Orión (constelación)

Orión, o cazador, é unha constelación prominente, quizais a máis coñecida do ceo. As súas estrelas brillantes e visibles dende ambos hemisferios en inverno fan que esta constelación sexa recoñecida universalmente.

Orion
Nome latino	Orion
Abreviatura	Ori
Xenitivo	Orionis
Simboloxía	Orión
Ascensión recta	5 h
Declinación	5°
Área	594 graos cadrados Rango 26º
Número de estrelas (magnitude < 3)	8
Estrela máis brillante	Rigel (β Orionis) (magnitude ap. 0,12)
Choiva de meteoros	Oriónidas Chi Oriónidas
Constelacións lindeiras	Xémini Taurus Eridanus Lepus Monoceros
Visible en latitudes entre +85° e −75° Mellor visibilidade ás 21:00 (9 p.m.) durante o mes de xaneiro
clic para alonga-la imaxe Créditos: Mouser Williams

Orión atópase preto da constelación do río Eridanus e apoiado polos seus dous cans de caza Canis Major e Canis Minor loitando coa constelación de Taurus.

Estrelas principais

• α Ori (Betelgeuse), superxigante vermella variable cun brillo que flutúa entre magnitude 0,5 e 1,3. Aínda que Betelgeuse ten a denominación Alpha, Rigel aparece na actualidade coma a máis brillante.
• β Ori (Rigel), con magnitude 0,12 é a estrela máis brillante da constelación. É un sistema estelar triplo onde a súa compoñente principal é unha superxigante azul moi luminosa.
• γ Ori (Bellatrix), a terceira estrela máis brillante da constelación con magnitude 1,64 é unha xigante azul a 240 anos luz. É coñecida tamén coma Estrela Amazona.
• δ Orionis (Mintaka), complexa estrela múltiple a 915 anos luz. Xunto a Alnitak e Alnilam, forman o coñecido cinto de Orión; tamén son coñecidas coma as tres Marías.
• ε Orionis (Alnilam), superxigante azul de magnitude 1,7 que ilumina a nebulosa NGC 1990. É a estrela máis brillante do cinto de Orión.
• ζ Orionis (Alnitak), sistema estelar triplo de magnitude 1,89.
• η Orionis, binaria eclipsante e variable Beta Cephei.
• ι Orionis (Hatysa), xigante azul e binaria espectroscópica cunhas compoñentes que se moven nunha órbita moi excéntrica.
• κ Orionis (Saiph), xunto a Betelgeuse, Rigel e Bellatrix completa o cuadrilátero de Orión.
• λ Orionis (Meissa), estrela binaria onde as súas compoñentes están separadas 4,4 segundos de arco.
• μ Orionis, sistema estelar cuádruplo onde as súas compoñentes están demasiado próximas para ser vistas a través do telescopio.
• π³ Orionis (Tabit), anana amarela a 26,3 anos luz da Terra.
• π⁴ Orionis, binaria espectroscópica composta por dúas estrelas azuis.
• χ¹ Orionis, anana amarela próxima que parece ser moito máis nova co Sol.
• χ² Orionis, distante superxigante ou hiperxigante 410.000 veces máis luminosa co Sol.
• ψ¹ Orionis (25 Orionis), estrela con envoltura, estrela nova con envoltura de magnitude 4,89.
• S Orionis, variable Mira cun brillo que varía entre magnitude 7,2 e 14 ó longo dun período de 414 días.
• U Orionis, variable Mira cun período de 368,3 días. Cando se atopa no seu brillo máximo acada magnitude 4,8.
• W Orionis, estrela de carbono e variable semirregular.
• HD 38858, análogo solar a 50,8 anos luz do Sistema Solar.
• GJ 3379 e Gliese 205, dúas ananas vermellas respectivamente a 17,2 e 18,6 anos luz do Sistema Solar.

Obxectos Notables do espazo profundo

O Complexo de Nubes Moleculares de Orión é unha xigantesca estrutura de hidróxeno, po, plasma e estrelas nacentes que abarca a meirande parte da constelación. O complexo situado a unha distancia de 1.500 anos luz da Terra está formado por nebulosas de emisión, nebulosas de reflexión, nebulosas escuras e rexións HII. Destaca especialmente por ser unha rexión de intensa formación estelar e polas extraordinarias nebulosas que a forman:

• M42, a Nebulosa de Orión, unha rexión de intensa formación estelar.
• M43, coñecida coma a Nebulosa de Marian
• M78
• O Bucle Barnard
• NGC 2024, coñecida coma a Nebulosa da Cabeza do Cabalo.
• A Nebulosa IC 434
• NGC 2024 A Nebulosa da Chama
• A Nube Molecular de Orión 1
• A Nube Molecular de Orión 2

Localizando outras estrelas

Usando Orion para atopar estrelas nas constelación veciñas

Orión é moi útil para localizar outras estrelas. Estendendo a liña do cinto para o sueste, Sirius (α CMa) pode ser atopada; para o noroeste, Aldebaran (α Tau). Unha liña para o leste atravesando os ombreiros de Orión indican a dirección de Procyon (α CMi). Unha liña a partir de Rigel pasando a través de Betelgeuse apunta para Castor e Pollux (α Gem e β Gem). Adicionalmente, Rigel é parte do Círculo de Inverno. Sirius e Procyon, as cales poden ser atopadas dende Orión trazado liñas, tamén son puntos tanto dentro do Triángulo de Inverno coma do Círculo.

Mitoloxía

Na mitoloxía grega, Orión, o gran cazador, fillo de Poseidón (Deus do Mar) e Euriale, era coñecido por liberar o mundo das bestas, e dicíase que era tan alto que podía cruzar o mar camiñando polo leito mariño sen perder pé. Porén, o seu poder, orgullo e prepotencia, convertérono nun ser presumido que afirmaba que ninguén podería derrotalo. Tal arrogancia despertou a ira da Deusa Hera, quen ordenou a Escorpión que o mordera no talón para ferilo de morte. Escorpión mordeulle e Orión matouno co seu garrote. Dende entón ámbolos dous son inimigos e ocupan posicións diametralmente opostas na bóveda celeste: cando Orión sae, Escorpión ocultase.

Noutra versión, Orión foi un xigante que naceu dos ouriños dos deuses Zeus, Poseidón e Hermes. Un día os deuses visitaron a un ancián chamado Hirieo que non podía ter fillos pero desexaba ter un. En agradecemento pola súa hospitalidade concederonlle-lo seu desexo: ouriñaron na pel do boi que tiña comido. Cando remataron dixéronlle que enterrara a pel e que dentro de nove meses tería ó seu fillo. Despois do prazo mencionado naceu un neno que foi chamado Orión en lembranza dos ouriños que o tiñan enxendrado.

Existen máis versións do mito de Orión. Unha delas contase que Orión violara a Mérope, filla de Enopión, por este feito Enopión deixaría cego a Orión. Helios devolveríalle a vista e a continuación Orión converteuse en compañeiro de caza de Artemisa e Leto. Prometeu aniquilar todo animal que existise sobre a terra, polo que Gea enfadouse e fixo nacer un escorpión enorme que trabou a Orión e lle deu morte. Noutra versión foi Artemisa a que lanzou o escorpión contra Orión.

Existe outra tradición que sostiña que Artemisa estaba namorada de Orión, feito que espertou os celos en Apolo, irmán xemelgo de Artemisa. Un día Apolo, vendo a Orión o lonxe, fixo unha aposta coa súa irmá a que non podía atinarlle cunha frecha ó animal (ou a un punto brillante lonxe no océano, noutra versión) que se movía ó lonxe dentro dun bosque (ou moi lonxe no mar). Artemisa lanzou a súa frecha e deu, coma sempre, no branco. Cando foi ver a súa presa, deuse conta de que matara ó seu amado Orión. Foi tan grande a súa tristura, os seus laios e malia que decidiu colocar a Orión no ceo para consolarse.

Outra lenda conta que Orión acosaba ás Pléiades, fillas do titán Atlas, polo que Zeus colocounas no ceo. Aínda parece que, no ceo, Orión continúa perseguindo ás Pléiades.

Orión está representado por un guerreiro alzando o seu arco, a súa espada ou garrote e cubríndose do inimigo cun vélaro ou escudo. Ó seu carón atópanse ós seus cans de caza: Canis Major e Canis Minor.

Na mitoloxía exipcia a constelación de Orion representaba ó deus Osiris.

Orión noutros contextos

Na literatura fantástica de J. R. R. Tolkien, Orión é coñecido coma Menelgavor ou Menélmacar e representa xa sexa a Eonwë, heraldo dos deuses, ou a Túrin, un heroe tráxico no libro O Silmarillion.

Véxase tamén

Bibliografía

• Ian Ridpath e Wil Tirion (2007). Stars and Planets Guide, Collins, Londres. ISBN 978-0-00-725120-9. Princeton University Press, Princeton. ISBN 978-0-691-13556-4.

Outros artigos

• Trapecio de Orión

Ligazóns externas

• Map of Orion (en inglés)
• The Deep Photographic Guide to the Constellations: Orion (en inglés)
• Anne Wright's page on Orion Note: Astrological perspective (en inglés)
• Melbourne Planetarium: Orion Sky Tour (en inglés)
• The clickable Orion (en inglés)
• Star Tales – Orion (en inglés)
• Guía Fotográfica de las Constelaciones: Orión (en castelán)
• La constelación de Orión en Astrored. (en castelán)
• La constelación de Orión vista en infrarrojo. Arquivado 10 de xaneiro de 2007 en Wayback Machine. (en castelán)