Miren Agur Meabe
Miren Agur Meabe Plaza, nada o 7 de outubro de 1962 en Lekeitio, Biscaia, é unha escritora e tradutora en lingua éuscara.[1]
(2007) | |
Biografía | |
---|---|
Nacemento | 7 de outubro de 1962 (62 anos) Lekeitio, España |
Residencia | Santutxu |
Actividade | |
Campo de traballo | Literatura infantil e xuvenil, poesía e conto |
Lugar de traballo | País Vasco |
Ocupación | escritora, poetisa, tradutora, mestra |
Xénero artístico | Poesía, Literatura infantil e literatura xuvenil |
Obra | |
Obras destacables
| |
Premios | |
| |
Desde o ano 2006 é membro colaborador da Real Academia da Lingua Vasca-Euskaltzaindia.[2]
Traxectoria
editarEstudou na Escola de Formación do Profesorado de Derio, especialidade en Humanidades, despois estudou Filoloxía Vasca. Ensinou durante varios anos na escola Kirikiño de Bilbao e desde 1990 tamén traballou como directora de publicacións e xerente en Giltza-Edebé.[3] Traballou en creación literaria, tradución e escrita. Como escritora, é coñecida en dúas áreas: a poesía e a literatura infantil e xuvenil. Tamén traballou noutros xéneros: contacontos e novelas, por exemplo.[4]
O seu primeiro traballo, publicouse en 1986, Uneka... Gaba. Mostra os signos do simbolismo e logo a idea principal que se formará a posmodernidade: que vivimos só en momentos. Para deixar paso a esta idea principal, Miren Agur Meabe empregou unha escrita moi próxima á linguaxe lírica, dándolle prioridade ao eu e aos momentos.[5][6]
Despois mergullouse na poesía e gañou o premio do concello de Lasarte-Oria (1991), o seu traballo sobre Oi hondarrezko emakaitz. É unha colección de poemas sobre o mito de Penélope, publicada por Idatz & Mintz Labayru (1999), aínda que algúns dos textos do libro aparecen no libro de poemas máis coñecido de Miren Agur Meabe, Azalaren kodea (2000). Nesta obra, como indica a súa poesía, introduciu un novo discurso baseado no corpo. Os títulos das seccións do libro tamén indican os diferentes escritos feitos ao redor do corpo: notas, cicatrices, tatuaxes e contra - signos.
Esta nova linguaxe, que parece estar ligada ao corpo da muller, está relacionada co desexo de comunicación consistente en xestos, aínda que se dea con palabras. A vida da autora é o punto de partida dos seus poemas. Algúns dos textos están en castelán, catalán, inglés etc.
No seu terceiro libro de poemas, Bitsa eskuetan (2010 ), xorden as súas constantes poéticas: a busca da identidade, as referencias ao contexto cotián, a conciencia do suxeito feminino, a expresión explícita do desexo etc.
Recibiu o Premio da Crítica polos dous libros mencionados en 2001 e 2011. En 2021 recibiu o primeiro Premio Nacional de Poesía outorgado a unha obra en éuscaro. Segundo o xurado: Nola gorde errautsa kolkoan (Como gardar cinza no peito) dá cabida a multitude de voces, estilos e tons e ofrece unha dimensión irónica na súa linguaxe e na actitude que plasma.[7]
Literatura infantil e xuvenil
editarMiren Agur Meabe tamén traballou en literatura infantil e xuvenil. Estas áreas inclúen: Bisita (2001), Joanes eta Bioletaren bihotza (2002), Etxe bitan bizi naiz (2003), Nola zuzendu andereño gaizto bat (2003), Amal (2003), Supositorioak otsoarentzat (2006) e Izar bat zopan (2008). Como se pode ver, a autora abriuse camiño desde o 2000. Tamén están dispoñibles versións en catalán, castelán e galego dalgúns destes libros.
Non obstante, tivo a maior repercusión na literatura xuvenil. Publicou varios traballos, dos cales tres gañaron o Premio Euskadi. Os tres foron traducidos ao castelán.
A novela Itsaslabarreko etxea (2001) combina aventura, amor e terror. O libro Urtebete itsasargian (2006) trata da guerra civil, contada dende a perspectiva dun neno. Esta obra céntrase nos pasaxes da vida diaria e na sensibilidade do neno. Aínda que pode lembrar a obra escrita por Joseba Sarrionandia sobre o mesmo tema, en comparación co que escribiu Sarrionandia, a obra de Miren Agur Meabe presta máis atención aos incidentes cotiáns e ao mundo interior da mocidade, como o coñecemento do amor.
Zer da, ba, maitasuna? (2008 ), combinando narrativa e poesía, abordou cuestións íntimas e sociais.
Obras
editarLiteratura infanto xuvenil
editar- Itsaslabarreko etxea (2001). Aizkorri. (A casa do cantil)
- Joanes eta Bioletaren bihotza (2002). Elkar. (O corazón de Joanes e Violeta)
- Etxe bitan bizi naiz, eta zer? ( 2003). Elkarlanean. (Vivo en dúas casas, e que?)
- Nola zuzendu andereño gaizto bat (2003). Giltza. (Como corrixir unha malvada señorita)
- Un ano no faro ( 2006). Elkar. (Un ano no faro)
- Supositorioak otsoarentzat ( 2006). Key. (Supositorios para o lobo)
- Izar bat zopan (2008). Key. (Unha estrela na sopa)
- Olatu guztien gainetik (2009). Ibaizabal. (Sobre todas as ondas)
- Errepidea (2010). Erein.
- Mila magnolia lore (2010). Gero-Messenger. (Mil flores de magnolia)
- Bihotzak dun-dun (2015). Elkar. (Corazóns dun-dun)
- Ros (2015). Erein.
- Tipi-tapa-tipi ilunabarrean (2016). Denonartean. (Tipi-tapa-tipi no solpor)
- Maitte-maitte. Chorando e rindo, un ano no mundo . (CD). En colaboración con Antxon Sarasua e Maite Mutuberria (2017. Elkar. (Maitte-maitte. Chorando e rindo, un ano no mundo)
Poesía
editar- Oi, hondarrezko emakaitz!: Garraitzetako itsas urak aitorturiko poemak (1999). Labayru Center. (Ai, muller de area!: Poemas recoñecidos pola auga de mar dos transportes)
- Código de pel (2000). Susa. (Código de pel)[8]
- Bitsa eskuetan (2010). Susa. (Anacos na man)[9]
- Lurra eta dardara. Zortzi ahots emakumezko antoloxía poética (2019). Balea Branca. (Terra e tremor. Oito voces femininas)[10]
- Begiak zerumugan (2020). Elkar. (Ollos no ceo)[11]
- Nola gorde errautsa kolkoan (2020). Susa. (Como almacenar cinzas na espiga)[12]
Narrativa
editar- Uneka. . . Gaba (1986). Labayru. Unha colección de contos.
- Zazpi orduak (2010). Elkar. (Sete horas)
- Un ollo de cristal (2013). Susa). (Un ollo de cristal)
- Hezurren erretura (2019). Susa. ISBN 978-84-17051-30-3 . (Queimadura de óso)
Lecturas por niveis
editar- Tangoa noizean behin (2012). Arian Readings, Elkar. (Tango de cando en vez)
- Zisnea eta uhartea (2013). Arian Readings, Elkar. (Cisne e illa)
- Titare bete zorion (2014). Arian Readings, Elkar. (Titare chea de felicidade)
- Bolboretas (2016). Arian Readings, Elkar. (Bolboretas)
- Kresalaren Taberna (2017). Arian Readings, Elkar.
Traducións
editarÉuscaro
editar- Begoña Ibarrola: Ausarten kluba (El club de los valientes) (2012). Elkar.
- Begoña Ibarrola: Ehunzango dantzaria (El ciempiés bailarín) (2012). Elkar.
- Begoña Ibarrola: Adarbakar urdina (El unicornio azul) (2015). Elkar.
- Alizia eta antzara jokoa (Alicia et le jeu de l’oie)(Lola Moral e Sergio García) (2017), Vitoria-Gasteiz Saria.
Galego
editar- Eu vivo en dúas casas (2003). Galaxia. 32 páxs.
Castelán
editar- El juego de las sillas de Uxue Alberdi (xAulki-jokoa) ( 2012). Alberdania.
- Un ojo de cristal (Kristalezko begi bat) (2014). Pamiela.
Premios e méritos
editar- 1991: Premio do Concello de Lasarte-Oria, ¡ Oh, muller de area! cun libro de poemas.
- 1997: Premio Imajina Ezazu Euskadi polo seu libro Ohar orokorrak.
- 2001: Premio da crítica española polo seu libro Azalaren kodea.
- 2002: Premio Euskadi de literatura infantil e xuvenil en éuscaro pola súa obra Itsaslabarreko etxea .
- 2006: nomeada urgazle Euskaltzain o 26 de maio de 2006.
- 2007: Premio Euskadi de literatura infantil e xuvenil en éuscaro polo libro Urtebete itsasargian .
- 2007: Premio Lauaxeta pola súa obra.[13]
- 2008: Premio Young Book polo seu libro Urtebete itsasargian.
- 2011: Premio Euskadi de literatura infantil e xuvenil en éuscaro pola súa obra Errepidea.
- 2011: Premio da Crítica Española polo seu libro de Poesía Bitsa eskuetan.
- 2012: Lista de honra de IBBY polo libro Mila magnolia-lore.
- 2012: Rosalía de Castro, Premio á obra, Centro Pen Galicia.
- 2013: POremio 111Akademiaren polo seu libro Kristalezko begi.
- 2014: Premio Seven Streets pola novela Un ollo de cristal .
- 2017: Premio Vitoria-Gasteiz na categoría de literatura infantil pola tradución de Lola Moral e Alicia et le jeu de l'oie de Lola Moral e Sergio García: Alizia eta antzara jokoa.
- 2019: Premio Juul, 12-16 anos na categoría Zer da, ba, maitasuna?
- 2020: Premio Mikel Zarate de literatura infantil. Itsasoaren atea.
- 2021: Premio Nacional de Poesía.[14][15] Nola gorde errautsa kolkoan.
Notas
editar- ↑ "Libros de autor: Miren Agur Meabe // Grupo Edebé: publicaciones infantiles, juveniles y para adultos". www.edebe.com (en castelán). Consultado o 2020-12-13.
- ↑ "M - Euskaltzaindia". www.euskaltzaindia.eus. Consultado o 2020-12-13.
- ↑ "Euskal Idazleen Elkartea. Idazleak". www.idazleak.eus (en éuscaro). Arquivado dende o orixinal o 08 de novembro de 2017. Consultado o 2020-12-13.
- ↑ Escritores.org. "Meabe Plaza, Miren Agur". www.escritores.org (en castelán). Consultado o 2020-12-13.
- ↑ "M - Euskaltzaindia". www.euskaltzaindia.eus (en éuscaro). Consultado o 2020-12-13.
- ↑ "Euskal Literaturaren Hiztegia (ELH)" (en éuscaro). Consultado o 2020-12-13.
- ↑ "La poeta Miren Agur Meabe recibe el primer Premio Nacional de Poesía a una obra en euskera". www.publico.es. Consultado o 2021-09-22.
- ↑ "Susa literatura - Azalaren kodea". www.susa-literatura.eus. Consultado o 2020-12-13.
- ↑ "Susa literatura - Bitsa eskuetan". www.susa-literatura.eus. Consultado o 2020-12-13.
- ↑ Lizarralde, Mikel. "Zortzi begirada poetiko". Berria (en éuscaro). Consultado o 2020-12-13.
- ↑ Lizarralde, Mikel. "Zortzi begirada poetiko". Berria (en éuscaro). Consultado o 2020-12-13.
- ↑ Uranga, Amagoia Gurrutxaga. "Letraz jositako triptikoa itxi du Meabek, hirugarren ohola emanda". Berria (en éuscaro). Consultado o 2020-12-13.
- ↑ asociacionescritoras-es. "A Coruña: Poetas Di(n)versos: recital de Miren Agur Meabe e Claudio Rodríguez Fer Axenda cultural AELG". Consultado o 2020-12-13.
- ↑ "Miren Agur Meabe, galardonada con el Premio Nacional de Poesía 2021". culturaydeporte.gob.es (en castelán). 21 de setmbro de 2021. Consultado o 25 de outubro de 2023.
- ↑ Ormazabal, Mikel (21 de setembro de 2021). "Miren Agur Meabe, primera autora en ganar el Premio Nacional de Poesía con una obra en euskera". elpais.com (en castelán). Consultado o 25 de outubro de 2023.
Véxase tamén
editarWikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Miren Agur Meabe |
Bibliografía
editar- Zubeldia, Iñaki: Miren Agur Meabe emakume-ahots indartsua euskal literaturan (2004). Egan, -3/4, 143-162.
- Borda, Itxaro (2013). "La intimidad, esa bomba". 452ºF: Revista de Teoría de la Literatura y Literatura Comparada, ISSN-e 2013-3294, Nº. 9, páxs. 42-55 (en castelán).