanismo
• Rabindranath Tagore

Ligazóns externas

• Fichan a IMDb (en inglés)
• satyajitray.org (en inglés)
• Fundación Satyajit Ray (en inglés)
• Satyajit Ray Film and Study Center Arquivado 13 de marzo de 2007 en Wayback Machine. (en inglés)
• Artigo (en inglés)
• Biografía en biografiasyvidas.com (en castelán)