Patoloxía humoral
Desde tempos de Hipócrates e Galeno, a orixe das enfermidades explicábase mediante a teoría dos catro humores, segundo a cal o corpo humano contiña catro líquidos ou humores en catidades e proporcións determinadas. Se, por calquera causa, rompíase este equilibrio, producíase a enfermidade. Esta patoloxía humoral mantívose case sen discusión ata mediados do século XIX, cando nace a medicina moderna.
A teoría dos humores sostén que no corpo humano hai catro humores básicos: bile negra, bile ou bile amarela), flegma e sangue. As proporcións entre uns e outros variaba entre as diferentes persoas, en función da dieta e da actividade de cadaquén, pero mantiñan unha situación de equilibrio dentro de cada individuo. Cando se producía unha diminución (como tal, por unha hemorraxia ou unha diarrea) ou un aumento (como tal, na obesidade ou na conxestión) en calquera deles, a saúde da persoa resentíase e alterábase, no que consideraban enfermidade.
Inicialmente os humores eran moitos máis pero Hipócrates concretounos en catro: sangue, flegma, bile amarela e auga. Posteriormente, Polybos substituíu a auga pola bile negra, trala observación clínica da hematemese, melena ou hemoglobinuria.
Partindo desta base etiolóxica, o tratamento que aplicaban os físicos ían dirixidos a restituír o equilibrio humoral perdido. Para curar o que consideraban exceso de sangue, realizaban sangraduras, con lancetas ou samesugas. Para curar o exceso de bile, aplicaban calor.
Os devanditos humores correspondías á idea filosófica grega de que o universo estaba formado por catro elementos básicos: auga, aire, lume e terra, cada un deles dotado dunha propiedade característica: humidade, secura, calor e frío, respectivamente. O equilibrio entre aqueles catro elementos era o que mantiña a harmonía do cosmos. Os líquidos orgánicos, os humores, presentaban estas mesmas propiedades: o sangue era quente e húmida; a flegma, (fría e húmida; a bile amarela, quente e seca; e a bile negra, fría e seca, e o seu equilibrio garantía igualmente ese microcosmos que é o home.
Os humores e o temperamento
editarA Teofrasto débese a relación entre os humores e o carácter das persoas, o seu temperamento. Segundo esta teoría, naqueles individuos nos que predominaba o sangue eran sociais (temperamento sanguíneo), os que tiñan moita flegma eran calmosos (temperamento flemático), aqueles con moita bile eran coléricos, e nos que dominaba a bile negra eran melancólicos.