Junta de Damas de Honor y Mérito

A Junta de Damas de Honor y Mérito é unha asociación filantrópica feminina fundada en 1787 polo rei Carlos III en Madrid .

Historia

A asociación creouse como sección separada e dependente da Real Sociedade Económica Matritense de Amigos do País (unha das Sociedades Económicas de Amigos do País) para ordenar a saída ao espazo público das mulleres na época da Ilustración, tras o ingreso como vogais de mérito de María Isidra Quintina de Guzmán e de la Cerda e María Josefa Alfonso Pimentel y Téllez-Girón. Melchor Gaspar de Jovellanos, Francisco de Cabarrús e Josefa Amar y Borbón, entre outros, participaron no debate sobre a entrada das mulleres. No seguinte parágrafo recollense algunhas das palabras de Josef Amar y Borbón:

"..facer novos inventos nas artes, perfeccionar os coñecidos, estimular aos fabricantes, labradores e artesáns, a que traballen con vantaxe, e con perfección, calcular o que falta nun país, e traelo doutro en cambio do seu sobrante por medio dun sabio comercio, aínda que son cousas que piden meditación, e noticias, non son materias tan abstractas, que non as poida comprender a muller que teña talento regular".

Foi autorizado pola Real Orde o 27 de agosto de 1787 e a inauguración oficial tivo lugar o 5 de outubro do mesmo ano no Concello de Madrid. Os seus obxectivos eran "establecer unha boa educación, mellorar os costumes co seu exemplo e a súa ilustración, introducir o amor polo traballo e promover a industria". Os seus estatutos foron aprobados por Carlos IV en 1794, reformados posteriormente en 1851 e 1905 .

A primeira presidenta foi María Josefa Alfonso Pimentel y Téllez-Girón, duquesa de Osuna.

O seu primeiro encargo consistiu en supervisar as Escolas Patrióticas da Real Sociedade Económica Matritense de Amigos do País . Posteriormente fíxose cargo doutras escolas de formación profesional especializada como a Escola de Bordado e a Escola de Flores Artificiais.

O lema da Real Sociedade Económica Matritense de Amigos do País era Socorre ensinando. A Junta de Damas seguiu este lema no seu traballo coa Real Inclusa de Madrid. Foi alí, na Real Inclusa de Madrid, onde as mulleres da Junta de Damas axudaron aos nenos orfos da cidade a baixar o altísimo (87 %) cifra de mortalidade infantil. En 1799 as mulleres conseguiron que Carlos IV as autorizase para dirixir a Real Inclusa de Madrid e en 1807 o Colexio de Niña da Paz . En 1819, a Junta de Damas abriu a Escola de Educación Mutua para as nenas. En 1838, a raíña rexente María Cristina de Borbón puxo baixo a súa supervisión o Colexio de Orfos da Unión. En 1860 abriu a Casa da Maternidade e en 1871 o Asilo de las Hijas de las Cigarreras.

As socias experimentaron con novas máquinas de fiar e probaron con novas formas de branquear os algodóns e as las e tinguir as sedas. Nos cárceres, ademais de medir o contido de osíxeno dos calabozos, experimentaron con métodos de purificación do aire. Na Inclusa de Madrid tamén intentaron levar a cabo innovacións.

Algunhas das socias traduciron libros: Josefa Amar y Borbón traduce do italiano un tratado de agricultura, a duquesa de Espeja o libro El lenguaje de los cálculos, a marquesa de Fuerte Híjar traduciu a biografía e o relato das teorías de Benjamin Thompson, conde de Rumford. Hoxe coñecido polas súas teorías sobre a calor, pero na época sobre todo coñecido polas súas «sopas económicas» e os seus fornos que aforraban combustible, inventos promocionados pola Junta.

A Junta de Damas obtivo personalidade xurídica propia por Real Orde do 3 de xullo de 1920, para o cumprimento dos seus fins.

Véxase tamén

Bibliografía

• BOLUFER PERUGA, Mónica (1998), Mujeres e Ilustración: la construcción de la feminidad en la Ilustración española, Institució Alfons el Magnànim, Valencia.
• CAPEL MARTÍNEZ, Rosa María (2006), “Las mujeres de la Matritense: un ejemplo de asociacionismo ilustrado”, Asparkía, n.º 17, pp. 19-38.
• ESPINA PÉREZ, Pedro (2005), Historia de la Inclusa de Madrid, Oficina del Defensor del Menor, Madrid.
• FERNÁNDEZ QUINTANILLA, Paloma (1981), La mujer ilustrada en la España del siglo 18, Ministerio de Cultura, Madrid.
• NEGRÍN FAJARDO, Olegario (1984), Ilustración y educación. La Sociedad Económica Matritense, Editora Nacional, Madrid.
• SMITH, Theresa Ann (2006), The Emerging Female Citizen. Gender and Enlightenment in Spain, University of California Press, Los Ángeles.
• VIDAL GALACHE, Florentina y Benicia (1994), Bordes y bastardos. Una historia de la Inclusa de Madrid, Compañía Literaria, Madrid.

ligazóns externas

• Web oficial da Junta de Damas de Honor y Mérito
• Santamaría, Carmen (2005). Balcones, caminos y glorietas de Madrid: escenas y escenarios de ayer y de hoy. Silex Ediciones. pp. 68–. ISBN 978-84-7737-157-1.