Xermana de Foix
Xermana de Foix, nada en Foix (Francia) no 1488 e finada en Llíria (reino de Valencia) 15 de outubro de 1536, foi esposa de Fernando II de Aragón, raíña consorte de Aragón (1505–1516) e vicerraíña de Valencia (1523–1536). Era filla de Xoán de Foix (conde de Etampes e vizconde de Narbona) e de María de Orleáns, irmá de Lois XII de Francia.
Matrimonio editar
O 19 de outubro de 1505, aos 18 anos de idade, casou por poderes con Fernando II de Aragón, de 53 anos, viúvo de Isabel a Católica desde había case un ano, a través do II Tratado de Blois, celebrándose as velacións de devandito matrimonio na localidade palentina de Dueñas o 18 de marzo de 1506 no palacio dos condes de Buendía, propiedade do seu primo Xoán de Acuña, III conde de Buendía.
A voda celebrouse en cumprimento dos acordos de paz asinados entre Lois XII de Francia e Fernando o Católico no Tratado de Blois. Nos pactos, o rei de Francia cedeu á súa sobriña os dereitos dinásticos do Reino de Nápoles e concedeulle o título de rei de Xerusalén, dereitos que retornarían a Francia no caso de que o matrimonio non tivese descendencia. A cambio do cal o Rei Católico comprometeuse a nomear herdeiro ao posible fillo do matrimonio. O matrimonio levantou as iras dos nobres de Castela, xa que o viron como unha manobra de Fernando o Católico para impedir que Filipe o Fermoso e Xoana herdasen a Coroa de Aragón.
O 3 de maio de 1509 nace en Valladolid o único fillo da parella, Xoán de Aragón e Foix, o que supuña a separación dos reinos de Castela e Aragón, pero morreu ás poucas horas de nacer.
O 23 de xaneiro de 1516 morre o seu esposo, Fernando o Católico, tras dous anos con problemas de saúde, por tomar, segundo se dicía, unhas herbas coa esperanza de lograr sucesión de Xermana. Fernando deixou en testamento a Xermana unhas rendas anuais de máis de 50.000 floríns, un usufruto de viuvez que quedaría anulado en caso de contraer matrimonio. Na última carta ao seu neto Carlos, Fernando o Católico encoméndalle que non abandone a súa viúva, «pois non queda, despois de Deus, outro remedio senón só vos...» e encarécelle que lle sexan satisfeitas as rendas que lle foron asignadas. Ao enviuvar, Xermana trasládase a Castela.
Á súa chegada a España en 1517, Carlos I, con 17 anos, coñeceu a súa avoastra, Xermana de Foix, de 29 anos, unha muller discreta e afectuosa que aínda non padecía os problemas de obesidade que tivo máis tarde. Na primeira entrevista mantida coa viúva en Valladolid mostrouse moi afable con ela e comezou a organizar torneos e banquetes na súa honra. Pronto xurdiu entre os dous unha apaixonada relación amorosa, segundo Fernández Álvarez, da que naceu unha filla, Isabel, e aínda que nunca foi recoñecida oficialmente, Xermana de Foix refírese a ela no seu testamento como a «infanta Isabel» —título que non lle podía corresponder— e ao seu pai como «o emperador». A nena residiu e foi educada na Corte de Castela.
En 1519 Xermana de Foix, acompaña a Carlos I de España e á irmá deste, Leonor, a Zaragoza e Barcelona para celebrar Cortes e ser xurado como rei. Alí decidiuse, para lavar a imaxe do futuro emperador ante a opinión pública, o casamento de Xermana de Foix con Xoán de Brandenburgo-Ansbach, do séquito persoal de Carlos I, pondo así fin aos amores co seu avoastra. Carlos I nomeouna vicerraíña e lugartenente xeral de Valencia e ao marqués de Brandeburgo, capitán xeneral do reino.
Pero Xermana quedou pronto viúva e o emperador ordenou un novo matrimonio con Fernando de Aragón, duque de Calabria. Carlos I nomeou o matrimonio vicerreis e lugartenentes xerais de Valencia, desde onde exerceron un goberno autoritario e represor. Houberon de facer fronte ao bandolerismo e as loitas internas, á pirataría exercida desde o norte de África, ao endebedamento dos nobres e á rebelión dos mouriscos. Durante o seu mandato impulsou unha feroz persecución contra os axermanados, cuxos bens foron confiscados, e emprendeu un proceso de refeudalización. Contou coa axuda dos nobres para esta causa, que loitaban contra o envío dun memorial con reivindicacións antinobiliarias por parte da chamada Xunta do Trece.
Morte editar
Xermana de Foix morreu en Llíria, aos 48 anos de idade. O testamento fíxoo conxuntamente co seu esposo, e nel deixábanse os bens un a outro en vida, pero á morte de ambos debían pasar á Orde dos Xerónimos. Para cumprir a vontade da súa viúva, o duque de Calabria promoveu a construción do mosteiro de San Miguel dos Reis, en Valencia, cuxas obras comezaron en 1548 e prolongáronse durante os séculos XVII e XVIII.
Nunha masía do termo municipal de Liria, denominada «o Espinar», e que foi propiedade dos xerónimos, consérvase a reprodución exacta da lápida orixinal que recolle o falecemento e o traslado dos restos mortais de Xermana de Foix, nela reza:
Neste histórico monasterio naquel momento dos monxes Jerónimos faleceu 15 de outubro de 1536 sendo Reina Gobernadora de Valencia Germana de Foix esposa que foi do rei D. Fernando o Católico Marquesa de Brandemburgo e Duquesa de Calabria. Cen clérigos con fachos acompañaron os seus restos mortais ata Valencia, onde repousan no Monasterio de S. Miguel dos Reis. In memoria scripsit (Crónica do Reino de Valencia) (Viciana)[1]
Notas editar
- ↑ En este histórico monasterio a la sazón de los monjes Jerónimos falleció 15 de octubre de 1536 siendo Reina Gobernadora de Valencia Germana de Foix esposa que fue del rey D. Fernando el Católico Marquesa de Brandemburgo y Duquesa de Calabria. Cien clérigos con antorchas acompañaron sus restos mortales hasta Valencia, donde reposan en el Monasterio de S. Miguel de los Reyes. In memoria scripsit (Crónica do Reino de Valencia) (Viciana)
Véxase tamén editar
Bibliografía editar
- De la Fuente, Mercedes (2009). Valencianas célebres y no tanto. (S. XIII-XXI). Valencia: Generalitat Valenciana-Conselleria de Benestar Social, pp. 59– 64.
- Segura Graíño, Cristina (2009). Diccionario de Mujeres en la Historia. Madrid: Editorial Espasa Calpe.
Outros artigos editar
| Predecesor: Isabel I de Castela |
Raíña Consorte de Aragón, Mallorca, Valencia, Nápoles e Sicilia. Condesa Consorte de Barcelona 1505 – 1516 |
Sucesor: Vacante Seguinte titular: Isabel de Portugal (a partir de 1526) |
| Predecesor: Diego Hurtado de Mendoza |
Vicerraíña de Valencia (desde 1526 xunto co seu esposo Fernando de Aragón) 1523 – 1536 |
Sucesor: Fernando de Aragón |