Oroxenia alpina

(Redirección desde «Oroxénese alpina»)

A oroxenia alpina[1][2] ou oroxénese alpina (ás veces tamén se usa o termo oroxenia alpídica ou ciclo alpídico cun significado máis xeral e xeograficamente menos concreto[3]) é un proceso oroxénico (de formación de montañas) que tivo lugar no Mesozoico tardío (Eoalpino) e Cenozoico, causado polo choque de continentes do sur contra o que eran a Europa e Asia orixinais.[4] Como resultado formáronse as montañas do chamado cinto alpídico, que vai desde a Península Ibérica a Indochina. Entre as montañas formadas neste cinto están, de oeste a leste, os Atlas, o Rif, a cordilleira Penibética, a cordilleira Cantábrica, os Pireneos, os Alpes (que lle dan o nome á oroxenia), os Apeninos, os Alpes Dináricos, as montañas Helénicas (Helénidas), os Cárpatos, as montañas dos Balcáns, os Montes Taurus, a meseta Armenia, os montes do Cáucaso, os Montes Elburz, os Montes Zagros, o Hindu Kush, os cordilleira do Pamir, o Karakorum e os Himalaias.[5] Con frecuencia utilízanse nomes específicos para a oroxenia que afectou á formación de cadeas montañosas concretas, como, por exemplo: oroxenia Carpatiana para os Cárpatos, oroxenia helénica para os montes Helénicos ou oroxenia do Himalaia para os Himalaias.

Mapa tectónico do sur de Europa e Oriente Próximo, mostrando as estruturas tectónicas do oeste do cinto de montañas alpídico.
O cinto alpídico en Europa e Asia.

A oroxenia alpina ademais da formación do cinto de montañas mencionado, influíu tamén en zonas relativamente afastadas, creando unha serie de características relevantes. Por exemplo as montañas galegas e outras do macizo Ibérico, que son de orixe herciniana e estaban xa moi erosionadas, foron voltas a elevar polos empurróns alpinos, que reactivaron as fallas e orixinaron macizos tectónicos. Tamén influíu en zonas de Inglaterra e Francia, por exemplo no anticlinal de Weald-Artois.[6] As tensións creadas pola oroxenia alpina causaron unha maior elevación no Cenozoico das montañas dos Sudetes[7] e posiblemente a existencia de rochas falladas en Öland no sur de Suecia durante o Paleoceno.[8]

A oroxenia alpina foi causada polo choque dos continentes do sur como África e a India e a pequena placa de Cimeria e outras pequenas placas e microplacas contra Eurasia, que estaba máis ao norte. Os movementos converxentes entre estas placas empezaron xa a inicios do Cretáceo, pero as fases maiores de formación de montañas empezaron do Paleoceno ao Eoceno. O proceso non rematou, xa que continúa aínda hoxe nalgunhas cordilleiras alpídicas.

A oroxenia alpina é considerada unha das tres maiores oroxenias en Europa, que definiron a xeoloxía do continente, as outras dúas son a oroxenia caledoniana, que formou o Continente do arenito vermello antigo cando os continentes de Báltica e Laurentia chocaron no Paleozoico temperán, e a oroxenia herciniana, que deu orixe á Panxea cando Gondwana e o Continente do arenito vermello antigo chocaron no Paleozoico medio e tardío.

  1. Dicionario Digalego oroxenia Arquivado 17 de xullo de 2018 en Wayback Machine.
  2. BUSCAtermos oroxenia alpina
  3. Francisco Anguita Virella. Origen e historia de la Tierra. Editorial Rueda. . 1988. Páxina 452 e ss. ISBN 84-7207-052-2.
  4. Moores, E.M., Fairbridge, R.W. (Editors), 1998: Encyclopedia of European and Asian Regional Geology. Encyclopedia of Earth Sciences Series, Londres, 825 pp.
  5. Worldatlas What is the Alpide belt?
  6. Mansy, J.L. (2003). "Dynamics and inversion of the Mesozoic Basin of the Weald–Boulonnais area: role of basement reactivation". GTectonophysics 373: 161–179. Bibcode:2003Tectp.373..161M. doi:10.1016/S0040-1951(03)00289-0. 
  7. Migoń, Piotr (2011). "Geomorphic Diversity of the Sudetes - Effects of the structure and global change superimposed". Geographia Polonica 2: 93–105. 
  8. Goodfellow B.W., Viola G., Bingen B.,Nuriel P., Kylander-Clark A. (2017). "Palaeocene faulting in SE Sweden from U–Pb dating of slickenfibre calcite". Terra Nova 00: 1–8. doi:10.1111/ter.12280. 

Véxase tamén

editar

Outros artigos

editar