Khushal Khattak
Khushāl Khān Khattak (en paxto: خوشحال خان خټک ) tamén coñecido como Khushāl Bābā (paxto: خوشحال بابا), nado en Akora Khattak en 1613 e finado en Tirah o 25 de febreiro de 1689, foi un poeta, erudito e guerreiro paxto, xefe da tribo khattak. Khushal predicou a unión de tódolos paxtos, e animou á revolta contra o Imperio Mogol, promovendo a unidade pasthu por medio da poesía. Está considerado o "pai da literatura paxta" e o poeta nacional de Afganistán.[1]
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 1613  Akora (pt)  |
| Morte | 19 de febreiro de 1689 (75/76 anos) Tirah (en) |
| Khan (título) | |
| | |
| Datos persoais | |
| Relixión | Sunnismo |
| Actividade | |
| Ocupación | poeta , escritor |
| Lingua | Lingua paxta |
| Familia | |
| Fillos | Gohar Khan Khattak (en) , Ashraf Khan Khattak (en) |
 | |
Traxectoria editar
Khushal naceu en 1613, era fillo de Malik Shahbaz Khattak de Akora. O seu avó, Malik Akoray, fora o primeiro khattak en gozar de fama durante o reinado do soberano mogol Akbar. Akoray mudárase desde Teri (unha aldea do distrito de Karak) para Sarai Akora, a vila que Akoray fundou e construíu. Khushal desde a súa mocidade estivo ao servizo do rei mogol e participando en diversas campañas. En 1641 converteuse no xefe da súa tribo. En 1658 Aurangzeb fíxose co control do imperio, e Khushal serviu ao novo soberano pero caeu en desgraza e pasou sete anos prisioneiro[2] nunha fortaleza en Delhi ata que liberado puido regresar a Peshawar. Co xefe dos afridis Darya Khan encabezou unha rebelión contra os mongois, derrotándoos varias veces e aumentando as súas forzas coa inclusión de varias tribos pasthus no seu bando.
Obra editar
As obras de Khusahl fundan a literatura paxta, e moita da súa poesía trata da política e da unidade dos pasthus.[3] Entre as súas obras máis coñecidas figuran Bāz-nāma, un manual de cetrería, Swāt-nāma, unha descrición dunha viaxe ao val de Swat,Fazl-nāma, un manual sobre deberes relixiosos e sociais, Tibb-nāma, un libro de receitas medicinais, Farrukh-nāma, un diálogo entre a pluma e a espada, e Firāq-nāma, un lamento da separación da patria durante a súa catividade.[4] Khushal Tamén escribiu moitos ghazals en persa baixo o sobrenome de Rūhī, e uha casida tamén en persa sobre a futilidade do mundo.[5]
Poesía editar
- Diwan
- Sahat u Badan
- Tib Nama
- Fazal Nama
- Swat Nama
- Farrukh Nama
- Faraq Nama
- Swat Nama
Prosa editar
- Baz Nama
- Tarjuma Hadia
- Aaina (tradución dun libro árabe)
- Baiaz (memorias)
- Zanziri
Notas editar
- ↑ Banting, Erinn (2003). Afghanistan: The Culture Lands, Peoples, & Cultures. Crabtree Publishing Company. p. 28. ISBN 0778793370.
- ↑ Abubakar Siddique (2014) The Pashtun Question: The Unresolved Key to the Future of Pakistan and Afghanistan Hurst,p. 29
- ↑ Daniel Gomà (2011)Historia de Afganistán : de los orígenes del estado afgano a la caída del régimen talibán Universitat de Barcelona:Barcelona, p. 28
- ↑ Stefan Sperl (1996)Classical Traditions and Modern Meanings BRILL
- ↑ H. A. R. Gibb (1954) Khushhal Khan Khatak: A enciclopedia de Islam. 2. BRILL, p. 72