Francisco Miguel
Francisco Miguel Fernández Díaz[1] (noutras fontes Francisco Miguel Fernández Moratinos[2][3][4] e mesmo Francisco Miguel Moratinos Fernández-Díaz), de nome artístico Francisco Miguel, nado na Coruña en 1897 e finado no Campo de Morgade,[1] Queo de Arriba (Bértoa, Carballo), o 28 de setembro de 1936, foi un pintor, ilustrador, crítico de arte e libreiro galego. A súa pintura é de carácter surrealista, e cultivou as naturezas mariñas.[2]
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 1897 A Coruña, España |
| Morte | 29 de setembro de 1936 (38/39 anos) Queo de Arriba, España |
| Causa da morte | paseo, ferida por arma de fogo |
| Actividade | |
| Ocupación | pintor |
| Familia | |
| Cónxuxe | Syra Alonso |
 | |
Traxectoria
editarFoi fillo ilexítimo de Román Moratinos Ventosa, industrial natural de Briones (A Rioxa), e da ferrolá Marcelina Fernández Díaz. Casou con Syra Alonso o 19 de novembro de 1920, co poeta e cónsul uruguaio Julio José Casal como testemuña[5]. Tivo ao seu cargo a Librería de Arte, na rúa Real da Coruña, e colaborou activamente coas revistas Casa de América e Alfar, da que foi director artístico.[6] Participou nos parladoiros da librería da súa propiedade e do café La Peña.[3]
.jpg)
Autodidacta, ao longo da súa vida realizou múltiples viaxes e cambios de residencia: Montparnasse (París), en 1923, onde se formou na arte do batik; Cuba e México (1926-33), onde naceron os fillos Juan Ramón e Sandro e onde traballou co muralista David Alfaro Siqueiros[8], o que contribuíu a poñelo en contacto directo coas vangardas artísticas do momento (Diego Rivera, Blanca Luz Brum…); foi tamén foi amigo de Alejo Carpentier, Luis Seoane, de León Felipe e de Picasso, de quen quixo expór a súa obra da etapa coruñesa nos anos 30 pouco antes de ser asasinado. Francisco Miguel tamén foi ilustrador dos poemas de Jorge Luis Borges e de Gabriela Mistral.[9]
En 1933 volveron a España. Tras un ano en Madrid regresaron a Galicia, instalándose na "Casa da Dicha" (Casa da Felicidade) no Porto de Santa Cruz, Liáns, Oleiros.[10]
O 3 de agosto de 1936 foi detido pola Garda Civil, acusado de actuar contra o réxime militar golpista. Saíu en liberdade, pero o 19 de setembro prendérono de novo. O 28 de setembro apareceu o seu cadáver fusilado en Bértoa, coa cara fendida e as mans amputadas,[10] xunto cos de Juan Boedo Pardo, Andrés Pinilla Fraga e Pedro Pinilla Calvete, e foron enterrados no cemiterio da localidade.
En 1942, Syra e os tres fillos volveron definitivamente a México, exiliados.[11]
Homenaxes
editarEn 1999 a cidade da Coruña dedicoulle unha rúa.[12]
En 2015 foille dedicado o Día da Galiza Mártir.
Galería de imaxes
editar-
Debuxo de Syra a liña, dos moitos que Francisco Miguel elaborou. -
-
-
Syra, Francisco Miguel e os seus tres fillos. -
Tumba sen nome, de Francisco Miguel, no cemiterio de Bértoa.
.jpg)
Notas
editar- ↑ 1,0 1,1 Francisco Miguel na base de datos do proxecto Nomes e voces.
- ↑ 2,0 2,1 "Fernández Moratinos, Francisco Miguel". Diccionario enciclopédico galego universal 27. La Voz de Galicia. 2003-2004. p. 76. ISBN 84-7680-429-6.
- ↑ 3,0 3,1 "Fernández Moratinos, Francisco Miguel". Dicionario biográfico de Galicia 2. Ir Indo. 2010-2011. p. 76.
- ↑ Casas, Arturo (2000). "Syra Alonso: Diarios" (PDF). A Trabe de Ouro (41): páx. 115–120. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 19/06/2015. Consultado o 27/10/2010.
- ↑ Repertorio biobibliográfico do exilio galego 2001, CCG.
- ↑ "O pintor Francisco Miguel é homenaxeado en Bértoa" Arquivado 06 de febreiro de 2017 en Wayback Machine. La Voz de Galicia, 27/9/2000.
- ↑ "Memoria de Santa Cruz" La Opinión Coruña, 16/8/2015.
- ↑ Artistas plásticos en la Guerra Civil española Sociedad Benéfica de Historiadores Aficionados y Creadores
- ↑ Diario, Nós. "Francisco Miguel e Syra Alonso, figuras para a lembranza". Nós Diario. Consultado o 2022-02-24.
- ↑ 10,0 10,1 "A Casa da Felicidade de Santa Cruz" La Opinión Coruña, 18/2/2013.
- ↑ Syra Alonso no Álbum de Mulleres do CCG.
- ↑ Reiriz Rey, Jesús María; Alfeirán Rodríguez, Xosé (2004). Tiempos republicanos (en castelán). A Coruña: Ateneo Republicano de Galicia. ISBN 84-933103-2-8.
Véxase tamén
editar| Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Francisco Miguel |
Bibliografía
editar- Díaz Pampín, María América (2005). "Francisco Miguel". Gran Enciclopedia Galega Silverio Cañada (DVD). El Progreso. ISBN 84-87804-88-8.
- Enciclopedia Galega Universal. Ir Indo. 1999-2002. ISBN 84-7680-288-9.
- Entre vanguardias: Francisco Miguel, pintor gallego y mexicano (1897-1936) (en castelán). México: Instituto Nacional de Bellas Artes, Consejo Nacional para la Cultura y las Artes; Museo Casa Estudio Diego Rivera y Frida Kahlo; Círculo de Bellas Artes de Madrid. 1999. ISBN 9701829883. LCCN 00315225. OCLC 44420671.