Prisciliano

Prisciliano, nado no ano 340 e axustizado en Tréveris en 385, foi un relixioso heresiarca galaico-romano, aínda que non se coñece exactamente se naceu na Gallaecia ou noutro lugar. En todo caso, é considerado galaico pola exitosa propagación da súa herexía e persistencia de adeptos neste territorio.

Prisciliano

Nome orixinal	(la) Priscilianus
Biografía
Nacemento	c. 340 Hispania (Imperio Romano)
Morte	385 (Gregoriano) (44/45 anos) Tréveris (Imperio Romano)
Causa da morte	Decapitación
Bispo de Ávila
385
Datos persoais
Relixión	Cristianismo e Priscilianismo
Actividade
Ocupación	sacerdote , escritor
Período de tempo	Imperio Romano
Lingua	Lingua latina
Outro
Condenado por	Herexía

Simboloxía priscilianista.

Traxectoria

Naceu no seo dunha familia de terratenentes e culta, pertencente á máis alta aristocracia da Gallaecia romana (incluso algúns autores sinalan que senatorial), coma moitos dos seus discípulos, Felicísimo, Armenio, Latroniano, Eucroacia, Asarbo e Aurelio). Formouse en Bordeos, e un dos seus mestres foi Delfidio.

Era seguidor do gnosticismo, maniqueísmo, ascético e vexetariano. Despois duns anos de vida mundana comeza unha conversión á vida ascética e a predicar un cristianismo que negaba a existencia do misterio da Trindade e priorizaba o estudo dos textos sagrados. Os seus postulados son coñecidos como priscilianismo, e está claramente emparentado co gnosticismo.

Defende a igualdade entre homes e mulleres respecto á participación activa nos templos. Predica a abstinencia de alcol e carne. Non prohibe o matrimonio de monxes e clérigos, aínda que recomenda o celibato, condena a escravitude, utiliza o baile como parte da liturxia, acepta o uso dalgúns evanxeos apócrifos como o de San Tomé e propugna a eliminación da xerarquía eclesiástica. Foi acusado de animista.

É nomeado bispo de Ávila no ano 380. O concilio de Zaragoza dese ano condenara por herexía algunha das súas prácticas. Redactou tratados para defender as súas doutrinas e viaxou a Roma para entrevistarse co Papa, pero non o consegue. No ano 384, en Bordeos, comparece perante un tribunal eclesiástico no concilio que o condena por bruxería e maniqueísmo, canda os seus seguidores, aínda que grazas á intervención do bispo de Tours, san Martiño, o proceso mantense en suspensión, até que os bispos Magno e Rufo conseguen levalo ante o concilio de Tréveris. Así, no 385 o emperador chamouno a Tréveris para se defender das acusacións dos seus adversarios. No 386 foi desterrado e xulgado en Tréveris, e mediante decreto do emperador Magno Clemente Máximo foi condenado a morte por bruxería e herexía e decapitado e, segundo a tradición, guindado da Porta Nigra, xunto con catro dos seus discípulos.

Foi o primeiro axustizado por herexía do cristianismo^{[Cómpre referencia]}. Curiosamente o propio emperador Máximo foi executado tres anos despois por orde de Teodosio I. A pesar da súa morte o priscilianismo continúa difundíndose, e mesmo se lle rende culto ó corpo de Prisciliano, considerado mártir polos seus seguidores.

Santo Agostiño de Hipona, un dos Padres da Igrexa máis activos contra o priscilianismo

As súas ensinanzas contaron con numerosos seguidores, foi acollida polo pobo en todo o noroeste peninsular durante a súa vida e con posterioridade, chegando a súa influencia ata o século VI. En gran parte a introdución do cristianismo en terras galaicas débese á doutrina priscilianista. Tempo despois da súa morte realizáronse varios concilios co tema principal de erradicar a súa doutrina, fortemente enraizada no pobo, como ocorreu no Concilio de Toledo do ano 400 (onde os bispos de Astorga e Braga préstanlle apoio militante), ou os concilios de Braga, (o primeiro entre 561 e 563; e o segundo no 572, nos que se declaran anatemas contra proposicións priscilianistas). A mediados do Século V a presión dos priscilianistas obriga ao exilio ao bispo de Celenes, actual Caldas de Reis.

Incluso un século despois da súa morte, Hidacio atacará a súa doutrina con rabioso sentir, ou anteriormente Orosio verase na obriga de defender o seu posicionamento antipriscilianista. Incluso no IV concilio de Toledo en 683 condénase como eiva prisciliana o costume de non cortar o pelo entre a cleirecía galega.

Prisciliano foi autor duns Tratados publicados pola primeira vez en 1889, xa que foron atopados pouco antes na Universidade de Würzburg.

Por Sulpicio Severo sábese que o seu corpo, xunto cos dos seus discípulos, volve a Hispania, e en 1900 un eminente haxiógrafo francés, Mons. Louis Duchesne, insinúa que foi Prisciliano o enterrado no sepulcro do apóstolo Santiago, hipótese recollida a partir de entón por numerosos autores. Isto ten pouca credibilidade xa que, segundo Isidoro Millán González-Pardo, o sepulcro central do Apóstolo e o mosaico de mármore que o cobre pertencen á segunda metade do século II

A Xeración Nós recuperará a súa figura e destácaa como figura fundamental na historia de Galicia.

En 2018 a Universidade de Santiago de Compostela organizou o congreso O Priscilianismo e Gallecia: Arqueoloxía e Textos.

Véxase tamén

Bibliografía

• Chao Rego, X. (2002). Prisciliano. A Coruña: Baía Edicións. ISBN 978-84-89803-76-3. 
• Leyra Domínguez, X. (1997). Xacobe e Prisciliano. Vigo: Ir Indo Edicións. ISBN 978-84-76802-44-7. 
• Picouto, Millán. (2021). Prisciliano en Tréveris. Traxedia en cinco actos na súa obra completa "O macrocosmos". Linteo. ISBN 978-84-123801-1-8

Outros artigos

• Priscilianismo

Ligazóns externas

• Salgado, Daniel: Prisciliano no sólo fue un hereje sino el líder de un movimiento social, El País, 27/11/2006 (en castelán).