San Tomé de Insua, Vila de Cruces

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: San Tomé e Insua (homónimos).

San Tomé de Insua é unha parroquia que se localiza no concello pontevedrés de Vila de Cruces na comarca do Deza. Segundo o IGE en 2012 tiña 131 habitantes (71 mulleres e 60 homes), distribuídos en 8 entidades de poboación, o que supón unha diminución en relación ao ano 1999 cando tiña 220 habitantes.

San Tomé de Insua
O río Ulla ao seu paso pola vella ponte San Xusto asolagada.
Concello	Vila de Cruces
Provincia	Pontevedra
Coordenadas	42°50′24″N 8°12′11″O
Poboación	131 hab. (2012)
Entidades de poboación	8
[ editar datos en Wikidata ]

Xeografía

A parroquia ocupa unha franxa do río Ulla, de chan fértil pero difícil de cultivar pola súa configuración. A súa climatoloxía morna permítelle gozar de grandes masas forestais.

Historia

O nome de Insua procede da medieval Insula Laonio, un territorio propiedade da Igrexa de Santiago cando menos desde o século XI, que estaba limitado ó norte pola confluencia do Arnego co Ulla e tiña a súa fronteira meridional na Serra do Carrio.

Na memoria local pervive o recordo da poderosa casa dos Lodeiros de Xordedo, que cobraban en renda un quinto de todos os cereais colleitados entre a taberna de Rebordaos e o coto da Madanela.

Patrimonio

En Insua está a ponte de San Xusto, que ata os anos sesenta era o único lugar que permitía cruzar o Ulla, a miúdo con grandes riscos. Foi arrasada e reconstruída en numerosas ocasións desde a Idade Media.

Hai unha ermida en Xordedo dedicada á Santa Cruz e outra en Dorvisón dedicada á Virxe das Dores.

Festas

Na ermida da Santa Cruz celébrase unha romaría o 14 de setembro. Era un vello costume que na fonte que mana ao seu lado colleran os devotos auga para bendicir os seus campos.

Galería de imaxes

• 
  A vella Ponte de San Xusto.
• 
  Nova ponte de San Xusto.

Lugares e parroquias

Lugares de San Tomé de Insua

Lugares da parroquia de San Tomé de Insua no concello de Vila de Cruces (Pontevedra)
Castro | O Couto | Dorvisón | Nogueiras | Souto | Vilanova | Vilar | Xordedo

Véxase tamén

Outros artigos

• Lugares de Vila de Cruces