Nosa Señora de Fátima

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Fátima.

Nosa Señora do Rosario de Fátima, coñecida normalmente como Virxe de Fátima, é unha advocación coa que se venera no catolicismo á Virxe María. Na mesma liña que outras aparicións marianas, tivo a súa orixe nos testemuños de tres pastores, chamados Lúcía dos Santos, Jacinta e Francisco Marto, quen afirmaron presenciar varias aparicións marianas en Fátima, en Portugal, entre o 13 de maio e o 13 de outubro de 1917. A partir de entón, esta advocación mariana estendeu a súa fama máis aló dos seus límites locais.

Nosa Señora de Fátima
Imaxe da Nosa Señora de Fátima nun pedestal da Capela das Aparicións que marca o sitio exacto onde estaba a aciñeira sobre a que os tres pastores dixeron ter visto á Virxe María.
Advocación da Virxe María
Historia
Veneración
Venerada en	Igrexa católica
Festividade	13 de maio
Santuario principal	Santuario de Fátima, Portugal
Atributos	Santo Rosario
Patroa de	Devotos do Inmaculado Corazón de María

Atribuíronse ás supostas mensaxes da aparición compoñentes proféticos e escatolóxicos, en particular respecto dunha posíbel nova guerra mundial —os seus seguidores interpretaron que o inicio da segunda guerra mundial foi a súa confirmación—, á conversión da Rusia soviética, e ao intento de asasinato de Xoán Paulo II.

O seu principal lugar de culto é o santuario de Fátima, situado na cidade do mesmo nome no municipio de Ourém. Considerado un dos centros de peregrinación cristiá máis importantes do mundo, o santuario de Fátima edificado no lugar recibiu 7,3 millóns de peregrinos no ano 2011.

Historia

Primeiro período: aparicións do anxo (1916)

En Valinhos, o monumento dunha aparición do Anxo de Portugal (ou Anxo da Paz) aos tres pastoriños.

Segundo o testemuño dos seus protagonistas, no ano 1916, tres nenos pastores, Lucía dos Santos, de dez anos, e os seus curmáns, Jacinta e Francisco Marto, de seis e nove anos respectivamente experimentaran, en tres ocasións distintas durante a primavera e o verán de 1916 unha presenza anxélica mentres apacentaban as súas ovellas, dúas veces na cova Loca do Cabeço, en Valinhos, e outra no Poço do Arneiro, na casa de Lucía, en Aljustrel. Este Anxo de Portugal, ou Anxo da Paz, tal como eles chamárono, aprendeulles a rezar para pedir a conversión dos pecadores, aconsellounos como practicar o sacrificio cotián e a adoración a Deus a través da eucaristía. Na súa narración, os nenos considerárono como unha preparación para as visitas da Virxe María que ían ter lugar posteriormente, entre o 13 de maio e o 13 de outubro de 1917.

Segundo período: aparicións da Virxe María (1917)

De maio a setembro

O tres pastoriños de Fátima: Lucía dos Santos (esquerda da fotografía), e os seus curmáns, Francisco Marto (centro) e Jacinta Marto (dereita)

O domingo 13 de maio de 1917, o tres nenos foron a pastorear as súas ovellas como de costume, a un lugar coñecido como Cova da Iria, preto da súa vila natal de Fátima en Portugal. Lucía describiu ter visto, sobre unha aciñeira, a unha muller «máis brillante ca o sol», vestida de branco, cun manto con bordos dourados e cun rosario nas mans, que lles pediu que retornasen o mesmo día e á mesma hora durante cinco meses consecutivos, encomendándolles o rezo do rosario. Francisco declarou non escoitar nin falar coa Señora, senón só vela. Abraiados, correron de regreso á vila e anunciárono a todos, atopándose coa previsíbel incredulidade dos seus veciños —incluíndo os pais de Lucía—. Os pais de Jacinta e Francisco, porén, si os creron.

Os rapaces anunciaron máis aparicións, o día trece dos meses de xuño e xullo. Tras a segunda aparición, en xuño, declararon que se lles anunciara a morte de Jacinta e Francisco. Por mor da mortífera epidemia de gripe coñecida coma «gripe española» que arrasou Europa e América, Francisco e Jacinta Marto caeron doentes en decembro de 1918. Francisco non se recuperou e morreu o 4 de abril de 1919. Jacinta mellorou algo a súa saúde, mais ao pouco tempo sufriu unha pleurite putulenta e foi internada no hospital de Vila Nova de Ourém no verán de 1919. Trasladada a Lisboa, morreu o 20 de febreiro de 1920.

Valinhos, onde a Virxe de Fátima tamén apareceu aos pastores.

Nas mensaxes que os nenos transmitían, a Virxe exhortaba ao arrepentimento, á conversión e á práctica da oración e a penitencia como camiño de reparación polos pecados da Humanidade. Paulatinamente, os nenos experimentaron unha transformación profunda, baseada na práctica da oración e de exercicios de piedade. Como forma de se disciplinar, os nenos comezaron a levar cordóns apertados ao redor do van e a realizar distintas obras de penitencia ou mortificación.

Algunhas das mensaxes transmitidas polos cativos presaxiaban guerras e calamidades no mundo. Segundo o relato de Lucía, o 13 de xullo de 1917 na Cova de Iria-Fátima foilles confiado aos nenos o chamado «segredo de Fátima», dado a coñecer pola Santa Sé durante o pontificado de Xoán Paulo II. Despois do relato da terceira aparición que incluíu a revelación do «segredo de Fátima», os nenos foron secuestrados por mandato do alcalde de Vila Nova de Ourém e sometidos a castigos físicos co obxectivo de que revelasen o contido desa mensaxe.

En posteriores retornos os nenos foron seguidos por miles de persoas que se concentraban no lugar. Entre as recomendacións, segundo os testemuños dos nenos, a Virxe fixo fincapé na importancia do rezo do Santo Rosario para a conversión dos pecadores e do mundo enteiro. A Virxe María tamén pediría a construción dunha capela no lugar, capela que foi o xerme do actual santuario de Fátima.

13 de outubro de 1917

Fotografía do 13 de outubro de 1917, durante o chamado «milagre do sol».

Segundo os escritos de Lucía, a última aparición da Virxe ao tres pastores tivo lugar o 13 de outubro de 1917, día en que se produciu o chamado «milagre do sol», presenciado por 70.000 persoas, entre eles algúns xornalistas e personalidades públicas da época. O xornalista Avelino de Almeida, do diario O Século, repetía no seu relato: "eu vino... eu vino"^{[Cómpre referencia]}

Terceiro período: cronoloxía posterior

Interior da Basílica do Santuario de Fátima.

Os feitos que tiveron lugar en Fátima despois de 1917 poden resumirse na cronoloxía a seguir:

• 28 de abril de 1919, iníciase a construción da Capela das aparicións.
• 13 de outubro de 1921, permítese por vez primeira celebrar a Santa Misa.
• 13 de outubro de 1930, o bispo de Leiria declara dignas de fe as aparicións e autoriza o culto da nosa Señora de Fátima.
• 13 de maio de 1931, primeira consagración de Portugal ao Inmaculado Corazón de María, feita polo Episcopado portugués, seguindo a mensaxe de Fátima.
• 31 de outubro de 1942, o Papa Pío XII, a falar portugués pola radio, consagra o mundo ao Inmaculado Corazón de María, facendo mención velada de Rusia, segundo pedido pola nosa Señora.
• 13 de maio de 1946, a estatua de nosa Señora de Fátima situada na capela é coroada polo cardeal Marsella, legado pontificio. A coroa foi ofrecida polas mulleres portuguesas en agradecemento por librar a Portugal da segunda guerra mundial.
• 13 de maio de 1967, o Papa Paulo VI viaxa a Fátima no cincuentenario da primeira aparición para pedir a paz do mundo e a unidade da Igrexa.
• 12 e 13 de maio de 1982, Xoán Paulo II viaxa a Fátima como peregrino para agradecer ter sobrevivido ao atentado sufrido exactamente un ano antes na praza de San Pedro e consagra a Igrexa, os homes e os pobos, ao Inmaculado Corazón de María, facendo veladamente mención de Rusia.
• 25 de marzo de 1984, o Papa Xoán Paulo II consagra unha vez máis, o mundo ao Inmaculado Corazón de María, en unión con todos os bispos do mundo que previamente foran notificados para que se unisen coa súa Santidade nesta consagración, na praza de San Pedro, diante da Imaxe da Virxe. Máis tarde Lucía asegura que esta consagración satisfai a petición feita pola Virxe.

Os días 12 e 13 de maio de 1991, o Papa Xoán Paulo II volve a Fátima por segunda vez como peregrino, no décimo aniversario do seu atentado. O 13 de maio de 2000, Xoán Paulo II, na súa terceira visita a Fátima e perante unha multitude de peregrinos, beatifica a Francisco e Jacinta e revela a terceira parte do segredo de Fátima. O Papa insiste na importancia das mensaxes e na santidade dos nenos. Preséntaos como exemplo de oración, amor e penitencia.

A Capela das Aparicións (en Fátima).

Copia fotostática da páxina 353 do semanario Ilustração Portugueza nº 610, do 29 de setembro de 1917, que presenta un artigo titulado: Carta a alguén que pide un testemuño insospeitado (Carta a alguem que pede um testemunho insuspeito), ilustrado por fotografías da multitude contemplando o chamado «milagre do sol», o día 12 de setembro dese ano.

Posición da Igrexa católica e a súa interpretación do «segredo de Fátima»

A posición oficial da Igrexa católica sobre todo o acontecido, no tocante á doutrina, exprésase no seu catecismo:

67 Ao longo dos séculos houberon revelacións chamadas de "privadas", algunhas das cales foron recoñecidas pola autoridade da Igrexa. Estas, porén, non pertencen ao depósito da fe. A súa función non é a de "mellorar" ou "completar" a Revelación definitiva de Cristo, senón a de axudar a vivila máis plenamente nunha certa época da historia. Guiado polo Maxisterio da Igrexa, o sentir dos fieis (sensus fidelium) sabe discernir e acoller o que nestas revelacións constitúe unha chamada auténtica de Cristo ou dos seus santos á Igrexa.
A fe cristiá non pode aceptar "revelacións" que pretenden superar ou corrixir a Revelación da que Cristo é a plenitude. É o caso de certas relixións non cristiás e tamén de certas seitas recentes que se fundan en semellantes "revelacións".

Catecismo da Igrexa Católica, Numeral 67

O «segredo de Fátima» propiamente, a Igrexa católica interpretouno como unha visión profética da reconversión de Rusia ao cristianismo. En efecto, no mesmo ano das «aparicións de Fátima» tivo lugar a Revolución de Outubro ou Revolución bolxevique, segunda fase da Revolución rusa de 1917, que conduciría ao nacemento da Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas (URSS) en 1922 cun sistema político de partido único dominado polo Partido Comunista até 1990. Tamén se considera que, coa desintegración da URSS en 1990, a profecía cumpriuse. Así mesmo interprétase que a terceira mensaxe do «segredo de Fátima» incluíu unha profecía sobre o intento de asasinato de Xoán Paulo II, que ocorreu o 13 de maio de 1981, no 64° aniversario da primeira aparición de Fátima. Así o expresou a Santa Sé:

Tralos dramáticos e crueis acontecementos do século XX, un dos máis cruciais na historia do home, culminado co cruento atentado ao «doce Cristo na Terra», ábrese así un veo sobre unha realidade, que fai historia e interprétaa en profundidade, segundo unha dimensión espiritual á que a mentalidade actual, frecuentemente impregnada de racionalismo, é refractaria.[...]
Fátima é sen dúbida a máis profética das aparicións modernas. A primeira e a segunda parte do «segredo» [...] refírense especialmente á aterradora visión do inferno, a devoción ao Corazón Inmaculado de María, a segunda guerra mundial e á previsión dos danos inxentes que Rusia, na súa defección da fe cristiá e na adhesión ao totalitarismo comunista, provocaría á humanidade.

Efemérides

Figura orixinal da Virxe de Fátima, na capela das aparicións da Cova da Iria, santuario de Fátima, Portugal.

Desde as primeiras novas sobre as aparicións da Virxe de Fátima, os Papas amosáronse acorde aos acontecementos.

• Pío XI, entre outras manifestacións públicas de simpatía, concedeu o 1º de outubro de 1930 unha indulxencia especial aos peregrinos de Fátima.
• Pío XII consagrou a humanidade ao Inmaculado Corazón de María o 31 de outubro de 1942.
• Xoán XXIII visitou como peregrino o lugar das aparicións e, máis tarde, legou en testamento a súa cruz pectorial ao Santuario de Fátima.
• Paulo VI foi o primeiro Romano Pontífice que visitou Fátima para conmemorar o cincuentenario das aparicións, o 13 de maio de 1967.
• Xoán Paulo II visitou persoalmente o lugar das aparicións en tres ocasións, o 13 de maio de 1982, o 13 de maio de 1991 e o 13 de maio de 2000.
• Bieito XVI visitou persoalmente o lugar das aparicións o 12 e 13 de maio de 2010, e consagrou todos os sacerdotes ao Inmaculado Corazón de María.
• Francisco consagrou o seu pontificado á Virxe de Fátima, e en maio do 2017 visita o Santuario para conmemorar os 100 anos das aparicións.

Santuario

O actual santuario, cuxo nome completo é Santuario da nosa Señora do Rosario de Fátima está construído en Cova da Iria, lugar onde a Virxe se apareceu a Lúcía, Francisco e Jacinta. O Santuario está localizado en Fátima, pertencente ao municipio de Ourém, en Portugal, o cal inclúe a Basílica da nosa Señora do Rosario, que comezou a construírse en 1928. Consagrouse o 7 de outubro de 1953, e ao ano seguinte a Santa Sé concedeulle o título de basílica menor durante o pontificado de Pío XII.

Considérase que o santuario de Fátima é un dos centros de peregrinación popular máis importantes do mundo. No ano 2011 o santuario recibiu 7,3 millóns de peregrinos. Os peregrinos españois, italianos e polacos son os máis numerosos entre os estranxeiros. Nas súas inmediacións establecéronse máis de 50 casas de relixiosas femininas e unhas 15 congregacións masculinas que inclúen un seminario.

Homenaxes a Fátima

Nalgunhas cidades de Portugal, Arxentina, Venezuela, España, Nicaragua, entre outros países, construíronse escolas en homenaxe a Nosa Señora de Fátima, así como parroquias e capelas. En Galicia existen varias, entre elas a parroquia de Nosa Señora de Fátima en Vigo.

Notas

Referencias

Véxase tamén

Outros artigos

• Fátima (vila)
• Santuario de Fátima
• Lucía dos Santos
• Fátima (nome)

Bibliografía

• Memorias da Irmá Lucía, Vol. I e II (2004); Compilación de P. Luís Kondor, SVD. Introdución e notas do P. Dr. Joaquín M. Alonso, CMF.
• A Nosa Señora de Fátima (1953); William Thomas Walsh. Espasa Calpe Editores.
• Era unha Señora máis brillante que o sol (1999); João de Marchi. Editora Missões Consolata.

Ligazóns externas

• Santuario de Nosa Señora de Fátima – Sitio web oficial (en castelán)
• Capelinha das Aparicións – Emisión en directo (en castelán)
• Peregrinos de Fátima – Páxina oficial (en castelán)