Wikipedia

Sicilia (provincia romana)

provincia romana

Sicilia (oficialmente, Provincia Sicilia) foi o nome dado á primeira provincia romana da antiga Roma. A parte occidental da illa foi sometida ao control romano no 241 a.C ao finalizar a Primeira Guerra Púnica contra Cartago.[1] Un pretor era asignado regularmente á illa desde o 227 a.C..[2] O Reino de Siracusa baixo Hierón II permaneceu como aliado independente de Roma ata a súa derrota no 212 a.C. durante a Segunda Guerra Púnica.[3] A provincia incluía toda a Sicilia, a illa de Malta e os grupos de illas máis pequenas (as Illas Égadi, as Illas Eolias, Ustica, e Pantelleria).

Modelo:Xeografía políticaSicilia
Localización
Editar o valor em Wikidata Mapa
 37°36′00″N 14°00′55″L / 37.599958, 14.015378Coordenadas: 37°36′00″N 14°00′55″L / 37.599958, 14.015378
CapitalSiracusa Editar o valor em Wikidata
Datos históricos
Precedido por
Creación241 a. C. Editar o valor em Wikidata
Disolución476 Editar o valor em Wikidata
Sucedido porThema de Sicilia Editar o valor em Wikidata

Historia editar

Foi creada no 241 a.C. como un territorio baixo goberno proconsular, no período posterior á Primeira guerra púnica e corresponde á actual Sicilia

Durante os seis séculos seguintes, Sicilia foi unha provincia romana durante a República e o Imperio romano. O territorio foi un importante graneiro para a Roma Antiga, a súa explotación agrícola provocou levantamentos armados coñecidos como as Guerras servís no século II a.C.. O proceso de romanización non foi moi acentuado, tendo en conta que a illa estivera baixo a influencia da Grecia antiga. O feito máis destacable foi o penoso goberno de Cayo Verres, do que da conta Cicerón no ano 70 no seu traballo In Verrem. Nas guerras civís romanas, que acabaron coa República Romana, Sicilia foi controlada por Sextus Pompeio en oposición ao Segundo Triunvirato. Cando a illa finalmente quedou baixo o control de Augusto no 36 a.C., foi substancialmente reorganizada, con grandes colonias romanas que se estableceron en varias cidades importantes.

Durante a maior parte do período imperial romano, a provincia era un territorio pacífico e agrario. Como resultado, raramente menciónase en fontes literarias, pero a arqueoloxía e a epigrafía revelan varias cidades prósperas, como Lilybaeum e Panormus, no oeste e Siracusa e Catania no leste. Estas comunidades organizáronse dun xeito similar a outras cidades do Imperio romano e eran en gran parte autogobernadas. O grego antigo e o latín foron as principais linguas da illa, pero tamén se falou a lingua púnica, o hebreo e probablemente outros idiomas. Había varias comunidades xudeas na illa e ao redor do ano 200 d.C tamén hai evidencias de comunidades cristiás, e algúns dos mártires da primeira época eran naturais desta provincia, como Santa Ágata de Catania o Santa Lucía de Siracusa. Finalmente, a provincia foi ocupada no 440 polo famoso rei Vandalo Xenserico, que o anexionou ao seu reino, pero pronto foi devolto ao Reino de Italia e finalmente pasou aos bizantinos.

Aínda que estivese lonxe do poder central e, polo tanto, das correntes económicas, políticas e culturais da historia de Roma, deu á mesma personaxes notables como o historiador grego-romano Diodoro Sículo e o poeta Tito Calpurnio Sículo. Os restos arqueolóxicos máis importantes e notables son os mosaicos atopados na Vila Romana del Casale en Piazza Armerina.

Primeira Guerra Púnica editar

Artigo principal: Primeira guerra púnica.
 
Sicilia durante a primeira guerra púnica entre Roma e Cartago (264-241 a.C.)

Agatocles, tirano de Siracusa de 317 e rei de Sicilia entre 307 e 304 a.C., morreu no 289 a.C. Un grupo dos seus mercenarios campanios, chamados Mamertinos, recibiron unha compensación a cambio de abandonar a cidade. Tomaron o control de Messina, matando e exiliado aos cidadáns e raptaron ás súas mulleres.[4][5]

En resposta a isto, o xeneral siracusano Hierón, reorganizou forzas e conseguiu controlar o bandolerismo no 269 a.C., antes de avanzar cara a Messina. Os cartaxineses, sempre ansiosos para evitar o excesivo apoderamento dunha soa forza e para manter a Sicilia dividida, ofreceron axuda aos mamertinos. Hierón tivo que regresar a Siracusa, onde asumiu o título de rei.[6][7] Pouco despois, os mamertinos decidiron expulsar á gornición cartaxinesa e buscar a axuda dos romanos.[8]

En Roma houbo un debate sobre a idoneidade de axudar aos mamertinos. Anteriormente, Roma interviñera contra mercenarios campaninos que seguiran o exemplo dos Mamertines e tomaron o control de Rhegium (moderna Reggio de Calabria). Ademais, parecía claro que a intervención en Sicilia levaría a conflitos con Cartago. Segundo o perdido historiador Filino de Agrigento, que era favorable aos cartaxineses, houbo un tratado entre Roma e Cartago que definiu as súas respectivas esferas de influencia e asignou Sicilia aos cartaxineses. Este "Tratado de Filino" é coñecido por nós por Polibio, que o menciona para negar a súa existencia. Polibio tamén afirma que os romanos foron alentados a intervir por motivacións económicas, por mor da riqueza de Sicilia neste período. O Senado tomou a decisión de axudar ou non aos Mamertines na asemblea popular, que decidiu enviar axuda. Esta non foi unha declaración formal de guerra contra Cartago, pero a intervención en Sicilia foi suficiente como "casus belli" e marcou así o inicio da Primeira Guerra Púnica (264-241 a.C).[9]

Esta foi a primeira vez que as forzas romanas fixeron campaña fóra da península italiana. Hierón, aliado con Cartago contra os mamertinos, tivo que enfrontarse ás lexións de Valerius Messalla. Os romanos expulsaron rapidamente aos siracusanos e cartaxineses de Messina. En 263 a.C., Hierón cambiou de bando, facendo un tratado de paz cos romanos a cambio dunha indemnización de 100 talentos, asegurando así o mantemento do seu poder. Demostrou ser un aliado leal dos romanos ata a súa morte no 215 a.C. Esta axuda foi esencial para a conquista da base cartaxinesa en Agrigentum no 262 a.C.[10] A lealdade de Hierón reflíctese no tratado de paz imposto aos cartaxineses ao final da guerra, no que se lles prohibiu atacar a Hierón ou aos seus aliados. Parece, con todo, que o sentimento pro-romano non era universal en Siracusa e que había un grupo oposto a Hierón que favorecía aos cartaxineses.[11]

Ao finalizar a Primeira Guerra Púnica, Roma conquistara a maioría da illa, con excepción de Siracusa, que mantivo unha ampla autonomía (aínda que recoñecía a supremacía romana na rexión). Ademais de Siracusa, o reino de Hierón recibiu varios centros na parte oriental da illa, como Akrai, Leontini, Megara, Eloro, Netum e Tauromenium,[12] e probablemente tamén Morgantina e Camarina.

Ademais do mencionado Filino, houbo outros relatos da Primeira Guerra Púnica escritos por autores opostos a Roma, como Sosilus de Esparta. Políbio analizou e criticou o traballo de Filino, mentres que o de Sosilus foi totalmente rexeitado por el como un "chismorreo vulgar de barbería".[13] Un relato pro-romano foi escrito polo historiador Fabius Pictor, que tamén foi criticado por Polibio. A representación resultante da guerra no antigo material de orixe é moi parcial, as motivacións dos mamertinos eran opacas e xa no tempo de Polibio (uns cen anos despois do comezo da guerra) había opinións diferentes ata en Roma. A impresión dos relatos antigos de que unha guerra entre Cartago e Roma era inevitable tamén parece ser cuestionable. Ata a tradicional explicación de que Cartago ameazaba a Roma no estreito de Messina parece anacrónica segundo Moses Finley, xa que Cartago nunca mostrara ningunha inclinación para expandirse a Italia. Probablemente ninguén en Roma previse que a intervención en Messina levaría a un conflito a tal escala. Segundo o relato de Polibio, isto só cambiou despois da conquista de Agrigento.[14] Finley di que "este argumento parece demasiado simple e esquemático, pero é correcto no sentido de que só entón Roma tomou a decisión esencial de crear unha frota, sen a cal non había esperanza de loitar contra os cartaxineses en igualdade de condicións".[15] Con todo, a reacción dos cartaxineses á intervención romana é fácil de explicar: Sicilia sempre foi fundamental para o control cartaxinés dos mares.

En calquera caso, o feito de que os romanos conquistaran a illa fai difícil producir unha reconstrución equilibrada das condicións en Sicilia neste período.[16] O certo é que a Primeira Guerra Púnica tivo un efecto desastroso no territorio. Tanto Roma como Cartago realizaron atrocidades: 250.000 habitantes de Agrigentum (patria de Filino) foron vendidos como escravos no 262 a.C e sete anos despois os cartaxineses demoleron as murallas da mesma cidade e a incendiaron. No 258 a.C, a conquista romana de Camarina viu como a maioría dos habitantes foron vendidos en escravitude e os 27.000 habitantes de Panormus sufriron o mesmo destino (aínda que 14.000 foron rescatados). No 250 a.C, Selinus foi arrasada polos romanos e non foi habitada de novo ata a antigüidade tardía. Lilybaeum resistiu un cerco romano durante dez anos, ata a conclusión da guerra logo da Batalla dos Aegates.[17]

A primeira provincia romana editar

A vitoria romana na Primeira Guerra Púnica colocou toda a illa de Sicilia en mans romanas. As anteriores conquistas romanas en Italia resultaran na anexión directa ou tratados asimétricos con Roma como poder hexemónico. Estes tratados garantían unha autonomía interna substancial aos socios, foron obrigados a contribuír con tropas cando se o solicitaron, pero non pagar ningunha forma de tributo.[18] Probablemente debido á complexa mestura de etnias da illa e quizais tamén para recuperar os gastos sostidos durante a guerra a través dun sistema de control fiscal, que excluíu a concesión dunha ampla autonomía, a Sicilia aplicouselle un sistema institucional diferente.[19]

 
Philistis, esposa de Hierón II, nun tetradracma acuñado entre 218 e 214 a.C

Finalmente, a estrutura provincial consistiría nun pretor, asistido en cuestións financeiras por dous cuestores, un baseado en Lilybaeum e outro en Siracusa. Pero non está claro como se formou este sistema. Suxeriuse que a partir do 240 a.C .o goberno de Sicilia occidental foi encomendado a un cuestor enviado anualmente a Lilybaeum.[20] Os eruditos como Filippo Coarelli e Michael Crawford consideran posible que o goberno de Sicilia fose confiado a un privatus cum imperio, isto é un aristócrata sen cargo oficial e cun mando militar conferido a título persoal, enviado anualmente con competencia administrativa e xudicial. Gobernadores extraordinarios deste tipo xa se viran durante a Primeira Guerra Púnica e volveron a verse durante a Segunda Guerra Púnica.[19] Supoñendo que había un cuestor en Lilybaeum, non está claro se esta posición foi creada inmediatamente despois ao fin da guerra ou algún tempo despois, ou se era un dos cuestores que xa existía, que é un dos "quaestores classici" (tesoureiros da frota), que foron creados por primeira vez no 267 a.C.,[21] cando o número de cuestores aumentou de catro a oito.[22] Tampouco está claro se hai dous cuestores na provincia desde o principio (un en Lilybaeum e outro en Siracusa), xa que en todas as provincias que foron establecidas posteriormente, só había un cuestor. Segundo Antonino Pinzone, esta diferenza explícase polo feito de que Sicilia "estivo baixo o control de Roma en dúas etapas," polo que "a posición do cuestor de Lilybaeum é considerada unha especie de fósil e que a súa influencia impútase aos acordos financeiros e militares herdados do cuestor (classicus?)".[11]

Posteriormente, no 227 a.C., creáronse dous novos pretores ("praetores provinciales"): un, Gaius Flaminius, enviárono a Sicilia; o outro, Marcus Valerius Laevinus, á nova provincia de Corsica et Sardinia. Orixinalmente, o termo provincia indicaba a xurisdición dun maxistrado (especialmente a posesión de imperium), eventualmente chegou a indicar o territorio baixo o seu control.[21] O cambio do 227 é relatado por Gaius Julius Solinus:

As dúas illas baixo o control de Roma convertíronse en provincias no mesmo momento en que ese ano 227 a.C M. Valerius foi asignado como pretor de Sardeña e C. Flaminius da outra illa.
Collectanea rerum memorabilium, 5.1

Foi no 227 a.C. que impúxose un tributo anual de grans ás comunidades sicilianas por un lex frumentaria.[18] Isto é máis coñecido na provincia de Sicilia desde o século I a.C. contexto (como resultado do Verrines de Cicerón).[23] Nese momento, o tributo consistía nunha décima parte da colleita e é posible que este sistema derivado do reino siracusano (a lex Hieronica, derivado á súa vez do imposto sobre o gran de Ptolomeo).[11] O décimo decuma foi contratado ao mellor ofertante (quen se comprometeu a recoller a maior cantidade de modii).[24] Estes contratistas foron chamados decumani.[18] Parece que esta lex frumentaria tivo resultados que "non foron excesivamente graves para as cidades a pagar ... e os pequenos propietarios italianos viven na illa. Desenvolveuse no contexto do enfoque de Gaius Flaminius no desenvolvemento de propietarios pequenos e de súa clase. ".[11]

Gobernadores editar

Notas editar

  1. ↑ "Appian, Sicily and the Other Islands, Fragments, section 2". data.perseus.org. Consultado o 2017-03-03. 
  2. ↑ Brennan, T. Corey (2000-01-01). The praetorship in the Roman Republic (en English). Oxford; New York: Oxford University Press. pp. 91–93. ISBN 0195114590. 
  3. ↑ Cartwright, Mark. "Syracuse", Ancient History Encyclopedia, 28 de abril de 2011
  4. ↑ Finley (2009), p. 27
  5. ↑ Polibio 1.7.3-4
  6. ↑ Geraci & Marcone (2004), p. 86
  7. ↑ Finley (2009), pp. 129-130
  8. ↑ Finley (2009), p. 132
  9. ↑ Geraci & Marcone (2004), pp. 86–87
  10. ↑ Geraci & Marcone (2004), p. 87
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Guidetti (2004), p. 323
  12. ↑ Benigno & Giarrizzo (1999) vol. I, p. 59
  13. ↑ Finley (2009), p. 132
  14. ↑ Polibio 1.20.1–2
  15. ↑ Finley (2009), p. 133
  16. ↑ Finley (2009), pp.132-133
  17. ↑ Finley (2009), p. 134
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 Geraci & Marcone (2004), p. 89
  19. ↑ 19,0 19,1 Guidetti (2004), p. 322
  20. ↑ Michael Crawford (1985). Coinage and Money Under the Roman Republic: Italy and the Mediterranean Economy,p. 104. University of California Press
  21. ↑ 21,0 21,1 Geraci e Marcone (2004), p. 90
  22. ↑ See "Questore" on treccani.it.
  23. ↑ Finley (2009), p. 141
  24. ↑ Thomas D. Frazel (2009). The Rhetoric of Cicero's "In Verrem". Vandenhoeck & Ruprecht. p. 197. ISBN 978-3-525-25289-5. 
  25. ↑ Livio. XXX, 40.
  26. ↑ Smith (1867), p. 641

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

  • Benigno, Francesco; Giarrizzo, Giuseppe (1999). Storia della Sicilia (en italiano) I. Roma-Bari: Laterza Editore. ISBN 88-421-0533-3. 
  • Benigno, Francesco; Giarrizzo, Giuseppe (1999). Storia della Sicilia (en italiano) II. Roma-Bari: Laterza Editore. ISBN 88-421-0534-1. 
  • Finley, Moses Israel (2009). Storia della Sicilia antica (en italiano) (8ª ed.; 1970 1ª ed.). Roma-Bari: Editori Laterza. ISBN 978-88-420-2532-0. 
  • Geraci, Giovanni; Marcone,, Arnaldo (2004). Storia romana (en italiano). Florencia: Le Monnier. ISBN 88-00-86082-6. 
  • Guidetti, Massimo (2004). Storia del Mediterraneo nell'antichità (en italiano). Milán: Jaca Book. ISBN 9788816406605. 
  • Smith, William (1867). Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology (en inglés). Little Brown and Company. 
  • Wilson, R., R. Talbert, T. Elliott, S. Gillies. "Places: 462492 (Sicilia)". Pleiades. Consultado o 25 de abril de 2012. 

Outros artigos editar

Ligazóns externas editar

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sicilia_(provincia_romana)&oldid=6568220»