Nefrotoxicidade
A nefrotoxicidade é a toxicidade exercida sobre os riles, órganos cuxa integridade funcional é esencial para o mantemento da homeostase corporal dos seres humanos. Isto é debido o seu papel primordial en funcións tan esenciais coma a excreción dos desfeitos metabólicos, a regulación do volume de líquido extracelular, a composición de electrólitos e o equilibrio ácido-base. Ademais, os riles sintetizan hormonas, tales como renina e eritropoetina, e metabolizan a vitamina D3.
 | Advertencia: A Wikipedia non dá consellos médicos. Se cre que pode requirir tratamento, por favor, consúltello ao médico. |
Os riles son, con frecuencia, órganos diana de moitos axentes tóxicos que provocan perturbacións no seu comportamento fisiolóxico, que nalgunhas ocasións tradúcense en lesións graves... Porén, estes órganos dispón de diversos mecanismos de desintoxicación e teñen reserva funcional e capacidade de rexeneración considerables.[1][2]
Causas da sensibilidade do ril aos axentes tóxicos editar
Polas súas características, os riles entran en contacto cunha gran cantidade de fármacos e substancias químicas que circulan polo sangue. Os procesos que interveñen na concentración dos ouriños serven tamén para concentrar os tóxicos, que chegan finalmente ó líquido tubular, pois favorecen a súa penetración por difusión pasiva nas células tubulares. Polo tanto, pode ocorrer que un axente químico cuxa concentración non chega a ser tóxica no plasma alcance concentracións tóxicas nos riles. Finalmente o transporte, o depósito e o metabolismo dos xenobióticos contribúen notablemente á predisposición do ril para sufrir lesións tóxicas.[3][4]
Axentes nefrotóxicos específicos editar
Un axente nefrotóxico é toda estrutura química que, situada no sistema renal, é capaz de producir perturbacións e desequilibrios nos seus aspectos morfolóxicos e fisiolóxicos que conducen a lesión do órgano.
Existen moitos fármacos, substancias químicas ambientais e metais que poden causar nefrotoxicidade e lesións de localización específica, podendo causar insuficiencia renal aguda (IRA) ou outros tipos de patoloxía, con consecuencias moi variables, que van dende a recuperación completa ata a aparición de lesións renais permanentes que poden obrigar a tratamentos de diálise ou de transplante renal.
Fármacos editar
Entre os fármacos nefrotóxicos figuran [1]:
- Analxésicos e antiinflamatorios non esteroideos. Son exemplos representativos a aspirina e a indometacina, que se asocian a tres tipos de procesos nefrotóxicos:
- Fallo renal agudo, producido ás poucas horas da inxesta de grandes doses.
- Nefropatía analxésica, crónica e irreversible.
- Nefrite intersticial, na que a función renal recupérase no prazo de 1 a 3 meses.
- Antibióticos, como as cefalosporinas, tetraciclinas e aminoglicósidos. En xeral os antimicrobianos producen toxicidade renal por varios mecanismos, coma o descenso do fluxo sanguíneo renal, nefrite intersticial, necrose tubular, Síndrome de Fanconi, glomerulonefrite por hipersensibilidade...
- Antineoplásicos, como o Cisplatino. Durante algúns anos utilizouse como axente antineoplásico para o tratamento de tumores canceríxenos, de útero e de testículos, pero as súas aplicacións clínicas víronse limitadas pola súa nefrotoxicidade.
- Contrastes radiopacos, como o Iodo hipuramato, utilizado para visualizar imaxes dos tecidos, en determinados estudos radiolóxicos
- Inmunosupresores, como a Ciclosporina A, que permitiu levar a cabo o transplante de órganos con certo éxito, porén a súa nefropatoxicidade é un efecto secundario.
Compostos medioambientais editar
Entre eles destacan[1]:
- Hidrocarburos haloxenados ou herbicidas
- Metais pesados (destacan mercurio, fundamentalmente a forma orgánica, e cadmio[5])
- Micotoxinas
- Disolventes orgánicos (como a gasolina ou o tricloroetileno).
Valoración de nefrotoxicidade editar
Os estudos de avaliación da nefrotoxicidade que se efectúan en animais de experimentación consisten na valoración fisiopatolóxica dos riles despois do tratamento e son cruciais para identificar o sitio da lesión nefrotóxica, así como da natureza e gravidade da mesma. Estes estudos, que deben incluír o exame xeral de ouriños, a bioquímica sérica clínica, o estudo histopatolóxico, permitirán coñecer os efectos funcionais e morfolóxicos que produciu a substancia química sobre os riles.
Notas editar
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Jose Bello Gutierrez, Adela Lopez de Cerain Salsamendi. Fundamentos de ciencia toxicológica. Madrid : Díaz de Santos, D.L.2001(en castelán)
- ↑ Curtis D. Klaassen y John B, Watkins III. MANUAL DE TOXICOLOGIA: La ciencia básica de los tóxicos. Mexico : McGraw-Hill Interamericana, cop. 2001(en castelán)
- ↑ Gisbert Calabuig, Juan Antonio. MEDICINA LEGAL Y TOXICOLOGIA. 4ª Edición. Madrid: Editorial Diaz de Santos, 2009.(en castelán)
- ↑ Manuel Repetto Jiménez, Guillermo Repetto Kuhn. TOXICOLOGIA FUNDAMENTAL. Barcelona: Científico-Médica, 1988(en castelán)
- ↑ Sánchez Gonzalez, C. Vicente Sánchez, Miguel Ángel Arévalo Gómez. (Año 2006) Papel de la vía Ras en un modelo de nefrotoxicidad inducida por cadmio. Efecto protector del antioxidante quercetina. Revista de toxicología 2006;23(2-3):130-137(en castelán)