Parque de Castrelos

Coordenadas: 42°12′51″N 8°43′45″O / 42.214184, -8.72915342

O Parque de Castrelos, coñecido tamén como Quinta da Marquesa ou Parque Municipal Quiñones de León, é un gran parque situado en Vigo que corresponde á antiga quinta do Pazo de Castrelos, hoxe sede do Museo Quiñones de León. Porén, Castrelos abrangue unha extensión máis ampla fóra dos xardíns do pazo. Ocupa unha superficie total de 24.3 hectáreas, no que se atopan, ademais do pazo e os seus xardíns históricos, variedade de espazos verdes, un auditorio, zonas boscosas etc. Todo plenamente harmonizado coma parque urbano Ten un gran valor paisaxístico e botánico polo que foi declarado Xardín Histórico e Ben de Interese Cultural en 1955. Na actualidade, é o maior parque da cidade, unha área de lecer e verdadeiro pulmón verde da grande urbe. Varias das súas árbores, como faias, tulipeiros, eucaliptos e camelias aparecen no Catálogo de Árbores Senlleiras da Xunta de Galiza.

O pazo que hoxe acolle o museo Quiñones de León representa o esplendor barroco da arquitectura palaciana. Foi construído na segunda metade do século XVII. É un dos mellores exemplos da arquitectura palaciana galega.

Situación editar

Atópase no concello de Vigo, na parroquia de Castrelos, preto de Balaídos, no val do Fragoso, entre a avenida de Castrelos, a avenida de Antonio Palacios (circunvalación), a rúa da Canicouva, o camiño da Corredoura e a baixada ao pontillón. Atravésao o río Lagares e a rúa do Prado Vello ou paseo de Ángel Ilarri.

Historia editar

Artigo principal: Pazo de Castrelos.

O parque ten a súa orixe nos xardíns do pazo. Este foi na súa orixe unha torre coñecida coma Torre de Lavandeira. No século XV dende a fortaleza combatíanse as incursións dos piratas que acosaban a Ría de Vigo. Tamén serviu coma defensa na guerra que Castela declara contra Portugal, producindo a ruptura do antigo Reino de Galiza. A torre é abandonada trala retirada do exército portugués entre os anos 1665 e 1670. O antigo edificio fora tributario da Orde do Temple, converténdose en torre no século XVI.

O pazo pertenceu entre 1678 e 1918 á familia Gago de Mendoza Oca Sarmiento e Montenegro, dende Antonio Feliz Tavarés Ozores e Soutomaior até Fernando Quiñones de León e Elduayen, marqués de Valadares e de Mos. É a Marquesa de Valadares co seu casamento con Fernando Quiñones de León, a que amplía a vivenda e arranxa os xardíns cun gusto inglés.

O último marqués de Alcedo doa o pazo coa súa quinta ao concello e pobo de Vigo en 1924 para a súa transformación do pazo en museo de arte nacional e a quinta en parque municipal.

O Museo editar

Artigo principal: Museo Quiñones de León.

O pazo é hoxe en día es un museo onde podemos atopar unha sala de arqueoloxía; unha sala de pintura, cunha importante e ampla colección de pintura galega; unha sala dedicada á arte decorativa da época; unha escolma de porcelana de Sargadelos; e outros fondos artísticos legados por Policarpo Sanz.

Características do parque editar

Salienta a superficie arborada de todo o parque, atravesado polo río Lagares, con especies e exemplares de interese. Nos anos 90 do século XX ampliouse unha zona con varias lagoas e fontes.

Xardín do pazo editar

Vista do xardín francés e do pazo.

A parte máis antiga do xardín é o eido e mais a horta traseira do pazo; é un espazo axardinado situado no contorno inmediato á vivenda e forma con ela un conxunto indisociábel. Foi transformada a finais do século XIX, segundo parece coa firma de xardinaxe lusa Jacintho de Mattos do Porto, radicada en Porto, hoxe desaparecida, por orde do Marqués de Alcedo. Ofrece cinco hectáreas coa categoría de xardín histórico, ademais dunha ruta botánica de alto valor estético. Este xardín formal áchase dividido en cinco sectores: acceso, o xardín de roseiras da parte superior, o xardín francés, o xardín inglés (ou “pradaría do té”), a solaina, e o bosque.

O xardín de acceso sitúase ante a entrada principal. Está delimitado lateralmente pola á de servizos á súa dereita e á súa esquerda por un muro ameado con garitas. O seu trazado é moi sinxelo, unha rotonda central cunha fonte de chafariz arrodeada por dous parterres laterais.

O xardín continúa na parte posterior do edificio en tres niveis descendentes. O superior está ocupado polo xardín de roseiras. Arranca dun gazebo cuberto cunha pérgola de madeira, que era o antigo invernadoiro. O xardín consta dun pequeno carreiro con rotondas e esculturas. Ao longo do camiño trázanse unha serie de arcos polos que ruben as roseiras. Ao final do mesmo atopamos a imaxe dunha virxe.

Ao pé das fiestras do pazo, aparece o nivel medio, o xardín racionalista: simétrico, estábel e proporcionado no que salienta a escultura vexetal da sebe de buxos. Concíbese, á maneira dos grandes xardíns da Francia barroca, a partir dun eixo lonxitudinal perpendicular á fachada que permite velo na súa totalidade cun so golpe de vista.

O intermedio constitúe o xardín francés. Distínguense dúas zonas: a inmediata á fachada cun trazado de sebes de buxo formando un labirinto, arrodeado dunha greca polo perímetro e unha fonte en cuxo aparecen uns golfiños de granito, aínda que na súa orixe eran de chumbo. Destaca o exemplar de camelia , cuxa idade rolda os douscentos anos (a máis vella de Galiza). O sector máis afastado é de maiores dimensións e ten un trazado máis sinxelo, totalmente simétrico, en torno a un eixo lonxitudinal e a un florón central, no que aparecen, entre outras, unha boa escolma de palmeiras, teixos etc. No corredor lateral que o limita co xardín de roseiras atópase o paseo dos escudos.

No nivel máis baixo aparece o xardín romántico inglés, tamén chamado “pradaría do té” dado o costume británico dos seus anteriores donos de tomar o té neste lugar. É un xardín moito máis sinxelo ca o francés. O seu deseño está asociado á corrente naturista, onde a flora semella medrar libremente sen unha orde predeterminada, agás as árbores. O estilo é subxectivo, con camiños imprevistos, especies de crecemento libre e elementos sacados do orientalismo como pavillóns e pagodes a escala. Basicamente é unha pradería rectangular rodeada por dúas sendas de paso. No centro sitúase un encoro para parrulos cun illote central cunha reprodución a escala do propio pazo -influencia das miniaturas chinesas que tan de moda estiveron durante o século XVIII. Na parte final do xardín, sobre un estanque, érguese unha estatua do século XVII, “A fonte de Neptuno”, situada noutrora na Porta do Sol de Vigo. Hai neste xardín exemplares moi valiosos de especies exóticas coma tulipeiros, araucarias, camelias e ficus.

O parque continúa cara ao fondo cun fermoso paseo con dobre fileira de camelias centenarias, chamado Paseo de Antonio Odriozola, en honra do estudoso deste xénero. Conduce cara ao viveiro e a cancha de tenis, que data da introdución deste deporte en Galiza cando na ría ancoraban naves inglesas. Asemade, atoparemos nesta zona estremeira do bosque unha liña dos monumentais eucaliptos plantados no ano 1872 e un orixinal pombal ergueito sobre un emerxente penedo, no cal cría unha colonia controlada de pombas zuras. A zona final do parque conta cun bosque bravo con especies autóctonas caducifolias galegas mesturadas con algunhas introducidas.

Botanicamente é un xardín moi valioso, pois presenta numerosas variedades de plantas ornamentais e exóticas, algunhas centenarias grazas á benignidade do clima en Vigo pola súa proximidade ao mar, como os xa nomeados exóticos tulipeiros orixinarios de Virxinia e as vellas magnolias da pradería entre as que se acha a máis grande de Galiza.

Esta rica vexetación vese enriquecida paisaxisticamente con diversas esculturas en granito, fontes, encoros, un cruceiro, unha escolma de escudo nobiliarios, e diferentes construcións de xardín, coma quioscos, gazebos, pérgolas e túneles verdes.

Foi declarado Xardín Histórico e Ben de Interese Cultural en 1955.

Resto do parque editar

Vista xeral da parte baixa do parque.

Fóra do recinto amurallado e ameado do pazo, o parque ten, polo xeral un deseño máis informal e paisaxístico, coma se fose un bosque.

Ademais dun auditorio, achamos un gran parque infantil e un paseo que vai pola beira do Lagares vencellado á práctica de deportes. Toda esta zona arborada inclúe diferentes especies botánicas, principalmente follosas caducifolias, tendo ao plátano (Platanus x hispanica) como especie principal, algúns exemplares vellos acadan grandes alturas. Tamén atopamos carpes, faias, pradairos, acacias, lamigueiros, magnolias, cedros, tileiros, bidueiros, e multitude de arbustos ornamentais. Preto do río Lagares hai unha pequena zona con eucaliptos e algúns carballos e na beira do mesmo río salgueiros choróns e amieiros. Destacan tamén os híbridos de plataneiros, os castiñeiros de indias ou sequoias que poñen o teito do parque nesta zona chá por riba dos 30 metros. Varias das súas árbores figuran no Catálogo de Árbores Senlleiras de Galicia, elaborado pola Xunta de Galiza.

Nos anos 90 do século XX , o que noutrora fora unha zona boscosa, lamacenta e de brañas, achegada á avenida de Castrelos, aterrouse e contruiuse alí un estanque. Esta zona inclúe ademais de diferentes especies acuáticas (tapadeiras, alcipreste dos illós...) outras especies arbóreas e arbustivas de importancia. O lago artificial está construído a diferentes niveis, con pequenas fervenzas e chorros de auga. Unha ponte en medio da lagoa permite atravesala. Existe a posibilidade de realizar espectáculos de luz e son sincronizados co movemento da auga. Viven e conviven nel diferentes especies acuáticas: cisnes, parrulos, gansos etc.

O auditorio editar

O antigo auditorio áchase no medio e medio do parque, entre o arboredo; é un dos mellores da península ao ar libre. Aproveita a pendente da aba, o que lle confire unha estrutura de teatro grecorromano. Delimítanse dúas zonas grazas a un foso con auga. Neste auditorio celébranse concertos e festivais ao longo de todo o verán. A zona comprendida entre o foso e o escenario é zona de pagamento, mentres que a zona situada na ladeira é de acceso gratuíto.No auditorio de Castrelos teñen actuado bandas nacionais e internacionais de grande importancia.

Servizos editar

O parque é de acceso libre e gratuíto, de 9 da mañá a 9 do serán. Ten varios servizos, como auditorio ao ar libre, xogos infantís, estanque, paneis informativos e rótulos botánicos (Ruta dos xardíns históricos). Visitas ao Pazo Museo (salas de arqueoloxía, pinacoteca). Aparcadoiro. Acceso eivados.

Actividades: jogging-running, baloncesto.

Distancias: Estación de autobuses: 1 km; estación de tren: 1 km; aeroporto de Vigo: 10 km.^[1]