Rexións militares de España
As rexións militares foron unha subdivisión administrativa de tipo militar que existiron en España desde o século XVIII até finais do século XX. Constituían unha subdivisión territorial en canto á asignación de recursos humanos e materiais con vistas á defensa, polo que as rexións militares respondían a un modelo de defensa territorial determinado de cada país.
Exército de Terra
editarEn España, cada rexión militar estaba mandada por un capitán xeneral e as guarnicións estaban compostas por rexementos, os cales se agrupaban en brigadas e divisións, mandadas polos respectivos xenerais de brigada ou de división, ou por tenentes xenerais. Existían tamén unidades auxiliares e non combatentes (por exemplo sanidade, intendencia, etc.) e outras unidades combatentes non agrupadas en rexementos e que dependían directamente do capitán xeneral (por exemplo as forzas aéreas ou navais).
Durante o reinado de Filipe V de España foi revitalizada a antiga figura do capitán xeneral, responsable do exército real presente na súa xurisdición.
A división de España en capitanías xenerais data de 1705, cando se axustaron aos antigos reinos que constituían a Monarquía Hispánica. Tratábanse de trece rexións: Andalucía, Aragón, Burgos, Canarias, Castela a Vella, Cataluña, Estremadura, Galicia, Costa de Granada, Guipúscoa, Mallorca, Navarra e Valencia. En 1714 créase a Capitanía Xeneral de Castela a Nova a partir da Comisaría Xeneral da Xente de Guerra de Madrid.[1]
En 1898 volveuse a dividir o territorio peninsular en sete novas rexións militares, á vez que se constituíron as Comandancias Xenerais de Baleares, Canarias, Ceuta e Melilla. En 1907 reestrutúranse as capitanías xenerais, recibindo o nome de rexións militares.
Segunda República
editarDurante a II República, unha das reformas militares do político e ministro Manuel Azaña consistiu en suprimir as rexións militares, creando no seu lugar as divisións orgánicas mandadas por un xeneral de división.[2]
Franquismo
editarTras a guerra civil española e a instauración da ditadura franquista, mediante o Decreto de 4 de xullo de 1939 do Ministerio de Defensa Nacional estabeleceuse oficialmente a división administrativa en rexións militares e o ámbito de xurisdición das mesmas.[3] Así pois, quedaron estabelecidas as seguintes rexións:
| Rexións militares de España (1939-1984) | |
| I | Primeira Rexión Militar, capitanía xeneral de Madrid. |
| II | Segunda Rexión Militar, capitanía xeneral de Sevilla. |
| III | Terceira Rexión Militar, capitanía xeneral de Valencia. |
| IV | Cuarta Rexión Militar, capitanía xeneral de Barcelona. |
| V | Quinta Rexión Militar, capitanía xeneral de Zaragoza. |
| VI | Sexta Rexión Militar, capitanía xeneral de Burgos. |
| VII | Sétima Rexión Militar, capitanía xeneral de Valladolid. |
| VIII | Oitava Rexión Militar, capitanía xeneral da Coruña. |
| IX | Novena Rexión Militar, capitanía xeneral de Granada. |
No caso da IX Rexión, esta non aparecía na nova estrutura de 1939. Durante o curso da segunda guerra mundial, debido ao desembarco aliado no Norte de África en novembro de 1942, estabeleceuse a creación desta nova IX Rexión Militar para reorganizar as forzas da zona.[4] Para ese efecto, como segregación da II Rexión Militar e con capitanía xeneral en Granada, foi oficialmente creada o 1 de marzo de 1944.[5]
Democracia
editarDespois de 1978, xunto a outras demarcacións extrapeninsulares, o Exército de Terra español pasou de estar dividido de nove, a seis e catro rexións militares.[6][7] É por iso que o 17 de outubro de 1984 suprimíronse a segunda (Sevilla) e novena (Granada), para constituír a Rexión Militar Sur, en aplicación do decreto de reestruturación da organización territorial para o Exército de Terra que foi aprobado nese mesmo ano.[8]
| Rexións militares de España (1984-1997) | |
| I | Rexión Militar Centro, con Mando e Cuartel Xeneral en Madrid. |
| II | Rexión Militar Sur, con Mando e Cuartel Xeneral en Sevilla. |
| III | Rexión Militar Levante, con Mando e Cuartel Xeneral en Valencia. |
| IV | Rexión Militar Pirenaica Oriental, con Mando e Cuartel Xeneral en Barcelona. |
| V | Rexión Militar Pirenaica Occidental, con Mando e Cuartel Xeneral en Burgos. |
| VI | Rexión Militar Noroeste, con Mando e Cuartel Xeneral na Coruña. |
En 1997 o número das rexións reduciuse de novo en virtude dun segundo decreto de reestruturación, pasando de seis a catro.[7] Desde 2002 as Rexións militares tradicionais desapareceron, xa que desde entón as Forzas Armadas españolas organízanse en unidades tácticas en función dos labores e misións asignados.[9]
| Rexións militares de España (1997-2002) | |
| I | Rexión Militar Centro, con Mando e Cuartel Xeneral en Madrid. |
| II | Rexión Militar Sur, con Mando e Cuartel Xeneral en Sevilla. |
| III | Rexión Militar Pirenaica, con Mando e Cuartel Xeneral en Barcelona. |
| IV | Rexión Militar Noroeste, con Mando e Cuartel Xeneral na Coruña. |
Notas
editar- ↑ En 1492, os Reis Católicos crearon a primeira capitanía xeneral de Castela no recentemente conquistado Reino de Granada. É de obrigado recoñecemento mencionar este feito histórico que posteriormente daría pé á creación das diferentes rexións militares.
Referencias
editar- ↑ Ejército de Tierra: Capitanía General (en castelán).
- ↑ Gaceta de Madrid núm. 168, de 17 de junio de 1931 (en castelán).
- ↑ Boletín Oficial del Estado núm. 186, del 5 de julio de 1939 (en castelán).
- ↑ Las Fuerzas de Defensa Operativa del Territorio (DOT) (en castelán).
- ↑ Diario ACB, pág. 53 (Miércoles, 22 de abril de 1959) (en castelán).
- ↑ Real Decreto 1451/1984, de 1 de agosto, polo que se reestrutura a organización militar do territorio nacional para o Exército de Terra (en castelán).
- ↑ 7,0 7,1 Real Decreto 1132/1997, de 11 de xullo, polo que se reestrutura a organización militar do territorio nacional para o Exército de Terra (en castelán).
- ↑ Creada la Región Militar Sur, y suprimidas la segunda y la novena. Diario El País (18/10/1984) (en castelán).
- ↑ Real Decreto 912/2002, de 6 de setembro, polo que se desenvolve a estrutura básica dos exércitos (en castelán).