Lingua cupeña
O cupeño é unha lingua morta da familia uto-azteca, a cal foi falada anteriormente polo pobo cupeño do sur de California. Roscinda Nolasquez (finada en 1987) foi a derradeira falante nativa de cupeño.[2] O pobo cupeño fala exclusivamente inglés. O nome nativo da lingua, kupangaxwicham, quere dicir 'xente do lugar para durmir' referíndose á súa terra natal tradicional, anterior a 1902, de Ktipa (na base de Warner's Hot Springs).[3][4] Unha aldea máis pequena estaba situada ao sur de Ktipa, chamada Wildkalpa.
| Cupeño Kupangaxwicham Pe'me̲melki | ||
|---|---|---|
| Falado en: | Estados Unidos de América | |
| Rexións: | Sur de California | |
| Extinción: | 1987, coa morte de Roscinda Nolasquez | |
| Familia: | Uto-azteca Uto-azteca do norte Tákica Cupana Cupeño | |
| Escrita: | alfabeto latino | |
| Códigos de lingua | ||
| ISO 639-1: | --
| |
| ISO 639-2: | --- | |
| ISO 639-3: | cup
| |
| Mapa | ||
 A lingua cupeña (sinalada en gris no sur). | ||
| Status | ||
 | ||
Ao longo da década de 1890 debateuse sobre se se debería ou non permitir que os cupeños seguisen vivindo no territorio tradicional cupeño.[3] Despois de moitos anos de protestas públicas, a Corte Suprema de California decidiu trasladar o pobo cupeño á reserva de Pala.[3][4]
O cupeño ten influencia lingüística tanto das linguas que o precederon como das yumanas faladas polos ipai, que comparten a súa fronteira sur.[3]
Notas editar
- ↑ Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.
- ↑ Hill, Jane H. (2005-10-18). A Grammar of Cupeño. UC Publications in Linguistics 136. University of California Press.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Sturtevant, William C. (1978). Handbook of North American Indians 8. California: Smithsonian Institution.
- ↑ 4,0 4,1 "Did you know Cupeño is awakening?". Endangered Languages (en inglés). Consultado o 2022-07-11.