Mitoloxía galega

A mitoloxía galega é o conxunto de mitos máis ou menos relacionados (ou mesmo sen conexións entre si): relatos que forman parte da cultura do pobo galego. Poden vir a través de discursos, narracións ou expresións culturais de orixe sagrada e que posteriormente foron secularizados, ou ben ser de orixe pagá que posteriormente foron sacralizados. En todo caso, os relatos mitolóxicos están tratados como discursos relativos a esta cultura, a unha época concreta ou a unha serie de crenzas de carácter imaxinario.

Restos do mítico Castelo de San Xurxo, no Monte Pindo, o chamado Olimpo Celta.

Descrición

Os mitos son relatos baseados na tradición e na lenda, creados para explicar a orixe do mundo e do universo, da humanidade e dos Deuses (o que se entende como cosmogonía), ou ben os fenómenos naturais e calquera outra cousa para a que non houbera unha explicación simple (mitos etiolóxicos).

Porén, non todos os mitos teñen por que ter este propósito explicativo. A maioría deles están relacionados cunha forza natural ou cunha deidade, pero moitos son simplemente historias e lendas que se foron transmitindo oralmente de xeración en xeración.

Seres míticos galegos

Breogán, ao pé da torre de Hércules.

Estatua de Teucro en Pontevedra.

A Coca polas rúas de Redondela na Festa da Coca

Os seres míticos galegos son:

Individuos que pertencen ás "razas míticas":

• Xigantes
• Olláparos
• Ananos
• Carcamáns
• Xente cativa
• Codíns
• Xacias
• Sereas
• Mouros
• Mouras
• Xerpas
• Rabenos
• Encantos
• Tesouro
• Lamias
• Lavandeiras

Entes concretos que personifican algunha calidade ou condición humana:

• Pedro Chosco
• A Morte
• A Estadea

Entes concretos persoais, como os anteriores, que aparecen nas lendas e nos contos populares, marabillosos ou non, e que quizais sexan supervivencias de cultos antigos:

• A Raíña Lupa
• Ana Manana
• Brancaflor
• María Castaña
• Orcavella
• Pepa a Loba

Seres con aparencia humana, pero dotados de características, poderes ou calidades que os achegan ou igualan aos sobrenaturais:

• Baluros
• Lobishomes
• Meigas
• Meigas chuchonas
• Nubeiros
• Mouros e Mouras
• Sabias
• Vedoiros

Demos e os anxos. Nesta categoría caberían os santos, moitas veces puramente imaxinarios, detrás dos que transcenden os antigos deuses.

• Demos
• Trasnos, Trasgos, Tardos, etc.
• Deus,Virxe, anxos e arcanxos, santos, etc

Personaxes míticos de Galicia, fundadores de cidades:

• Breogán
• Hércules
• Noé
• Teucro

Animais, algunhas veces reais, pero mitificados:

• Alacrán
• Cobra
• Algunhas aves
• Donicela
• Lobo
• Lagarto
• Vacaloura

E outras veces imaxinarios:

• Basilisco
• Coca
• Dragón
• Unicornio

Plantas, tamén reais ou imaxinarias:

No primeiro caso:

• Carballo
• Herba de namorar
• Loureiro

No segundo:

• Flor de Santo André
• Flor do Lirolai
• Herba Cabreira.

Xeografía mítica galega

• Crenzas relacionadas co sol, a lúa, as estrelas etc.
• Crenzas relacionadas cos montes, rochas, augas (ríos, lagoas, mares), covas etc.
• Crenzas relacionadas coa auga, a terra, o aire e o lume

Galería de imaxes

• 
  Representación alemá do Lobishome, de 1722.
• 
  Queima de meigas.
• 
  Representación da Santa Compaña
  nun graffiti en Pontevedra.
• 
  Escultura do Olláparo, no paseo da praia de Barraña, Boiro.
• 
  As lavandeiras da noite, cadro do pintor bretón Yan' Dargent.
• 
  Bautismo da raíña Lupa por Santiago Apóstolo. Fonte do Carme, Padrón.
• 
  Graffiti dunha meiga en Ordes.
• 
  Unha interpretación dun Nubeiro.
• 
  Graffiti dun Lobishome en Pontevedra.

Véxase tamén

Bibliografía

• Cuba, Reigosa, Miranda; ilustracións de Enríquez, Lázaro (1999): Dicionario dos seres míticos galegos. Vigo: Edicións Xerais de Galicia. ISBN 84-8302-363-6.
• Miranda, Reigosa e Cuba (2001): Pequena mitoloxía de Galicia. Vigo: Edicións Xerais de Galicia. ISBN 978-84-8302-705-9.
• Antonio Reigosa ed., Noemí López ilustr. (2020): Guía de campo da Galicia Encantada. Dos seres míticos e dos lugares que habitan. Vigo: Edicións Xerais de Galicia. ISBN 978-84-9121-646-9.
• Antonio Reigosa e Neira Brochs (2020): Cen historias máxicas pola Mariña encantada. Viveiro: Libros LAR. ISBN 978-84-9493-086-7.
• Antonio Reigosa (2020): Contrahistorias de Galicia. Ferrol: Edicións Embora. ISBN 978-84-1782-427-3.

Outros artigos

• Nosa Señora da Lanzada
• Pedra do raio
• Mitoloxía irlandesa
• Mitoloxía asturiana

Ligazóns externas

• Galicia encantada (en galego).