Pena de morte

A pena capital ou pena de morte é a execución dun prisioneiro como castigo por un crime ou delito. A expresión provén do latín capita (=cabeza), onde á súa vez chegou supostamente dun termo indoeuropeo kaput, co mesmo significado. Así, etimoloxicamente, a pena capital é o castigo imposto a un crime tan grave que, a xuízo dalgúns, merece a decapitación.

Pena de morte no mundo: azul: suprimida para tódolos crimes; verde: suprimida para os crimes non cometidos en circunstancias excepcionais (coma os cometidos en tempo de guerra); laranxa: contemplada como sanción penal, pero suprimida na práctica; vermello: contemplada como sanción penal, aínda aplicada

Pena capital nos Estados Unidos: azul: suprimida para tódolos crimes; laranxa: declarada inconstitucional; verde: non suprimida, pero non aplicada desde 1976; vermello: non suprimida, aplicada en varias ocasións desde 1976

Segundo o informe anual de execucións xudiciais de Amnistía Internacional, no ano 2003 foron executadas polo menos 1.146 persoas en 28 países. O 84% das mortes documentadas ocorreron en catro países: a República Popular da China levou a cabo 726 execucións, Irán matou 108 persoas, Estados Unidos 65 e Vietnam 64.

A Asemblea Xeral das Nacións Unidas aprobou o 18 de decembro de 2007 unha resolución chamando a tódolos países a suspender a pena de morte en todo o mundo. 104 Estados votaron a favor, 54 en contra e 29 abstivéronse. No 2008, 137 países xa aboliran este castigo pero 60 aínda o manteñen e o aplican. Durante o 2007 foron condenadas a morte 3.347 persoas e executadas 1.252 (42 delas nos Estados Unidos).

O 10 de outubro celébrase o Día Mundial contra a Pena de Morte para sensibilizar a poboación.

Historia

Pintura de Pisanello, 1436 - 1438.

A execución de persoas foi empregada por moitas sociedades, tanto para castigar crimes como para suprimir oposicións políticas. Moitos rexistros históricos, así como prácticas tribais primitivas, indican que a pena de morte formou parte dos sistemas penais dende o principio dos mesmos e continuou a ser un castigo habitual para unha gran cantidade de delitos nas cidades estado sumerias, no antigo Israel, en Babilonia e Persia, na Grecia e en Roma.

Ao longo da Idade Media, a pena capital continuou a ser moi común non só en Europa occidental, senón tamén en Bizancio e na América precolombiana. En América a práctica da pena capital levábase a cabo por diferentes étnicos, aztecas, mixtecas e zapotecas.

Despois dos esforzod de ilustrados como Cesare Beccaria, a guillotina foi o símbolo do Reino do Terror na época da Revolución francesa. Karl Marx escribiu que «o mundo xamais se corrixiu ou intimidou polo castigo». No século XX, os estados autoritarios empregaron a pena de morte como un método de opresión política.

A maioría dos estados federados dos Estados Unidos retomaron esta práctica tran unha breve interrupción durante a década de 1970, o que converte os Estados Unidos nunha das poucas democracias, xunto co Xapón, que continúan a aplicar a pena de morte. En xaneiro de 2008, 36 dos 50 estados prevían a aplicación da pena capital. En decembro de 2007 Nova Jersey aboliuna.

Uzbekistán aboliu a pena de morte o 1 de xaneiro de 2008 mediante un decreto. Entre abril de 2015 e xuño de 2016 abolírano a República do Congo, Fidxi, Madagascar, Mongolia, Nauru e Suriname, período en que se fixo un relatorio da ONU sobre os países que aboliron a pena de morte.

Pola contra, en 2017 os gobernos de dous países, Turquía e as Filipinas fixeron movementos para reinstaurar a pena capital.

Métodos de aplicación

Cesare Beccaria, Dei delitti e delle pene

Os seguintes métodos de execución foron empregados en 2015:

• Forca (Afganistán, Irán, Iraq, o Xapón, Malaisia, Paquistán, Palestina, o Iemen, Exipto, a India, Myanmar, Singapur, Sri Lanka, Siria, Zimbabwe, Malawi, Liberia, o Chad e o estado de Washington nos Estados Unidos)
• Fusilamento (a China, Taiwán, Vietnam, Belarús, Corea do Norte, Indonesia, Iemen e nos estados de Oklahoma e Utah).
• Inxección letal (os Estados Unidos, Guatemala, Tailandia, a China, Vietnam)
• Electrocución e inhalación de gas (algúns estados dos Estados Unidos se o pide o prisioneiro e non está dispoñible a inxección letal)
• Decapitación (Arabia Saudita)

Ó longo da historia tamén se empregaron outros métodos:

• Afogamento
• Asfixia
• Esmagamento
• Esmagamento por elefante
• Crucifixión
• Desangrado
• Desmembramento
• Empalamento
• Envelenamento
• Estrangulación
• Garrote
• Fogueira
• Roda
• Lapidación
• Morte por mil cortes

Véxase tamén

Bibliografía

• Badinter, Robert (2007). L'abolition de la peine de mort. À savoir (en francés). París: Dalloz. ISBN 978-2-247-07508-9. Consultado o 30-5-2012. 
• Badinter, Robert (2008). Contre la peine de mort: Écrits 1970-2006 (en francés). París: Le Livre de Poche. ISBN 978-2-253-12259-3. 
• Beccaria, Cesare (1998). De los delitos y de las penas. Derecho (en castelán). Madrid: Alianza Editorial. ISBN 978-84-206-3959-8. 
• Hugo, Victor (2001). Victor Hugo contre la peine de mort (en francés). París: Textuel. ISBN 978-2-84597-041-0. 
• García, José Juan (2015). "La pena de muerte.". Philosophica: Enciclopedia filosófica on line. doi:10.17421/2035_8326_2015_jjg_1-1. Consultado o 27-8-2016. 

Ligazóns externas

• Protocolo europeo contra a pena de morte de 1983/1999
• Amnistía Internacional Arquivado 10 de decembro de 2008 en Wayback Machine.
• "La matanza legal" Noticias sobre a pena de morte por Inter Press Service