Ligio Zanini

Ligio Zanini, nado en Ruvèigno o 30 de setembro de 1927 e finado en Pola o 1 de xullo de 1993, foi un escritor istriota, recoñecido como o máximo poeta en lingua istriota .

Ligio Zanini

Biografía
Nacemento	30 de setembro de 1927 Rovinj, Croacia
Morte	1 de xullo de 1993 (65 anos) Pula, Croacia
Datos persoais
País de nacionalidade	Italia (1946–1993) Reino de Italia (1927–1946)
Actividade
Ocupación	poeta , escritor
Lingua	Lingua italiana

Traxectoria

De familia humilde, naceu na localidade costeira de Ruvèigno, daquela territorio italiano. En 1935 por mor das dificultades económicas polas que pasaba seu pai, carreteiro de profesión, a familia transladouse a Pola, antiga localidade de fala istriota pero que na época mudara xa completamente cara a unha vila de fala istrovéneta, e Ligio tivo problemas de inserción ao non coñecer a lingua. Contra o final da Segunda guerra mundial entrou en contacto coa xuventude antifascista de Istria e tras a guerra o territorio pasou a administración iugoslava. En 1947 Zanini diplomouse no Istituto Magistrale, en pleno do éxodo da minoría italiana.

Zanini uniuse ao Partido Comunista de Iugoslavia (PCJ) e principiou a dar clases en primaria, e ao pouco asumiu a xefatura da escola italiana do departamento de instrución de Pola. Así e todo, entendeu que esta asignación lla confiaran por mozo e inexperto e facilmente influenciado por funcionarios eslovenos e croatas; a partir de aquí, Zanini comezou un camiño de amarga reflexión sobre a manipulación das ideoloxías, e en 1948 - no medio do período turbulento da ruptura entre Tito e Stalin, e mais de caza ao Kominform en Iugoslavia decidiu condenar a ambas as dúas posicións, renunciando á militancia no PCJ. En xaneiro de 1949 a policía secreta de Iugoslavia internouno no cárcere local e a continuación, en xuño, recibiu unha condena de trece meses a traballos forzados no campo de Goli Otok. A pena prolongouse, e Zanini, finalmente, pasou case tres anos na cadea, a experiencia marcouno de por vida.

En 1952 logrou a liberdade, baixo o compromiso de non falar das experiencias pasadas na illa, por un período considerado de "liberdade vixiada". Tivo que traballar nun almacén no estaleiro "Stella Rossa" en Pola, prohibíndolle ensinar. Grazas á axuda de amigos e intelectuais locais, que coñecían da súa produción poética, difundida en copias mecanografadas, atopou un novo emprego como un contable, e a partir de 1959 puido volver ao ensino. Mudouse a Salvore, coa encarga de reactivar a escola primaria italiana, pechada en 1953 por imposición das autoridades iugoslavas. Pasou cinco anos na pequena vila, e fundou un círculo italiano local. En 1964 volveu a Ruvèigno como contable ata que renunciou en 1966, vivindo da pesca ata 1972, cando lle ofreceron un posto como profesor na escola de Valle, e alí permaneceu ata a xubilación. En 1979 graduouse na facultade de Pedagoxía da Universidade de Pola.

Poesía

A súa obra está delimitada, tanto xeográfica como tematicamente nun triángulo de terra e auga, da que fornece descricións puntuais e minuciosas, enumerando os seus bosques, montes, aldeas, igrexas, canles, regatos, enseadas, rochas, tramos de costa, illas, caladoiros; xogando por unha banda, coa sensación de inmediatez, de achegamento á realidade local e pola outra - para o lector foráneo - coa idea do exotismo fantástico. Na súa intención de facerse comprender, moitas veces Zanini engade notas ao rodapé, e traduciu toda a súa lírica - orixinalmente escrita en istrioto - á lingua italiana. Pero sobre todo Zanini cantou ao mar, a súa propia relación de andar ao mar pero tamén das súas criaturas, cheas de humildade de reverencia, o que lle permite acceder os seus segredos e froitos. A súa constitúe unha poesía lírica esteticamente refinada.

Coa súa obra, Zanini busca non só introducir ao lector no seu mundo, senón tamén preservar - polo menos desde o punto de vista da memoria, o dialecto ruveignono, desprazado polo cambio radical na composición étnica dos cidadáns seguindo o éxodo de gran parte da poboación autóctona.

Zanini intenta relacionarse tamén co novo habitante de Ruvèigno, de lingua eslava, mentres que entende a súa obra un valor de "transmisión dunha memoria intransferible" que non pode cambiar o significado da historia.

Narrativa

A principal contribución de Zanini á narrativa foi a novela autobiográfica en italiano Martin Muma publicada nos últimos anos da súa vida, en 1990 e pouco antes da independencia de Croacia e da desaparición de Iugoslavia. Constitúe unha narración autobiográfica da traxedia de Goli Otok, coa súa deshumanización, de degradación e de horror mais tamén é a saga dunha comunidade e dunha terra, dos seus padacementos e da súa desilusión. Publicouse por primeira volta na revista La Battana en 1990 e en forma de libro en 1999.

Poesía en istrioto

• Móussoli e scarcaciuò , ALUT, Trieste 1965
• Bulèistro, Scheiwiller, Milán 1966
• Mar quito e alanbastro , in Antologia di "Istria Nobilissima", 1968
• Tiera vieicia-stara , in Antologia di "Istria Nobilissima", 1970
• Favalando cul cucal Filéipo in stu cantun da paradéisu , UIIF-UPT, Trieste 1979 (traducido ao croata en 1983)
• Sul sico de la Muorto Sagonda, Campanotto Editore, Udine 1990
• Cun la prua al vento , Scheiwiller, Milán 1993

Narrativa en italiano

• Topo Gigio e le talpe ingorde "La Battana", Fiume 1978 (conto)
• Martin Muma, "La Battana", Fiume 1990 (novela)