Typhaceae

Typhaceae (sensu lato) forma unha familia de plantas distribuídas máis ou menos por todo o mundo, características de hábitats acuáticos e zonas húmidas. As follas son lineais e moitas veces esponxosas. Posúen inflorescencias determinadas, terminais, altamente modificadas con numerosas flores pequenas densamente agrupadas, as inflorescencias como resultado teñen aspecto de espigas elongadas ou aglomeracións globosas, as flores masculinas situadas arriba das femininas. Son polinizadas polo vento. Na súa circunscrición segundo Judd et al. (2007) e na de Kubitzki (1998) e tamén segundo o APWeb, inclúe aos xéneros Typha e Sparganium. Segundo o sistema de clasificación APG II do 2003 a familia incluía só ao xénero Typha, e Sparganium, que é o clado irmán, pertencía á súa propia familia Sparganiaceae.

Caracteres

• Herbas rizomatosas, acuáticas ou de terras húmidas, con follas e talos flotantes no seu parte distal ou emerxentes. Pelos simples.
• Follas de disposición alterna, dísticas, simples, lineais, de marxe enteira, con venación paralela, moitas veces esponxosas, con canles de aire e particións que conteñen células estreladas, envainadoras na base, sen estípulas.
• Inflorescencias determinadas, terminais, altamente modificadas con numerosas flores densamente agrupadas e que teñen aspecto de espigas elongadas ou aglomeracións globosas, as flores masculinas situadas arriba das femininas, moitas veces cunha bráctea lineal subxacente.
• As flores son unisexuales, as plantas monoicas, flores radiais.
• Os tépalos son 1 a 6 e reducidos, con forma de bráctea, ou con forma de porca e numerosos, ou con forma de escama, separados.
• Os estames son 1 a 8, os filamentos separados ou connados na base, as anteras co tecido conectivo ás veces expandido.
• O pole é uniporado, en mónadas ou en tétrades.
• 3 carpelos, connados, xeralmente só 1 deles é funcional, ovario súpero, con placentación apical (e usualmente 1 lóculo), moitas veces sobre un pé, un estigma, estendido ao longo dun lado do estilo. 1 óvulo.
• Non hai nectarios.
• O froito é unha drupa carnosa seca-esponxosa, ou un folículo con aspecto de aquenio.
• A semente cun poro, a través do cal emerxe o embrión.

Ecoloxía

Amplamente distribuídas, especialmente no hemisferio norte, son características de hábitats acuáticos e de terras húmidas, especialmente zonas húmidas.

As tifáceas sensu lato son polinizadas por vento.

As porcas do perianto persistente de Typha axudan á dispersión dos froitos tipo aquenio (que despois da dispersión ábrense, liberando a única semente). As drupas secas-esponxosas de Sparganium poden ser dispersadas por paxaros, mamíferos, ou auga (flotan debido á capa exterior esponxosa do froito).

Filoxenia

As análises cladísticas con caracteres morfolóxicos (Dahlgren et al. 1985, Linder e Kellogg 1995, Stevenson e Loconte 1995, Stevenson et al. 2000) sosteñen fortemente a monofilia desta familia, constituída polos dous xéneros mencionados. As análises baseadas en secuencias de ADN son máis equívocos, algúns apoian (Chase et al. 1993, Duvall et al. 1993, Davis et al. 2004) e outro non (Chase et al. 2000) a monofilia do grupo. Unha análise de secuencias de rbcL e morfoloxía Michelangeli et al. 2003) tamén sostivo a monofilia desta familia.

Taxonomía

2 xéneros, segundo Royal Botanic Gardens, Kew (visitado en xaneiro do 2009):

• Sparganium L., Sp. Pl.: 971 (1753). Zonas tépedas do hemisferio norte.
• Typha L., Sp. Pl.: 971 (1753). Cosmopolita.

Importancia económica

Os dous xéneros son ocasionalmente utilizados como ornamentais.

As follas de Typha son usadas como material de tecido.

Os rizomas cheos de amidón, as inflorescencias masculinas mozas, e o pole dos dous xéneros poden ser usados como alimento.

Véxase tamén