Mormonismo[1] é un termo que describe os aspectos culturais, relixiosos e ideolóxicos de varias denominacións do movemento dos Santos Últimos Días, especificamente á Igrexa de Xesucristo dos Santos dos Últimos Días (SUD). Actualmente, o termo mormonismo emprégase máis comunmente para describir aspectos da Igrexa SUD con base en Utah, e non para os mormóns culturais ou a outros grupos escindidos que practican a poligamia.

Estatua de Cristo no Centro de Visitantes no quinteiro do Templo de Salt Lake City.

Etimoloxía

editar

O termo mormonismo deriva do termo Mormón usualmente usado para describir a quen cren no Libro de Mormón, o texto que foi engadido como sagra escritura, ademais da Biblia. O libro descríbese a si mesmo como unha historia de diferentes grupos prehispánicos que crían no Deus da Biblia e que deixaron o seu rexistro en ferros dourados. Os crentes deste credo sosteñen que Joseph Smith recibiu tales ferros de ouro de mans dun dos autores, Moroni o 22 de setembro de 1827, e traduciunas en 1829.

Neste aspecto a Primeira Presidencia da Igrexa de Xesucristo dos Santos dos Últimos Días pronunciouse, buscando que o público en xeral non relacione a Igrexa maioritaria con outros grupos que practican a poligamia pois aínda que comparten certa cronoloxía histórica, as súas tradicións, liderado e núcleo fundamental de crenzas non son a mesma.

Historia

editar

Segundo Joseph Smith Jr., a fundación deste movemento relixioso foi precedida pola confusión que varias igrexas ocasionaban neste mozo, que lle levou a recorrer á Biblia en busca dunha mellor resposta. Varias denominacións interpretaban o mesmo pasaxe de escrituras dunha forma tan diferente ás demais, que só causaban aínda máis confusión. Varias visións e visitas de seres celestiais (entre eles, Deus pai e o seu fillo Xesucristo) sucederon máis adiante, nas cales afirmou recibir instrucións para restaurar a verdadeira Igrexa de Xesucristo. Esta Igrexa, de acordo coa súa doutrina, desaparecera séculos atrás no medio dunha Grande Apostasía. A primeira visión ocorrería cando, sendo un mozo de catorce anos, decidiu preguntarlle a Deus cal era a igrexa verdadeira. Na súa autobiografía, Joseph Smith describe a visita de dous seres divinos coas seguintes palabras:

"Vin unha columna de luz, máis brillante có sol, directamente sobre a miña cabeza; e esta luz gradualmente descendeu ata descansar sobre min. Ao repousar sobre min a luz, vin no aire sobre min a dous Personaxes, cuxo fulgor e gloria non admiten descrición. Un deles faloume, chamándome polo meu nome, e dixo, sinalando ao outro: Este é o meu Fillo Amado: ¡Escóitao!"

Nas seguintes visitas (visións) indicaríaselle onde atopar uns antigos rexistros escritos sobre ferros de ouro, que contiñan un compendio histórico da "América antiga". En tal compendio afirmábase que un profeta chamado Mormón resumira, cara ao ano 385 a.C., os rexistros dos descendentes dun grupo de inmigrantes provenientes do reino de Israel que chegaran navegando ata América 600 anos antes de Cristo e que deran orixe en parte aos poboadores amerindios atopados alí polos colonizadores posteriores. Os escritos de Mormón foran ordenados nun só libro cos escritos de profetas especialmente elixidos a través dos séculos.

Smith dixo que Moroni, fillo de Mormón, escondeu posteriormente o libro nun outeiro, actualmente coñecida como cerro Cumorah, no Estado de Nova York, e engadiu que en 1823, o propio Moroni, en forma de anxo, aparecéuselle para dicirlle onde estaba escondido o libro e que Deus quería que o traducise. O libro incluía tamén o referido á visita que Xesús de Nazaret realizaría ao continente americano logo da súa resurrección.

O libro publicouse por primeira vez como o Libro de Mormón en 1830 en inglés e cara a 1886 en español.

Persecución en Nova York

editar

O 6 de abril de 1830 en Fayette, condado de Seneca (Nova York), Smith e os seus seguidores organizaron unha Igrexa de acordo coas leis dese estado cun total de seis membros. Joseph Smith Jr. e os seus seguidores atoparon moita oposición tanto oficial como de particulares que comezaron a estigmatizarlos non tanto polas súas crenzas, senón polas súas prácticas. En efecto, Smith practicou a poligamia varios anos antes de promulgar, en xullo de 1843, unha revelación que a aprobaba, feito que permitiu aos primeiros líderes mormóns, como Brigham Young e outros, practicala publicamente no medio dos seus cada vez máis numerosos seguidores, o cal avivou a persecución.

Joseph Smith foi asasinado a sangue frío en Carthage, xunto ao seu irmán Hyrum, en xuño de 1844 por unha turba enardecida, mentres cumpría prisión por malentendidos[Cómpre referencia]. A súa morte terminou fortalecendo o movemento, aínda que outros presidentes tomaron o lugar de Smith, fraccionando a igrexa, pero expandíndose amplamente polos Estados Unidos de América[Cómpre referencia].

Wilford Woodruff, declarou en 1890 a fin oficial da poligamia nun documento chamado o Manifesto (Ver Doutrina e Convenios, Declaración Oficial Número 1).

Masacre de Mountain Meadows

editar

En 1857, a igrexa mormoa estaba asegurando o seu poder en Utah cando unha caravana dun centenar e medio de colonos buscando terra atravesaba o estado con destino a California (era dirixida polo señor Fincher e por iso é polo que se lle coñecía como a "caravana Fincher"). A caravana foi rodeada e atacada por un grupo de homes armados.

Tras cinco días de sitio, a milicia convenceu aos colonos para renderse coa promesa de que se lles daría un salvoconduto para atravesar o estado. Cando os colonos se renderon, tivo lugar a maior matanza de pioneiros brancos da historia da colonización en América[Cómpre referencia]. Ao redor de 140 homes, mulleres e nenos foron executados a sangue frío; só 17 nenos menores de 8 anos foron conservados con vida. Oito anos é o máximo dentro da idade de inocencia infantil entre os grupos mormóns.

En marzo de 1877, 20 anos máis tarde, o goberno dos Estados Unidos executou ao home ao mando dos asasinos John D. Lee. Este home confesou recibir ordes de Brigham Young, quen non foi xulgado polo feito e quen morreu o mesmo ano da execución de Lee.

Mormóns en España

editar

O primeiro membro español da Igrexa de Xesucristo dos Santos dos Últimos Días do que se ten rexistro foi Melitón Trejo de Estremadura (1870). Trejo viaxou a Salt Lake City onde axudou a traducir ao español algunhas partes do Libro de Mormón: Outro Testamento de Xesucristo. Tempo máis tarde formou parte da expedición misional cara a México.

As seguintes conversións á Igrexa non ocorreron ata 1966, podendo organizarse formalmente en pequenas congregacións ou ponlas tras a promulgación da Lei de Liberdade Relixiosa. A inscrición como entidade relixiosa no rexistro do Ministerio de Xustiza tivo lugar en outubro de 1968. A primeira misión (diocese) foi organizada en xullo de 1970. Durante este período a Igrexa foi medrando debido ao número elevado de bautismos.

O crecemento da Igrexa foi sorprendente chegando a estar entre unha das cinco igrexas cristiás que máis rápido crece en todo o mundo. Conta cun Templo, onde se realizan ordenanzas sacras polas familia, no barrio madrileño de Moratalaz.

Máis de medio milleiro de mozos españois así como doutras nacionalidades prestan servizo voluntario, non remunerado, durante dous anos completos en proxectos de índole altruísta en colaboración con entidades de gran prestixio como Cruz Vermella, Cáritas e corporacións municipais.

Doutrinas principais do mormonismo

editar

As crenzas dos seguidores desta fe están baseadas na Biblia e no Libro de Mormón conxuntamente, texto que polo demais consideran parte integral e canónica da mesma Biblia (co mesmo sentido que os Deuterocanónicos).

Doutra banda, tamén consideran como parte da revelación de Deus (no mesmo sentido que o Maxisterio da Igrexa no catolicismo romano), outras escrituras preparadas polos profetas da Igrexa: Como A Perla de Gran Prezo e Doutrina e Convenios. Este último texto difire entre unha denominación e outra pois, segundo afirman os seus seguidores, é un compendio das revelacións modernas de Deus aos seus profetas, de modo que se engaden novas revelacións en cada edición.

A familia

editar

Segundo os seus seguidores, o núcleo do mormonismo é a familia e o seu fortalecemento espiritoal, e todos os seus ensinos converxen en tal punto[12]. Afirman ter a mesma organización que orixinalmente tiña a Igrexa fundada por Cristo e posuír por iso unha serie de sub-organizacións internas de axuda e apoio social.

En 1998, o presidente Gordon B. Hinckley, presidente da Igrexa con sede en Utah fixo a seguinte declaración en canto á posición da Igrexa sobre o matrimonio plural:

"Esta Igrexa non ten absolutamente nada que ver coa xente que practica a poligamia; eles non son membros desta Igrexa... Se a algún dos nosos membros lle sorprende practicando o matrimonio plural, é excomungado, que é a pena máis seria que a Igrexa pode impor. Os que tal fan non só contraveñen directamente a lei civil, senón que quebrantan a lei desta Igrexa"

Escrituras

editar

O Libro do Mormón

editar
Artigo principal: Libro de Mormón.

É o volume de escritura sacra fundamental do mormonismo, de aí o seu alcume, e considérano contemporáneo coa Biblia e semellante a ela na súa misión de verificar a existencia de Xesucristo e o seu rol divino. É unha historia da comunicación de Deus con antigos habitantes das Américas. Comeza 600 anos antes de Cristo, cando Divos mandou a un profeta chamado Lehi a saír de Xerusalén coa súa familia para ser conducidos, de xeito milagroso, a unha nova terra prometida: América. Logo de Lehi, o Libro de Mormón relata o chamado doutros profetas: Nefi, Mosíah e Helamán, entre outros. Mormón foi un deses profetas e foi quen compendiou os escritos de todos os profetas que lle precederon nun libro, o cal sería o Libro de Mormón, un complemento á Biblia.

Doutrina e Convenios

editar
Artigo principal: Doutrina e Convenios.

A pesar de que varios grupos relixiosos partiron da Igrexa orixinalmente establecida por Joseph Smith, todos manteñen adherencia ás revelacións modernas dos líderes sucesores de Smith, as cales escribíronse nun ou varios volumes de libros considerados sacros e transmitidos ás congregacións da súa fe. O nome dos libros varía, de acordo á igrexa en cuestión, partindo todos da Doutrina e Convenios: Doutrina e Pactos, A Palabra do Señor etc; mentres que outras denominacións seguen algunhas, mais non todos os ensinos de Joseph Smith.

Outras

editar
  1. Na Igrexa SUD o ensino é un sistema integrado e non ao azar. Cada clase ou instrución que se recibe na Igrexa SUD é a mesma en calquera parte do mundo, posto que as clases están organizadas, e baseadas nos libros canónicos. A Igrexa non emprega "lavado de cerebro"; cada membro fiel da Igrexa mantense firme nela por un testemuño de Cristo, unha esperanza de Vida Eterna xunto á súa familia e un coñecemento da verdade, por medio do Espírito Santo, o cal don foi prometido por Xesucristo antes da súa morte para guiar, consolar e ensinar aos Fillos de Deus unha vez que O xa non estivese fisicamente entre eles.
  2. A Igrexa non fai acepción de persoas, senón que ensina principios para que a persoas guien o seu modo de vivir mais parecido ao exemplo do Salvador.
  3. Os principios básicos da Igrexa SUD son: Fe no Señor Xesucristo, Arrepentimento, Bautismo por inmersión e Don do Espírito Santo pola imposición de mans e perseverar até o fin. (Artigo de Fe 4).
  4. Os homes dignos da Igrexa SUD posúen o Sacerdocio, o mesmo que tiña Xesucristo e esta autoridade e poder élles outorgado -cumprindo con normas de dignidade- a actuar tal e como Xesucristo o fíxo.
  5. Na Igrexa os homes e a mulleres son iguais; ningún é maior que o outro, posto que tanto o matrimonio como a familia son sociedades aprobadas por Deus, non só aténdose ao estritamente relixioso, senón tamén ao legal.

Críticas

editar

Críticas desde os círculos cristiáns maioritarios

editar

Moitos cristiáns, tanto católicos como protestantes, acusan ao mormonismo (en especial á Igrexa de Xesucristo dos Santos dos Últimos Días) de non ser unha denominación cristiá.

  1. Os relatos de pobos semitas en América (presentes no Libro de Mormón) e a visita de Xesucristo a América tras a súa resurrección.
  2. A poligamia, xa que moitos dos fundadores do mormonismo como Joseph Smith e Brigham Young tiñan mais de 30 esposas cada un.
  3. A crenza da preexistencia humana. Os mormóns afirman que antes de nacer as almas das persoas están no ceo.
  4. A crenza que as persoas poden chegar a ser como Divos por ter unha natureza divina. Xa que logo, esta crenza sería errónea desde o punto de vista de grupos non cristiáns.
  5. O concepto da trindade como tres personaxes distintos, distinguibles e separados pero unidos nun só propósito.

Críticas desde os círculos Non Relixiosos

editar
  1. Os escépticos aplican ao mormonismo o mesmo principio de esixencia de evidencias que piden a todos os grupos que afirman cousas sobrenaturais: "Afirmacións extraordinarias requiren evidencias extraordinarias" (Frase do filósofo escocés David Hume). É por isto que os escépticos dubidan do don de profecía de Joseph Smith e dos relatos de pobos semitas (chamados lamanitas e nefitas) en América en tempos antes da conquista europea, entre outras crenzas. Os escépticos sinalan que non hai ningunha evidencia arqueolóxica que sustente os relatos do Libro de Mormón.
  2. Varios grupos de Non Relixiosos e de activistas dos movementos de gais e lesbianas critican á Igrexa de Xesucristo dos Santos dos Últimos Días de favorecer a homofobia polo seu activismo en contra das unións de homosexuais nos Estados Unidos.
  1. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para mormonismo.