Litra

A litra (do grego antigo: λίτρα) foi unha moeda da Antiga Grecia e, paralelamente, unha unidade de medida de masa para a prata e o ouro, que se utilizou nas colonias gregas e, fundamentalmente, en Sicilia.

Litra de prata emitida por Agatocles, tirano de Siracusa (317-289 a. de C.), coa cabeza de Atenea no anverso e un Pegaso no reverso.

Historia

Inicialmente, o peso dunha litra equivalía á terceira parte da libra romana (arredor de 109,15 gramos). Do mesmo xeito que sucedía en Roma coa libra (como unidade de masa) e co ás (como unidade monetaria), a litra dividíase en 12 onzas ou onkia (uncia, no caso de Roma). As fraccións desta unidade eran: hexas (1/6 de litra ou dúas onkia), tetras (1/4 ou tres onkia), trias (1/3 ou catro onkia), pentonkion (cinco onkia) e hemilitron (1/2 litra ou seis onkia).

Media litra (hemilitron) de bronce cuñada ca. 420-407 a. de C. Anverso: cabeza de ninfa e seis puntos, que representan as seis onzas (onkia) do seu valor. Reverso: grilanda e seis puntos. Diámetro: 16 mm. Peso: 3,43 g.

A litra corría nas colonias sicilianas de Grecia con anterioridade á dominación romana, cun valor igual á quinta parte do dracma. Nos períodos arcaico e clásico, a litra cuñouse en prata cun peso de 0,85 gramos, parcticamente igual ao do óbolo, que tiña unha proporción de 1:6 co dracma.

Despois do dominio dos tiranos gregos da dinastía Dinoménida (485-465 a. de C) en Siracusa, a litra cuñouse en bronce cun peso de 16 g. Tratábase dunha emisión cun valor teórico moi elevado en relación ao seu peso, tendo en conta a relación naquela época entre o valor do bronce e o da prata. Posteriormente, Dionisio I (405-367 a. de C.), para sufragar os gastos militares, dobrou por decreto o valor das moedas circulantes naquel momento.

Durante o longo período de goberno de Dioniosio, emitiuse unha nova litra de bronce máis pequena, cun peso de só 8 gramos, que reproduce no anverso a cabeza de Atenea, á maneira da moeda de Corinto, e no reversoa imaxe do hipocampo. A esa mesma serie pertence un dracma de 40 gramos coa cabeza de Atenea e, na parte posterior, unha estrela rodeada de golfiños.

Litra romana cuñada ca. 230-226 a. de C. Anverso: cabeza de Marte. Reverso: Cabalo galopando; ROMA no exergo. Peso: 2,74 g.

Ao longo do século III a. de C., Roma emitiu litras e dobres litras de prata, así como hemilitras de bronce, dentro das series de emisións coñecidas como romano-campanienses, en civersas cidades do sur de Italia e de Sicilia, seguindo o estilo e o sistema metrolóxico grego.

No século III d. de C., o texto dos Evanxeos apócrifos coñecido como Feitos de Tomé, Xesús vende a Tomé a un comerciante xudeu "por tres litras de prata sen selar".

No mundo xudeu antigo, no Talmud fálase da litra como unha unidade de peso equivalente a 60 shekels (arredor de 354 gramos).

Véxase tamén

Outros artigos

• Moeda da Antiga Grecia

Bibliografía

• Alfaro Asins, C. et al. Diccionario de numismática. Ministerio de Cultura. Madrid, 2009. ISBN 978-84-8181-405-7

• Amandry. Dictionnaire de Numismatique. Larousse. París. 2001. ISBN 978-2035050762

• Carradice, I.; Price, M. Coinage in the Greek World. Londres, 1988. ISBN 978-0900652820
• Harl, Kenneth W. Roman Economy. 300 B.C. to A.D. 700. Glossary. The Johns Hopkins University Press. Baltimore/Londres, 1996. ISBN 0-8018-5291-9
• Mateu y Llopis, F. Glosario hispánico de Numismática. Barcelona, 1946.
• Melville Jones, J. R. A Dictionary of Ancient Greek Coins. Londres, 1986. ISBN 978-0900652813
• Melville Jones, J. R. A Dictionary of Ancient Roman Coins. Londres, 1990. ISBN 978-1852640262
• Smith, William (ed.). A Dictionary of Greek and Roman Antiquities. Ed. John Murray. Londres, 1890.

Ligazóns externas

• "Litra". Descricións e fotografías de litras en CoinArchives.
• "Litra". Descricións e fotografías de litras en Coinage of the Roman Republic Online.