Francisco Miguel

pintor, ilustrador, crítico de arte e libreiro galego

Francisco Miguel Fernández Díaz[3] (noutras fontes Francisco Miguel Fernández Moratinos[4][5][6] e mesmo Francisco Miguel Moratinos Fernández-Díaz), de nome artístico Francisco Miguel, nado na Coruña en 1897 e finado no Campo de Morgade,[3] Queo de Arriba (Bértoa, Carballo), o 28 de setembro de 1936, foi un pintor, ilustrador, crítico de arte e libreiro galego. A súa pintura é de carácter surrealista, e cultivou as naturezas mariñas.[4]

Francisco Miguel
autorretrato
NomeFrancisco Miguel Fernández Moratinos
Nacemento1897
 A Coruña
Falecemento29 de setembro de 1936
 Queo de Arriba
Nacionalidadeespañola
Cónxuxe(s)Syra Alonso [1]
Fillos3 (Francisco Alberto,
Juan Ramón e Sandro)[2]
Eidopintura, debuxo
Movementosurrealismo
editar datos en Wikidata ]

Traxectoria Editar

Foi fillo ilexítimo de Román Moratinos Ventosa, industrial natural de Briones (A Rioxa), e da ferrolá Marcelina Fernández Díaz. Casou con Syra Alonso o 19 de novembro de 1920, co poeta e cónsul uruguaio Julio José Casal como testemuña[2]. Tivo ao seu cargo a Librería de Arte, na rúa Real da Coruña, e colaborou activamente coas revistas Casa de América e Alfar, da que foi director artístico.[7] Participou nos parladoiros da librería da súa propiedade e do café La Peña.[5]

 
"Casa da Felicidade", residencia de Francisco Miguel e Syra en Coruxo de Abaixo.[8]

Autodidacta, ao longo da súa vida realizou múltiples viaxes e cambios de residencia: Montparnasse (París), en 1923, onde se formou na arte do batik; Cuba e México (1926-33), onde naceron os fillos Juan Ramón e Sandro e onde traballou co muralista David Alfaro Siqueiros[9], o que contribuíu a poñelo en contacto directo coas vangardas artísticas do momento (Diego Rivera, Blanca Luz Brum…); foi tamén foi amigo de Alejo Carpentier, Luis Seoane, de León Felipe e de Picasso, de quen quixo expór a súa obra da etapa coruñesa nos anos 30 pouco antes de ser asasinado. Francisco Miguel tamén foi ilustrador dos poemas de Jorge Luis Borges e de Gabriela Mistral.[10]

En 1933 volveron a España. Tras un ano en Madrid regresaron a Galicia, instalándose na "Casa da Dicha" (Casa da Felicidade) no Porto de Santa Cruz, Liáns, Oleiros.[11]

O 3 de agosto de 1936 foi detido pola Garda Civil, acusado de actuar contra o réxime militar golpista. Saíu en liberdade, pero o 19 de setembro prendérono de novo. O 28 de setembro apareceu o seu cadáver fusilado en Bértoa, coa cara fendida e as mans amputadas,[11] xunto cos de Juan Boedo Pardo, Andrés Pinilla Fraga e Pedro Pinilla Calvete, e foron enterrados no cemiterio da localidade.

En 1942, Syra e os tres fillos volveron definitivamente a México, exiliados.[12]

Homenaxes Editar

En 1999 a cidade da Coruña dedicoulle unha rúa.[13]

En 2015 foille dedicado o Día da Galiza Mártir.

Galería de imaxes Editar

 
Debuxo de Syra a liña, dos moitos que Francisco Miguel elaborou.
Debuxo de Syra a liña, dos moitos que Francisco Miguel elaborou. 
 
Dolores Olmedo, óleo sobre tea, 1931, Museo Dolores Olmedo (Cidade de México).
 
Syra e Francisco Miguel en 1934.
Syra e Francisco Miguel en 1934
 
Syra, Francisco Miguel e os seus tres fillos.
Syra, Francisco Miguel e os seus tres fillos. 
 
Tumba sen nome, de Francisco Miguel, no cemiterio de Bértoa.
Tumba sen nome, de Francisco Miguel, no cemiterio de Bértoa. 

Notas Editar

  1. Marco, Aurora (2007). Dicionario de Mulleres Galegas. Edicións A Nosa Terra. pp. 18–20. ISBN 978-84-8341-146-9. 
  2. 2,0 2,1 Repertorio biobibliográfico do exilio galego 2001, CCG.
  3. 3,0 3,1 Francisco Miguel na páxina web Nomes e Voces.
  4. 4,0 4,1 "Fernández Moratinos, Francisco Miguel". Diccionario enciclopédico galego universal 27. La Voz de Galicia. 2003-2004. p. 76. ISBN 84-7680-429-6. 
  5. 5,0 5,1 "Fernández Moratinos, Francisco Miguel". Dicionario biográfico de Galicia 2. Ir Indo. 2010-2011. p. 76. 
  6. Casas, Arturo (2000). "Syra Alonso: Diarios" (PDF). A Trabe de Ouro (41): páx. 115–120. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 19/06/2015. Consultado o 27/10/2010. 
  7. "O pintor Francisco Miguel é homenaxeado en Bértoa" Arquivado 06 de febreiro de 2017 en Wayback Machine. La Voz de Galicia, 27/9/2000.
  8. "Memoria de Santa Cruz" La Opinión Coruña, 16/8/2015.
  9. Artistas plásticos en la Guerra Civil española Sociedad Benéfica de Historiadores Aficionados y Creadores
  10. Diario, Nós. "Francisco Miguel e Syra Alonso, figuras para a lembranza". Nós Diario. Consultado o 2022-02-24. 
  11. 11,0 11,1 "A Casa da Felicidade de Santa Cruz" La Opinión Coruña, 18/2/2013.
  12. Syra Alonso no Álbum de Mulleres do CCG.
  13. Reiriz Rey, Jesús María; Alfeirán Rodríguez, Xosé (2004). Tiempos republicanos (en castelán). A Coruña: Ateneo Republicano de Galicia. ISBN 84-933103-2-8. 

Véxase tamén Editar

Bibliografía Editar

Outros artigos Editar

Ligazóns externas Editar