Madhya Pradesh
Madhya Pradesh (en hindi: मध्य प्रदेश ; literalmente ' Provincia Central') é un Estado do centro da India. A súa capital é Bhopal, e a súa maior cidade é Indore, con Jabalpur e Gwalior as outras grandes cidades.
| मध्य (hi) मध्य प्रदेश (mr)  | |||||
| |||||
| Epónimo | centro | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Localización | |||||
| |||||
| País | India | ||||
| Capital | Bhopal (pt)  (1956–) | ||||
| Contén a división administrativa | Bhopal division (en) Chambal division (en) Gwalior division (en) Indore division (en) Jabalpur division (en) Narmadapuram division (en) Rewa division (en) Sagar division (en) Shahdol division (en) Ujjain division (en) | ||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 72.597.565 (2011) (235,52 hab./km²) | ||||
| Lingua usada | Agariya (en) Daknī (en) Varhadi (en) Bagheli (en) Birjia (en) Bhilali (en) Bhariati (en) Chamari (en) Língua nimadi (pt) Dhodia (en) Pardhi (en) Pardhan (en) Rathwi Bareli (en) Língua mewari (pt) Língua halbi (pt) Pauri Bareli (en) Palya Bareli (en) Holiya (en) Kaikadi (en) Andh (en) Kurmukar (en) Kanjari (en) Sansi (en) língua mundari (pt) Kamar (en) Bundeli (en) Bhalay-Gowlan (en) Khirwar (en) lingua hindi Lingua marathi Língua braj (pt) Língua kutchi (pt) Sora language Nagarchal (en) Lingua bhojpuri Língua bhili (pt) Lingua chhattisgarhi Hadauti (en) Lingua awadhi Kalto (en) Malvi (en) Língua lambadi (pt) Língua kolam (pt) Língua nihali (pt) Kui (en) Lingua sindhi Língua korku (pt) Bhunjia (en) Bhalay (en) Powari (en) Gowli (en) Dungra Bhil (en) Gade Lohar (en) Noiri (en) Rathawi (en) Língua gaddi (pt) Northern Gondi (en) | ||||
| Xeografía | |||||
| Superficie | 308.245 km² | ||||
| Punto máis alto | Dhupgarh (en) (1.352 m) | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Datos históricos | |||||
| Precedido por | |||||
| Creación | 26 de xaneiro de 1950 | ||||
| Organización política | |||||
| • Xefe de estado | Om Prakash Kohli (en) (2016–2018) Mangubhai C. Patel (en) (2021–) | ||||
| • Chief Minister of Madhya Pradesh (en) | Mohan Yadav (en) (2023–) | ||||
| Órgano lexislativo | Madhya Pradesh Legislative Assembly (en) Circunscrición: 230, (Escano: 231) | ||||
| ISO 3166-2 | IN-MP | ||||
| Sitio web | mp.gov.in | ||||
 | |||||
.svg)
.svg&lang=gl)
Xeografía, historia e demografía
editar(Véxase tamén Historia da India)
Madhya Pradesh é o segundo Estado indio máis grande por área e o quinto por poboación con máis de 72 millóns de habitantes. Limita cos Estados de Uttar Pradesh ao nordeste, Chhattisgarh ao leste, Maharashtra ao sur, Gujarat ao oeste e Rajasthan ao noroeste.[1]
A área cuberta polo actual Madhya Pradesh inclúe a zona do antigo Avanti Mahajanapada, cuxa capital Ujjain (tamén coñecida como Avantika) xurdiu como cidade importante durante a segunda onda de urbanización do subcontinente indio no século VI a. C.
Posteriormente, a rexión foi gobernada polas principais dinastías da India. O Imperio Maratha dominou a maior parte do século XVIII. Despois da Terceira guerra anglo-maratha no século XIX, a rexión dividiuse en varios estados principescos baixo os británicos e incorporouse ás provincias centrais e Berar e á Axencia da India Central. Algúns anos despois da independencia da India, as provincias centrais e Berar foron rebautizadas como Madhya Pradesh con Nagpur como capital: este Estado incluía as partes do sur do actual Madhya Pradesh e a parte nordeste do actual Maharashtra. En 1956, este Estado reorganizouse e as súas partes combináronse cos Estados de Madhya Bharat, Vindhya Pradesh e Bhopal para formar o novo estado de Madhya Pradesh, a rexión de Vidarbha de fala marathi foi eliminada e fusionouse co Estado de Bombai (hoxe capital de Maharashtra). Este Estado foi o máis extenso da India até o 2000, cando a súa rexión do sueste de Chhattisgarh foi designada como Estado separado.
Economía
editarA economía de Madhya Pradesh é a décima máis grande da India, cun produto interior bruto estatal (PIB) de ₹ 9,17 billóns e ten a 26ª renda per cápita máis alta do país de ₹ 109372. Madhya Pradesh ocupa o posto 23 entre os Estados indios no índice de desenvolvemento humano. [2] Rico en recursos minerais, Madhya Pradesh ten as maiores reservas de diamante e cobre da India. O 25,14% da súa superficie está baixo cuberta forestal.[3] A súa industria turística experimentou un crecemento considerable, co Estado encabezando os Premios Nacionais de Turismo en 2010-11.[4] Aínda que segue a ser un dos Estados menos desenvolvidos da India, nos últimos anos, o crecemento do PIB do Estado foi superior á media do conxunto da India,[5] rexistrando en 2019-20, un crecemento do PIB do 9.07%.[6]
Galería de imaxes
editarTemplos
editar-
Pintura rupestre mesolítica, abrigos rupestres de Bhimbetka, Patrimonio da Humanidade da UNESCO -
Templo Kandariya Mahadeva, Khajuraho -
Complexo do templo de Bateshwar, Padavli, Morena -
Templo Chausath Yogini, Mitavli, Morena -
Templos de Sahasra Bahu, forte de Gwalior -
Teli ka Mandir, forte de Gwalior -
Templo de Shiva en Bhojpur -
Templo de Lakshmi, Orchha -
Estatua de Brahma con varias deidades en Amarkantak . -
Forte de Gwalior, Gwalior -
Forte de Gwalior -
Templo Maa Chamunda Mata, Tekri Dewas -
Templo Mahakaleshwar Ujjain -
Maheshwar Ghats and Fort, Maheshwar, Khargone -
Templo de Omkareshwar, Khandwa
.JPG)
Fauna
editar-
Mono Langur (Semnopithecus dussumieri), Orchha -
Tigresa con crías na reserva de tigres de Kanha -
Papamoscas azul de Tickell, Parque Nacional Bandhavgarh -
Voitres no niño, Orchha -
Nilgais machos loitando, Lakeshwari, distrito de Gwalior
.jpg)
Símbolos estatais de Madhya Pradesh
editar| Título | Símbolo | Imaxe |
|---|---|---|
| Animal terrestre do Estado | Barasingha[7] ( Rucervus duvaucelii ) | 
|
| Ave do Estado | Papamoscas do paraíso indio (Terpsiphone paradisi) [8] | 
|
| Árbore do Estado | Banyan (ficus bengalensis) [9] | 
|
| Peixe do Estado | Mahasheer (Tor tor) [8] | 
|
| Flor do Estado | Lirio azucena Madonna (Lilium candidum) [10] | 
|
Deportes
editarEn 2013, o goberno estatal declarou a mallakhamba (malkhamb) como deporte estatal.[11]
O cricket, o kabaddi, o hóckey, o fútbol, o baloncesto, o voleibol, o ciclismo, a natación, o bádminton e o tenis de mesa son os deportes máis populares no Estado.
Os xogos tradicionais como kho kho, gilli danda, sitaliya, kanche e langdi son populares nas zonas rurais.
O snooker, xeralmente considerado como inventado en Jabalpur por oficiais do exército británico, é popular en moitos dos países de fala inglesa e da Commonwealth, cos mellores xogadores profesionais que obteñen ingresos de varios millóns de euros co xogo.
Notas
editar- ↑ "madhyapradesh" (PDF). fsi.nic.in.
- ↑ "Ecowrap" (PDF). www.sbi.co.in ; documents.
- ↑ "isfr-2019 Vol. II. Madhya Pradesh" (PDF). fsi.nic.in.
- ↑ "Madhya Pradesh topped the National Tourism Awards 2010-11". Jagranjosh.com (en inglés). 2012-03-01. Consultado o 2024-10-30.
- ↑ Thakur, Pradeep (2013-03-30). "Madhya Pradesh topples Bihar, new No 1 in economic growth". The Economic Times. ISSN 0013-0389. Consultado o 2024-10-30.
- ↑ "Madhya-Pradesh-presentation". ibef.org.
- ↑ "Know India: National Portal of India". knowindia.india.gov.in. Consultado o 2024-10-30.
- ↑ 8,0 8,1 "Symbol". mpsbb.nic.in; Madhya Pradesh State Biodiversity Board. Arquivado dende o orixinal o 25 de xullo de 2016. Consultado o 30 de outubro de 2024.
- ↑ "Madhya Pradesh' State Tree" (PDF).
- ↑ "State-Animals-Birds-Trees-Flowers-of-India". frienvis.nic.in.
- ↑ "State sport status to malkhamb". The Times of India. 2013-05-11. ISSN 0971-8257. Consultado o 2024-10-31.
Véxase tamén
editar| A Galipedia ten un portal sobre: India |
----
|
Este artigo sobre xeografía é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír. |