Naturalis Historia

Naturalis Historia (ou Historia Natural) é un tratado escrito por Plinio o Vello entre os anos 77 e 79. O prefacio da obra dá a data exacta do seu inicio, cando Tito foi cónsul por sexta vez (seis cónsules).[1] Plinio chama á súa obra Libri Naturalis Historiae (Libros de Historia Natural),[2] e o seu sobriño Plinio o Mozo, que foi o editor, chámaa Naturae Historiarum Libri (Libros de Historia Natural).[3] Plinio morreu no 79, e o seu sobriño, que recolleu datos dispersos, debeu de telo publicado ese mesmo ano.

Naturalis Historia
Autor/aPlinio o Vello
OrixeImperio Romano
Lingualingua latina
Xénero(s)enciclopedia
editar datos en Wikidata ]
Portada dunha edición de 1669 da Naturalis Historia

Estrutura da obra editar

Na súa forma actual, a Historia Natural consta de 37 libros. O primeiro inclúe un prefacio descritivo e índices, así como unha relación das súas fontes, que precederon orixinalmente a cada un dos libros publicados por separado. A distribución do traballo é a seguinte:

Libro Contido
I Prólogo, índice e bibliografía
II Astronomía e meteoroloxía
III Xeografía do Mediterráneo occidental
IV Xeografía do Mediterráneo Oriental
V Xeografía de África, Oriente Medio e Turquía
VI Xeografía de Asia
VII Antropoloxía humana e psicoloxía
VIII Zooloxía dos animais terrestres
IX Zooloxía dos animais mariños
X Zooloxía, ornitoloxía ou animais aéreos, reprodución animal e os cinco sentidos
XI Zooloxía, insectos, zooloxía comparada e intento de taxonomía
XII Botánica, plantas exóticas, perfumes, especias da India, Exipto, Mesopotamia, etc.
XIII Botánica, incluídas as plantas acuáticas
XIV Botánica, viña e viño
XV A botánica, a oliveira, o aceite e os seus usos, a froita e as noces
XVI Botánica, incluíndo máis árbores e herbas
XVII Arboricultura, árbores froiteiras e zumes
XVIII Como dirixir unha granxa
XIX Xardinería e plantas ornamentais, ademais de hortalizas, herbas e arbustos
Libro Contido
XX Medicina herbaria, máis plantas e arbustos de xardín
XXI Flores e floricultura
XXII Botánica, plantas varias
XXIII Botánica, plantas medicinais e propiedades ou virtudes de varias plantas, viños, vinagres e froitos
XXIV Medicina, propiedades medicinais de árbores e herbas
XXV Medicina, propiedades medicinais das herbas, farmacoloxía
XXVI Medicina, arbustos medicinais
XXVII Medicina, herbas medicinais por orde alfabética
XXVIII Medicina, usos médicos de produtos animais
XXIX Medicina, usos medicinais de produtos animais (continuación)
XXX Preámbulo sobre maxia ; usos máis medicinais dos produtos animais
XXXI Medicina, usos medicinais dos produtos do mar: sales, plantas, esponxas, etc.
XXXII Medicina, usos medicinais dos animais mariños
XXXIII Mineraloxía e metalurxia do ouro, prata e mercurio
XXXIV Mineraloxía e metalurxia do bronce ; estatuaria
XXXV Mineraloxía, usos do solo, pigmentos, discusión sobre a arte da pintura e o uso do xofre
XXXVI Mineraloxía, lapidaria ; escultura, arquitectura, obeliscos, pirámides, labirintos cretenses, arxila, area, pedra, vidro, uso do lume
XXXVII Mineraloxía, cristal de roca, ámbar, xemas, diamantes, pedras semipreciosas, etc.

Publicación editar

Ao parecer, Plinio publicou os dez primeiros libros por conta propia, en 1977, e revisou e ampliou o resto durante os dous anos restantes da súa vida. A súa obra probablemente foi publicada, con pouca ou ningunha revisión, polo seu sobriño, Plinio o Mozo. A falta dunha revisión final pode explicar en parte as numerosas repeticións, algunhas contradicións e erros nas pasaxes extraídas dos autores gregos, así como a inserción de engadidos marxinais en lugares incorrectos do texto.

Fontes utilizadas por Plinio editar

Plinio di que compuxo a súa obra despois de ler dous mil volumes correspondentes a máis de cen autores escollidos.[4] Segundo explica Marçal Olivar, (tradutor ao catalán desta obra e autor da introdución), unha estatística extraída das listas do propio Plinio fai referencia a 146 autores latinos e a 327 autores estranxeiros.

Os autores máis utilizados por Plinio son:[5]

  • Posidonio ( Poseidonius, Ποσειδώνιος), directamente ou a través de Varrón e do De natura deorum de Cicerón.
  • Diágoras (Diágoras, Διαγόρας), un médico grego que menciona varias veces a Plinio o Vello, e que probablemente viviu no século III a. C. e puido ser orixinario de Chipre (Erotián menciona a un médico chipriota chamado Diagoras). Tamén é mencionado por Erasístrato e Aecio, que conservaron unha das súas fórmulas.

Tamén cabe destacar Aristóteles, Teofrasto, Catón, sobre todo no que se refire á agricultura, Virxilio, Ovidio, Vitruvio, Celso, Columela e Pomponio Mela.

Notas editar

  1. Plinio. Naturalis Historia praef. 3
  2. Plinio. Naturalis Historia praef. 1
  3. Plinio o Novo Epistolae III, 5,6
  4. Plinio. Naturalis Historia praef. 17
  5. Historia Natural. Introdución. Barcelona: Fundació Bernat Metge. 1925. p. XIV. 

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

Outros artigos editar

Ligazóns externas editar