Rondó

forma musical

O rondó (adaptación da palabra francesa "rondeau") é unha forma musical baseada na repeticióndun tema musical. François Couperin definíao como unha forma que se basea nun "tema principal que reaparece e que se alterna con diferentes temas intermedios, chamados couplets".[1][2][3]

Partitura do rondó de Cordier de tema amoroso Belle, Bonne, Sage, en forma de corazón.
Tema do terceiro movemento da sonata A Patética, de Beethoven, que é un rondó. Pathétique-3 Incipit.mid MIDI

Xeneralidades do estilo editar

Wolfgang Amadeus Mozart. Rondó número 3 en la menor

O trazo típico de calquera rondó é a volta ao tema principal despois de cada digresión, a cal proporciona contraste e equilibrio, tendo en conta que o número e a lonxitude destas son sempre diferentes. Hai diversas formas de rondó (lentos, rápidos etc.) pero o máis habitual é o que funciona como derradeiro tempo dunha sonata, onde a calidade predominante é xerar unha sensación de fluidez continua.

Nun rondó, o tema principal (A) adoita desenvolverse tres veces ou máis. Estas repeticións altérnanse cos temas musicais ou os episodios, chamados contrastes:

  • A. Tema.
  • B. Primeiro episodio noutra tonalidade (de dominante ou relativo maior/menor).
  • A. Repetición do tema principal.
  • C. Segundo episodio noutra tonalidade.
  • A. Repetición do tema (ás veces con variacións).

A forma de rondó pode tamén considerarse, de certo modo, como unha forma de lied composta. Con todo, mentres no lied as partes se presentan xuxtapostas sen pasaxe de transición, no rondó xeralmente aparecen frases de paso que as ligan. Esta característica dálle ao rondó un aspecto formal máis compacto e unitario. En lugar de frases independentes, compóñense normalmente grupos de temas que poden presentar na súa estrutura formal organizacións tipo lied menores.[4]

O rondó na historia da música editar

Na música tardomedieval o rondó foi unha forma concreta de canción profana. A súa estrutura musical era ABAAABAB e a do texto ABCADEAB. Pervive un gran número de rondós compostos na área francoflamenga do século XV.

O roindó era unha forma moi atractiva para os compositores os clavecinistas barrocos do século XVII e principios do século XVIII. Couperin utilizou un tema principal que ocupaba uns oito compases e dous ou tres episodios máis ou menos da mesma extensión. No período clásico, Haydn, Mozart e Beethoven incorporaron o rondó ao cerradeiro movemento das súas sonatas. É o que se denomina "sonata rondó", cuxa estrutura se empregou para as sonatas instrumentais, a música de cámara e as sinfonías.

Atópanse mostra diso tanto na música de Couperin como na obra máis recente do estadounidense Walter Piston, e un exemplo é o último tempo da sonata número 9 en re maior para piano de Haydn, onde se observa que cada vez que regresa á parte A, aparece variada, obtendo diferentes versións en cada aparición e logrando nas súas obras sempre un novo interese, malia as numerosas repeticións.

Algúns rondós coñecidos editar

Notas editar

  1. Entrada "rondó" no Dicionario da Real Academia Galega.
  2. Entrada "rondó" no Portal das Palabras.
  3. Granhner, Hermann. Teoría General de la Música. Akal. Madrid, Páxinas 197-198. [ISBN 84-460-1091-7]
  4. O tema do rondó de op. 2 nº3, de Beethoven é unha forma lied de tres partes.

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

  • Cole, M. The rondo finale: evidence of the Mozart-Haydn exchange?. Mozart Jahrbuch, 1968-70.

Ligazóns externas editar