Wikipedia

María Roësset Mosquera

pintora española


María Roësset Mosquera (nada en Espinho, Portugal o 21 de novembro de 1882 e finada en Manila, Filipinas, o 3 de outubro de 1921)[1] foi unha pintora española que asinou os seus cadros como MaRo.[2] Ademais, é a primeira gran coñecida da saga Roësset, xa que foi a tía da pintora Marisa Roësset Velasco, a escultora Marga Gil Roësset e a editora Consuelo Gil Roësset; que non só compartían o apelido, senón tamén unha actitude desafiante cara ás convencións sociais da época nos seus respectivos campos. Así, desde a propia MaRo á súa sobriña Marisa, "o apelido Roësset encarna a loita de xénero en España, cos seus avances e contratempos". [3]

Infotaula de personaMaría Roësset Mosquera

Editar o valor em Wikidata
Biografía
Nacemento1882 Editar o valor em Wikidata
Espinho, Portugal Editar o valor em Wikidata
Morte1921 Editar o valor em Wikidata (38/39 anos)
Manila, Filipinas Editar o valor em Wikidata
Datos persoais
País de nacionalidadeEspaña Editar o valor em Wikidata
Actividade
OcupaciónPintora
LinguaLingua castelá Editar o valor em Wikidata
Familia
ParentesConsuelo Gil (sobriña)
Marga Gil Roësset (sobriña) Editar o valor em Wikidata

Traxectoria editar

A súa nai Margarita Mosquera casou co moi novo Eugenio Roësset Liot, un enxeñeiro civil francés que traballaba nas liñas de ferrocarril. Cando María naceu o 21 de novembro de 1882, a familia estaba en Espinho polo traballo do seu pai. Pouco despois mudáronse a Madrid, onde naceron os seus irmáns Margot e Eugenio e desenvolveuse a vida da familia, pasando as vacacións en Galiza e Biarritz.

O tres irmáns recibiron unha educación esmerada e de gran calidade moi superior á da maioría de familias españolas da época. Alfonso E. Pérez Sánchez apunta que a posible lectura de revistas ilustradas, medios excepcionais de difusión dunha cultura visual tiveron que espertar sen ningunha dúbida na moza unha curiosidade que potenciaría posteriormente a súa sensibilidade: «quizais nos anos da súa adolescencia, 1897-1903, entre o seus quince e os seus vinte anos, sentasen as bases, quizais inconsciente, do que habería logo de se manifestar abertamente, ao fío da súa vida, breve e intensa [...] non é posible saber hoxe cal foi o alcance do ensino do debuxo que recibise María Roësset, mais é evidente que houbo de adquirir unha soltura co lapis, que logo se fará manifesta nos rápidos esbozos da súa viaxe de vodas, e no sólido substrato das súas pinturas».[4]

En 1904 casou con Manuel Soriano Berrueta-Aldana, dezanove anos maior que ela e fillo do tamén pintor Benito Soriano Murillo. Tras o seu matrimonio, María Roësset introduciuse na sociedade culta madrileña de principios de século e mantivo contacto con Mariano Fortuny, Benito Pérez Galdós, Ricardo Madrazo e Ángeles López Roberts entre outros e onde destacaría enseguida. A nova parella viaxaría por Europa e dise que foi Soriano quen a incitou a debuxar e pintar. No entanto, non foi até despois de falecer o seu marido o 19 de agosto de 1910 que se dedicou plenamente á arte.[5] Nesa altura, María tiña 28 anos e decidiu mudarse fóra do centro de Madrid xunto cos seus fillos, de 3 e 5 anos respectivamente.

María Roësset comezou entón unha etapa de introspección, froito da melancolía e tristeza pola morte de Manuel. A pintura constituíu a súa vía de escape e despois de 5 meses comezou a pintar, acudindo asiduamente ao Museo do Prado, en cuxas salas realizou copias dos grandes mestres e asistindo diariamente ao estudo de Eduardo Chicharro. Grazas ao testemuño directo da súa filla Eugenia sabemos que decorou a súa nova casa con grandes lenzos de estilo bizantino, nos que cosía contas ao máis puro estilo preciosista de Gustav Klimt, cuxos cadros probablemente coñeceu polas súas viaxes.[5]

A súa fortuna permitiulle vivir con certa comodidade e liberdade e comezou a ser testemuña de novas tendencias como o nacemento da abstracción e a entrada da muller na esfera pública. Roësset—que comezou a asinar os seus cadros como MaRo— seguiu viaxando cos seus fillos por Europa, visitando museos, galerías e estudos de cidades como Múnic, Düsseldorf, Roma, Florencia ou Viena —cidade onde a sorprendeu o inicio da primeira guerra mundial-.[4] Viuse obrigada a regresar a Madrid e ese mesmo ano comezaron a aparecer os primeiros síntomas da enfermidade da que faleceu sete anos despois. Foron catro anos de produción: desde a morte do seu esposo até o outono de 1914. Co estalido da Guerra civil, os seus fillos lograron salvar parte da súa produción, aínda que se perderon as obras de gran formato dado que non cabían no coche no que as levaron.[6]

Obra editar

O estilo de María Roësset evoluciona ao longo dos seus escasos anos de produción: desde artistas como Wisthler, Sargent, Sorolla, Vázquez Díaz ou Paula Modersonh-Becker; a movementos como o simbolismo, o costumismo ou o expresionismo. A súa pintura tivo como obxecto central as mulleres da súa familia, ás que a miúdo fixo posar como modelos para composicións bizantinizantes ás que, para subliñar o seu carácter oriental, ás veces cosía contas e adornos.[7] Devandito discurso pictórico non implica que María pintase unicamente por afección ou exclusivamente retratos senón que plasmaba o seu propio universo feminino composto por si mesma e as súas familiares máis directas.

De acordo coa investigadora Nuria Capdevila-Argüelles: «dise de MaRo que pintaba sen vontade de profesionalización, afirmación moi fácil de facer en relación ás mulleres creadoras e parte da descrición romántica e infestada de silencios que nos chegaron desta pintora. Esta descrición non casa coa rotundidade das súas imaxes, en especial dos seus autorretratos, se os analizamos en relación ás moi particulares coordenadas deste xénero, clave para o exame da autoría artística».[3]

Segundo constatan os expertos, o seu Autorretrato de cuerpo entero (1912), doado pola súa filla ao Museo do Prado en 1985 e hoxe situado, aínda que non exposto, no Museo Nacional Centro de Arte Raíña Sofía, é seguramente a súa obra mestra:[8][9]

«Nel, a autora píntase como unha muller singular, cuxo rostro posúe unha gran forza expresiva, acentuada pola súa mirada analítica, profunda e delicada. De pé ante un fondo neutro de cor avermellada, ofrécelle ao espectador o seu porte de viúva elegante, non exento de certa atractiva extravagancia, no que se funde a sede de orientalismo co recoñecemento da tradición do retrato barroco español, concentrado e sintético, do que bebera no Museo do Prado. Resolta nun formato pronunciadamente lonxitudinal, nesta obra pode recoñecerse a cultura cosmopolita da autora, de referentes internacionais vagamente aludidos, como xa notou Alfonso E. Pérez Sánchez (1985b)». — Carlos G. Navarro, Técnico de Conservación de Pintura do Século XIX, Museo do Prado e Comisario da Exposición "Convidadas. Fragmentos sobre mujeres, ideología y artes plásticas en España (1833-1931)" (2020).

A súa filla Eugenia sostén que a súa nai «pintaba moi rápido, non debuxaba, senón que pintaba directamente, empezando por pintar os ollos e logo ía completando o rostro. Vin lenzos con dous ollos, que xa tiñan a expresión e o parecido co futuro retrato. O meu irmán e eu posamos moitas veces para ela. Non pintou nunca un cadro de flores».[10] Para María García Soria da Universidade de Zaragoza, «dita expresividade caracteriza todas as súas obras, sobre todo os seus autorretratos, que desprenden a forza da súa autora e a súa melancolía, aínda que nunca se retrata pintando. Sempre vestida de negro e sobre fondos practicamente abstractos e esvaecidos, mira directamente o espectador, desposuída de calquera outro elemento. O seu rostro concentra todo o impacto visual da composición, recurso que retoma noutros retratos».[5]

Da súa produción tamén destacan, pola súa particularidade e a controversia que na época causaban este tipo de obras realizadas por mulleres artistas, os espidos de mozos e adolescentes. Pinta en varias ocasións a súa filla Eugenia, é o caso de Desnudo de niña con brazos cruzados conservado no Museo de Belas Artes da Coruña, e a súa sobriña Marisa Roësset —que tempo despois seguirá os seus pasos como pintora e que está presente nas exposicións de "Pintoras de España. 1859/1926. De María Luisa de la Riva a Maruja Mallo" de 2014 e "Invitadas. Fragmentos sobre mujeres, ideología e artes plásticas en España (1833-1931)" de 2020—.

 
Espido de nena cos brazos cruzados, 1913, Museo de Belas Artes da Coruña.

Pouco se sabe da súa actividade expositiva. A través do testamento da súa filla sabemos que María Roësset participou coa súa obra Gitana Agustina nunha mostra en Alemaña en 1912 e con Maja y Torero no concurso de carteis anunciadores do Baile de Entroido do Círculo de Belas Artes de 1914.[6]

Cara a 1915 a enfermidade de María agravouse, probablemente tise, e aínda que continuou coas súas viaxes e a súa actividade, a súa produción resentiuse.[4] Finalmente, o 3 de outubro de 1921 e durante unha viaxe a Manila, María Roësset faleceu aos 38 anos.

Obras destacadas editar

  • (s.f.) Autorretrato con jersey naranja, óleo sobre lenzo, 57 x 47 cm, sen asinar
  • Autorretrato (cabeza), óleo sobre táboa, 25 x 16 cm, asinado, xuño de 1911.
  • Autorretrato de cuerpo entero, óleo sobre lenzo, 176 x 60 cm, asinado, xaneiro de 1912 Museo Nacional Centro de Arte Raíña Sofía,[9] Imaxe de promoción para a exposición de "Invitadas" do Museo do Prado en 2020).
  • Autorretrato ovalado, óleo sobre táboa, 67 x 58 cm, asinado, marzo de 1912, Madrid.
  • Gitana Agustina, óleo sobre lenzo, 137 x 76 cm, asinado, marzo de 1912 (presentada na Exposición Anglolatina de Londres de 1912).[11][12]
  • Retrato de sus hijos Eugenia y Joaquín sentados, óleo sobre lenzo, 102 x 97 cm, asinado, 1912.
  • Desnudo de niña en escorzo, óleo sobre lenzo, 78 x 103 cm, asinado, decembro de 1912.
  • Retrato de Margot, óleo sobre lenzo, 155 x 111 cm, asinado, 1913.
  • Desnudo de niña con brazos cruzados, óleo sobre lenzo, 145 x 98 cm, asinado, xaneiro de 1913 (Museo de Belas Artes da Coruña).
  • Niña desnuda (Inocencia), óleo sobre lenzo, 126 x 98 cm, asinado, xaneiro de 1913.

Notas editar

  1. ↑ S. B. I. "Enciclopedia online del Museo del Prado". Consultado o 8 de marzo de 2015. 
  2. ↑ "LAS ROËSSET, ESAS PERFECTAS DESCONOCIDAS" (en castelán). 2014-01-12. Consultado o 2020-11-05. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Capdevila-Argüelles (2013). "Artistas y precursoras: un siglo de autoras Roësset". Artistas y precursoras. Un siglo de autoras Roësset -Nuria Capdevila-Argüelles (2013). (en castelán). Lectora: revista de dones i textualitat, ISSN 1136-5781, Nº. 21, 2015 (Exemplar dedicado a: Noir and Female. Women Writers of Crime Novel in the Iberian Peninsula): horas y HORAS La Editorial Feminista. pp. 239–242. ISBN 978-84-9600-454-2. Consultado o 19/11/2020. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Pérez Sánchez, Alfonso E., «María Roësset, una interesante y desconocida pintora», Villa de Madrid 86 (1985) Ayuntamiento de Madrid, 1988; Catálogo de exposición. Centro Cultural del Conde Duque, cit. pos., p. 5
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 García Soria, María, Pintoras de España. 1859/1926. De María Luisa de la Riva a Maruja Mallo. Zaragoza: Vicerrectorado de Cultura y Política Social, Universidad de Zaragoza, 2014; Catálogo de Exposición, cit. post., p. 160
  6. ↑ 6,0 6,1 Lavalle, Teresa, «María Roësset Mosquera», María Roësset (1882-1921), Ayuntamiento de Madrid, 1988; Catálogo de exposición. Centro Cultural del Conde Duque, op. cit., p.29
  7. ↑ G. Navarro, Carlos, Invitadas. Fragmentos sobre mujeres, ideología y artes plásticas en España (1833-1931), cat. exp. Museo Nacional del Prado, Madrid, 2020, cit, pos., p.383
  8. ↑ "Soriano Roesset, María Eugenia - Museo Nacional del Prado". Consultado o 2020-11-29. 
  9. ↑ 9,0 9,1 "María Roësset Mosquera - Autorretrato de cuerpo entero" (en castelán). Consultado o 2020-11-29. 
  10. ↑ SORIANO ROËSSET, E., “Recordando a mi madre”, María Roesset…op. cit., p.38
  11. ↑ "Arte Español. Revista de la Sociedad de Amigos del Arte. Año 1 Num 2. Pag 93" (PDF). Consultado o 8 de marzo de 2015. 
  12. ↑ "Exposición Anglolatina". 8 de maio de 1912. Consultado o 8 de marzo de 2015. 

Bibliografía editar

  • Arnáiz, J.Manuel (1988), Cien años de pintura en España y Portugal (1830-1930), Madrid: Ediciones Antiqvaria, 1992.
  • Antolín Paz, Mario, «María Roësset», María Roësset (1882-1921), cat. exp., Ayuntamiento de Madrid, 1988, pp. 23-26; Catálogo de exposición. Centro Cultural del Conde Duque
  • Capdevila-Argüelles, Nuria (2013). Artistas y precursoras. Un siglo de autoras Röesset.Madrid: Horas y Horas.

Véxase tamén editar

Ligazóns externas editar

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=María_Roësset_Mosquera&oldid=6639405»