O termo optimismo xorde do latín optimum: "o mellor". O termo foi usado por primeira vez para referirse á doutrina sostida polo filósofo alemán Gottfried Wilhelm Leibniz na súa obra Ensaios de Teodicea sobre a bondade de Deus, a liberdade do home e a orixe do mal (Ámsterdam, 1710), segundo a cal o mundo no que vivimos é o mellor dos mundos posibles.

Monumento do Muro de Berlín (vista oeste) – o lado oeste do muro está cuberto con graffitis que reflicten a esperanza e optimismo de despois de 1989.

Comunmente crese que Voltaire foi o primeiro en usar a palabra en 1759, como subtítulo ao seu conto filosófico Cándido (no que se burla en case cada páxina da idea de Leibniz). Certamente Voltaire foi o primeiro personaxe famoso que usou aquela palabra no século XVIII e quizais tamén o que a popularizou; non foi, con todo, o seu inventor. O termo "optimismo" aparece por primeira vez en francés (optimisme), nunha recensión da Teodicea publicada no magazín dos xesuítas franceses Journal de Trévoux (non. 37), en 1737. Nese mesmo ano, o filósofo e matemático suízo Jean-Pierre de Crousaz repetiu a palabra nun exame crítico do Ensaio sobre o home de Alexander Pope. Aqueles primeiros usos, como o posterior de Voltaire, foron burlóns. En 1752, o Dictionnaire universel de Trévoux aproba o termo; dez anos despois, a Academia francesa inclúeo por primeira vez na súa Dictionnaire. O termo é usado por primeira vez en inglés ("optimism") en 1743 polo británico William Warburton, nunha resposta ao exame de Crousaz arriba mencionado. Pola súa banda, os primeiros en usar o termo en alemán ("Optimismus") foron Gotthold Ephraim Lessing e Moses Mendelssohn, no seu escrito Pope: ¡un metafísico! de 1755.

Polo demais, a noción de optimismo oponse ao concepto filosófico de pesimismo.