Macroglobulinemia de Waldenström

(Redirección desde «Inmunocitoma linfoplasmacítico»)

A macroglobulinema de Waldenström (MW), tamén coñecida coma doenza de Waldenström ou linfoma linfoplasmático, é un cancro que afecta ás células plasmocitoides. Adoita ser clasificado coma un linfoma non Hodgkin de tipo indolente, isto é, de curso benigno, tal e como se recolle na clasificación REAL da OMS para os linfomas.[1] O principal anticorpo implicado na doenza é a inmunoglobulina M (IgM), aínda que pode non secretarse ningún tipo de anticorpo.

Macroglobulinemia de Waldenström
Clasificación e recursos externos
ICD-10C88.0
ICD-9273.3
OMIM153600
DiseasesDB14030
MedlinePlus000588
eMedicinemed/2395
MeSHD008258
Aviso médico.
Aviso médico.
Advertencia: A Wikipedia non dá consellos médicos.
Se cre que pode requirir tratamento, por favor, consúltello ao médico.

O seu nome provén do doutor sueco Jan Gösta Waldenstrom, primeiro en identificar a enfermidade.

Etioloxía editar

A etiopatoxenia da doenza de Waldenström é a proliferación incontrolada dun grupo de células denominadas células plasmáticas, produto da diferenciación dos linfocitos B.

As causas que levan a que sobreveña a doenza son descoñecidas. Porén, tivéronse identificados varios factores de risco que aumentan as probablidades de padecer a enfermidade. As persoas con doenzas autoinmunes teñen entre o dobre e o tripo de probabilidades de desenvolver un linfoma linfoplasmocítico, e o risco aumenta considerábelmente en afectados por hepatite, VIH e a rickettsiose ou febre botonosa mediterránea (provocada pola bacteria Rickettsia conorii).

O feito de ter familiares de primeiro grao afectos aumenta o risco, téndose identificada unha agregación familiar. Demostrouse unha asociación entre a MW e o locus 6p21.3 no cromosoma 6.[2]

Epidemioloxía editar

A MW é unha doenza infrecuente, e constitúe entre o 1 e o 2% dos cancros hematolóxicos.[3] Afecta máis aos homes que ás mulleres, tendo unha incidencia de 3,4 afectos por cada millón de homes, e 1,7 afectas por cada millón de mulleres. A idade media de inicio da enfermidade é de 64 anos, e a supervivencia media dende o diagnóstico é de 5 anos.

Síntomas e signos editar

A principal sintomatoloxía da MW prodúcese pola infiltración de células tumorais nos diferentes tecidos. Así, os síntomas principais son:

Ademais, o depósito da paraproteína pode dar lugar a polineuripatías.

A secreción de anticorpos (sobre todo de tipo IgM[4]) pode aumentar a viscosidade do sangue, producindo unha síndrome de hiperviscosidade. Esta síndrome. que pode chegar a afectar até un 40% dos doentes de MW, caracterízase por afectar especialmente ao órganos oculares, dando lugar a dilatación das veas retinianas e edema de papila.[5][6][7][8] Outros síntomas secundarios á hiperviscosidade son o estupor, as hemorraxias e a insuficiencia cardíaca.

Diagnóstico editar

 
Micrografía de sangue periférica nun doente afecto de macroglobulinemia de Waldenström. Os eritrocitos ou glóbulos vermellos (cor rosada) dispóñense en forma de feixes de moedas (ou rouleaux, en francés). Ademais, obsérvanse linfocitos atípicos (cor violácea), células plasmocitoides e trombocitopenia severa.[9]

Para diagnosticar unha MW cómpre realizar unha análise de sangue, e posteriormente, se os datos son orientativos, realizar unha biopsia da medula ósea para confirmar o diagnóstico.

Laboratorio editar

A analítica de laboratorio da MW caracterízase polos seguintes trazos:

  • Anemia: existe unha diminución da masa eritrocitaria que dá lugar a palidez, cansazo, e dificultade respiratoria. Na meirande parte dos casos é arrexenerativa, isto é, a medula ósea non é quen de producir suficientes eritrocitos para compensar a anemia. Tamén pode existir unha anemia hemolítica, na que os hemacias son destruídos. Neste caso, detectarase esta anomalía mediante unha proba de Coombs directo ou indirecto.
  • Hemacias en rouleux: crioaglutininas.
  • Leucopenia: diminución do número de leucocitos, o que dá lugar a frecuentes infeccións.
  • Trombopenia: diminución do número de plaquetas, o que aumenta o risco de sufrir hemorraxias.
  • Elevación da VSG e da LDH.
  • Inmunofixación das inmunoglobulinas IgM, sobre todo as de tipo kappa.
  • Frotis de sangue periférica: presenza de linfocitos malignos.

Biopsia de medula ósea editar

A biopsia da medula ósea é necesaria para confirmar o diagnóstico de MW. Nela obsérvase a presenza de hipercelularidade a expensas de células linfoplasmocitoides tipo IgM. Inmunohistoquímicamente son positivas para CD19 e CD20, e negativas paras CD5, CD10 e CD23.

Tratamento editar

O tratamento da MW depende da sintomatoloxía. Os casos que non manifesten síntomas non precisan tratamento ningún, seguindo nestes casos unha conduta expectante e realizando controis periódicos nos servizos de hematoloxía. Polo xeral, reciben tratamento os pacientes con MW que presenten síntomas constitucionais como fatiga, perda de peso ou suor nocturno; síndrome de hiperviscosidade, anemia e trastornos da coagulación; hepatomegalia ou esplenomegalia; e linfadenopatías. Existen diferentes fármacos aprobados para o tratamento da MW, entre os que destacan:

Dende o ano 2013, a FDA (Food and Drug Administration) autorizou, para o tratamento da macroglobulinmeia de Waldenström, un novo fármaco, o Ibrutinib.[10]

En caso de que o tratamento farmacolóxico fracase, é posíbel o transplante autólogo de medula ósea.

Prognóstico editar

A supervivencia media con tratamento médico axeitado após o diagnóstico é de 10 anos. Son factores de mal prognóstico, e polo tanto acurtan a esperanza de vida, os seguintes parámetros:

  • Idade >65 anos.
  • Anemia severa (hemoglobina ≤11.5 g/dL).
  • Tombopenia severa (plaquetas ≤100×109/L).
  • Niveis de beta-2 microglobulina >3 mg/L.
  • Pico monoclonal da proteína no soro de >70 g/L.

Notas editar

  1. Cheson BD (2006). "Chronic Lymphoid Leukemias and Plasma Cell Disorders". En Dale DD, Federman DD. ACP Medicine. New York, NY: WebMD Professional Publishing. ISBN 0974832715. 
  2. Schop RF; Van Wier SA; Xu R; et al. (2006). "6q deletion discriminates Waldenström macroglobulinemia from IgM monoclonal gammopathy of undetermined significance". Cancer Genet. Cytogenet. 169 (2): 150–3. PMID 16938573. doi:10.1016/j.cancergencyto.2006.04.009. 
  3. Turgeon, Mary Louise (2005). Clinical hematology: theory and procedures. Hagerstown, MD: Lippincott Williams & Wilkins. p. 283. ISBN 0-7817-5007-5. Frequency of lymphoid neoplasms. (Source: Modified from WHO Blue Book on Tumour of Hematopoietic and Lymphoid Tissues. 2001, p. 2001.) 
  4. Morbidity Mediated By The Effects Of IgM Arquivado 26 de marzo de 2012 en Wayback Machine. From Chapter 88 - Waldenström Macroglobulinemia/Lymphoplasmacytic Lymphoma. Hoffman, Ronald (2009). Hematology : basic principles and practic. Philadelphia, PA: Churchill Livingstone/Elsevier. ISBN 978-0-443-06715-0. 
  5. Owen RG, Barrans SL, Richards SJ, O'Connor SJ, Child JA, Parapia LA, Morgan GJ, Jack AS; Richards; O'Connor; Morgan; Owen; Parapia; Jack (2001). "Waldenstrom macroglobulinemia. Development of diagnostic criteria and identification of prognostic factors". Am J Clin Pathol 116 (3): 420–8. PMID 11554171. doi:10.1309/4LCN-JMPG-5U71-UWQB. 
  6. San Miguel JF, Vidriales MB, Ocio E, Mateo G, Sanchez-Guijo F, Sanchez ML, Escribano L, Barez A, Moro MJ, Hernandez J, Aguilera C, Cuello R, Garcia-Frade J, Lopez R, Portero J, Orfao A (2003). "Immunophenotypic analysis of Waldenstrom's macroglobulinemia". Semin Oncol 30 (2): 187–95. PMID 12720134. doi:10.1053/sonc.2003.50074. 
  7. Ghobrial IM, Witzig TE (2004). "Waldenstrom macroglobulinemia". Curr Treat Options Oncol 5 (3): 239–47. PMC 3133652. PMID 15115652. doi:10.1007/s11864-004-0015-5. 
  8. Dimopoulos MA, Kyle RA, Anagnostopoulos A, Treon SP (2005). "Diagnosis and management of Waldenstrom's macroglobulinemia". J Clin Oncol 23 (7): 1564–77. PMID 15735132. doi:10.1200/JCO.2005.03.144. 
  9. Charakidis, Michail; David Joseph Russell (2010). "Spontaneous splenic rupture in Waldenstrom's macroglobulinemia: a case report". Journal of Medical Case Reports 4 (300). Consultado o 19 de xuño de 2014. 
  10. Ibrutinib Receives Third Oncology Breakthrough Therapy Designation from U.S. Food and Drug Administration, febreiro de 2013

Véxase tamén editar

Outros artigos editar

Ligazóns externas editar