Hércules (mitoloxía)

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Hércules.

Para As lendas gregas de Hércules véxase: Heracles.

Hércules era o nome na mitoloxía romana do heroe da mitoloxía grega Heracles, sendo unha metátese do nome grego. Era fillo de Xúpiter, o equivalente romano do deus grego Zeus, e a mortal Alcmena. Levou a cabo os chamados Os doce traballos de Heracles e foi divinizado.

Hércules
Hércules e a Hidra, por Antonio Pollaiuolo
Pai	Xúpiter
Nai	Alcmena
Fillos	Aventinus
[ editar datos en Wikidata ]

Os romanos adoptaron a versión grega da súa vida e traballos sen cambios esenciais, pero engadiron detalles anecdóticos propios, algúns deles relacionando ao heroe coa xeografía do mar Mediterráneo occidental. Os detalles do seu culto tamén foron adaptados a Península Ibérica.

Índice

Lenda

Zeus, o pai de todos os deuses, estaba namorado de Alcmena, e como era un amor non correspondido, disfrazárase do seu marido, chamado Anfitrión e que se achaba ausente na guerra de Tebas, e así enxendrou a Hércules. Ao nacer, Xúpiter, para tornalo inmortal, pediulle a Hermes que o levase para xunto dos seos de Xuno, cando esta dormía para facerlle mamar. O bebé sugou con tal violencia que, mesmo após Hércules xa ter terminado, o leite da deusa continuou a correr e as gotas caídas formaron no ceo a Vía Láctea, e na Terra formaron a flor de lis.

Foi Hércules o máis célebre dos heroes da Mitoloxia greco-romana, símbolo do home en loita con forzas da natureza. Desde que naceu tivo de vencer as persecucións da celosa Xuno. Debido a estes celos, só con oito meses de existencia estrangulou coas mans dúas serpes que a deusa mandara ao seu berce para o devoraren. Cando foi adulto, sobresaíu pola súa musculatura e enorme forza. A súa primeira fazaña deuse cando se dirixiu a Beocia, cidade próxima de Tebas, e perseguiu e matou un enorme león, que devoraba os rabaños de Anfitrión e de Tespio. A caza durou cincuenta días consecutivos, durante os cales Hércules foi hóspede de Tespio, que aproveitou para unir cada unha das súas cincuenta fillas con el, de maneira que creou unha aguerrida descendencia, coñecidos polos Tespíadas, que se espallaron por diversos lugares, chegando até Sardeña.

Por librar a cidade de Tebas dun tributo que tiña de pagar á de Orcómeno, o rei da primeira, Creonte (fillo de Meneceu), casou con el á súa filla máis vella, Mégara.

Hera causoulle un acceso de loucura a Hércules, e este asasinou á súa muller Mégara e ós fillos que tivera con ela. Tras isto, Hércules foi a Delfos consultar o oráculo de Apolo sobre a maneira de se redimir dese crime. O oráculo ordenoulle que servise, durante doce anos, ó seu primo Euristeo, rei lendario de Micenas e de Tirinte. Presentouse ao servizo e o rei, amigo de Xuno (quen seguía a perseguir os fillos adulterinos de Xúpiter), impúxolle, coa oculta intención de eliminalo, doce perigosísimos traballos, dos cales o heroe saiu vitorioso.

Os Doce Traballos

O 2º traballo, Hércules mata a hidra de Lerna.

Hércules representado no Escudo de Andalucía.

• 1º: No Peloponeso, estrangulou o León de Nemea -fillo dos monstros Ortro e Equidna-, que devastaba a rexión e cuxos habitantes non conseguían matar. Na segunda tentativa de o matar, sendo a primeira infrutífera, estrangúlao despois de loitar con el. Acabada a loita arranca a pel do animal coas súas propias garras e ao cubrir os ombros con ela, pasou a utilizala como vestiario. Dise que esta criatura se converteu na constelación de Leo.
• 2º: Matou o monstro fillo de Equidna e do avó do León de Nemea: A Hidra de Lerna. Esta era unha serpente, con corpo de cachorro, con nove cabezas (unha das cales era parcialmente de ouro e inmortal), que se reproducían cando eran cortadas e exhalaban un vapor que eliminaba a quen se encontrase polos arredores. Segundo a tradición, o monstro fora criado por Xuno para que acabase con Hércules e este acabou coa hidra cortándolle as cabezas mentres o seu sobriño Iolao impedía a súa reprodución queimando as feridas do animal con tizóns en brasa. Hera enviou axuda á serpente, un enorme caranguexo, mais Hércules pisouno e o animal converteuse na constelación de Cáncer. Por fin, o heroe bañou as súas frechas co sangue da serpente de maneira que ficasen envenenadas.
• 3º: Alcanzou correndo a corza de Cerinia, un animal lendario, con cornos de ouro e pés de bronce. Esa corza corría con asombrosa rapidez e nunca se cansaba.
• 4º: Capturou vivo o xabaril de Eurimanto, que devastaba os arredores, ao fatigalo despois de o perseguir durante horas. Euristeo, ao ver o animal no ombro do heroe, tivo tal medo, que se foi esconder dentro dun grande caldeiro de bronce. As presas do animal foron mostradas no templo de Apolo en Cumas.
• 5º:Limpou, nun día, os currais do rei Auxias, que contiñan tres mil bois e que, desde facia trinta anos, non foran limpados. Estaban tan fedorentos, que exhalaban un gas mortal. Para isto, desviou dous ríos.
• 6º: Matou, no lago Estínfalo, coas súas frechas envenenadas, monstros cuxas asas, cabeza e bico, eran de ferro, e que, polo seu xigantesco tamaño, interceptaban, no voo, os raios do Sol. Co seu arco, consegue matar algúns e os demais expúlsaos para outros países.
• 7º: Venceu o touro de Creta, que fora enviado por Neptuno contra Minos.
• 8º:Castigou o sanguinario Diómedes, fillo de Marte, posuidor de cabalos que vomitaban fume e lume, e aos cales el lles daba de comer os estranxeiros que a tempestade arrolaba á costa do seu país. O heroe dominouno e entregouno á voracidade dos seus propios animais furiosos.
• 9º: Loitou e venceu ás guerreiras Amazonas, tiroulles a raíña Hipólita, apoderándose do cinto máxico que esta levaba na cintura.
• 10º: Matou o xigante Xerión, monstro de tres corpos, seis brazos e seis asas, e tomoulle os bois que se achaban gardados por un can de dúas cabezas, e un dragón de sete.
• 11º: Colleu os pomos de ouro do xardín das Hespérides, despois de matar o dragón de cen cabezas que os gardaba. Segundo algúns, o dragón foi morto por Atlas, por petición súa, e durante o traballo, el sustentou o mundo nos ombros.
• 12º: Descendeu aos infernos, foi ao palacio de Hades e de aló trouxo, vivo, a Cérbero - célebre can de tres cabezas.

Após eses traballos, Hércules entregouse, espontaneamente, a moitos outros, na defensa dos oprimidos:

• Matou, en Exipto, o tirano Busiris que cruelmente sacrificaba todos os estranxeiros que aportaban aos seus Estados.
• Tendo encontrado Prometeo acorrentado, por orde de Xúpiter, no cume do Cáucaso, entregado á voracidade dun voitre que lle devoraba o fígado, libertouno.
• Estrangulou o xigante Anteo que, na loita, recuperaba a forza sempre que conseguía tocar, cos pés, o solo.
• Entre as fazañas de Hércules, cóntase aínda que separou os montes Calpe (de España) e Abilia (de África), abrindo así o estreito de Xibraltar. Despois diso, disputou co terríbel Aquelos a posesión de Dexanira, filla de Eneo, rei de Etolia. Como a princesa prefería a Hércules, Aquelos, furioso, tranformouse en serpente, e investiu contra el; repelido, transformouse en touro, e de novo arremeteu. Mais o heroe enfrentouno por segunda vez, quebrándolle os cornos, e desposou a Dexanira.
• En seguida, tendo que atravesar o río Eveno, pediulle ao centauro Neso que conducise a Dexanira ao ombro, mentres el faría a travesía a nado. No medio do camiño, téndose recordado Neso dunha inxuria que outrora Hércules lle dirixira, resolveu, por vinganza, raptarlle a esposa, pasando con esa idea a galopar río arriba. O heroe, tendo percibido as súas intencións, agardou a que el alcanzase terra firme, e entón atravesoulle o corazón cunha das frechas envenenadas. O centauro Neso caeu, e ao expirar deu a Dexanira a súa túnica manchada do sangue envenenado, convencéndoa de que sería, para ela, un precioso talismán, coa virtude de restituírlle o esposo, se este viñese, en calquera tempo, a abandonala.
• Máis tarde, Hércules apaixonouse pola sedutora Iole, e dispúñase a desposala, cando recibiu de Dexanira, como presente de nupcias, a túnica ensanguentada, e, ao vestila, o veneno infiltróuselle no corpo. Louco de dores, quixo arrancala, mais o tecido achábase de tal forma adherido ás súas carnes que estas lle saían aos pedazos. Véndose perdido, o heroe acendeu unha fogueira e lanzouse ás chamas. Logo que as linguas de lume comezaron a serpentear no espazo, ouviuse o retumbar do trebón. Era Xúpiter que arrebataba o seu fillo para o Olimpo, onde, na doce tranquilidade, recibiu a Hebe en casamento.

Hércules no cine

As interpretacións modernas da lenda de Hércules móstrano como como un líder sabio e bo amigo (en moitas das adaptacións televisivas e cinematográficas representase así, especialmente na serie dos anos 1990 Hercules: The Legendary Journeys e na película Hércules). A pesar de que Heracles foi un campión e un gran guerreiro, non foi alleo ás trampas e enganos ao seu favor.

Véxase tamén

Outros artigos

• Os doce traballos de Hércules